Verkamaðurinn - 13.08.1954, Page 4
4
VERKAMAÐURINN
Föstudaginn 13. ágúst 1954
Sfarfsfólk í verksmiðjum SIS og
KEA einhuga gegn skerðingu á
sumarleyfum
Segir Iðja upp samningum við vinnuveitendur?
Fyrra sunnudag hélt Iðja, félag samningsatriði, en nú er svo
verksmiðjufólks, fjölmennan
fund í Alþýðuhúsinu og sam-
þykkti þar svofellda ályktun:
Almennur félagsfundur, hald-
inn í Iðju, félagi verksmiðju-
fólks Akureyri 3. ágúst 1954,
mótmælir eindregið þeirri or-
lofsskerðingu, sem verkafólk í
verksmiðjum SÍS og KEA hef-
ur orðið fyrir nú í sumar. Enn-
fremur mótmælir fundurinn
öðrum þeim fyrirhuguðu ráð-
stöfunum, sem Vinnumálasam-
band SlS hyggst koma á til
breytinga á kaup- og kjara-
samningum félagsins, sem fela
í sér allmikla kjaraskerðingu
frá því sem nú er. Treystir
fundurinn því, að samninga-
nefnd félagsins, svo og stjórn
og trúnaðarráð, láti ekki neitt
af hendi af þeim vinnukjörum,
sem giltu á síðasta ári. Náist
ekki samkomulag um þau mál
næstu daga, er það álit fundar-
ins, að stjóm og trúnaðarráði
beri að vinna að því, að kaup-
og kjarasamningum félagsins
verði sagt upp við næsta tæki-
færi, ennfremur að stjómin
undirbúi launakröfur, er tryggt
gætu félaginu beztu fáanleg
vinnukjör, og beiti sér fyrir því
á næsta Alþýðusambandsþingi,
að barátta verði upp tekin fyrir
hækkuðum launum, auknum
tryggingxun, styttri vinnutíma
og minnst 3ja vikna orlofi.
Að því er varðar sumarleyfin
er forsaga málsins sú, að eftir
vinnudeilumar 1952, er verka-
lýðsfélögin fengu lágmarksorlof
lengt úr 12 dögum í 15 daga, fór
Iðja þess á leit við Vhmumála-
nefnd SÍS, að orlof þess fólks,
sem eftir eldri samningum átti að
hafa lengra sumarleyfi en lög
mæla fyrir sem lágmark ,skyldi
einnig fá þau lengd um 3 daga.
Urðu forráðamenn KEA og SÍS
við þessu, en ekki var samkomu-
lagið skjalfest, enda hafði Iðja
ekki samninga lausa. Loforð þetta
var uppfyllt án undanbragða í
fyrra sumar og töldu allir víst að
eins yrði nú. En skömmu áður en
sumarleyfi skyldu hefjast voru
uppfestar tilkynningar í verk-
smiðjunum, þar sem lagt var
fyrir fólkið að mæta aftur til
vinnu eftir eldri samningunum.
Verksmiðjufólkið andmælti
þegar og skrifuðu 80—90 manns
undir mótmæli, þ. á. m. flestir
verkstjóramir, en allt kom fyrir
ekki. Samningsrofinu varð ekki
haggað.
Mim mál þetta verða lagt fyrir
Félagsdóm, svo framarlega sem
forráðamenn SÍS sjá ekki að sér
og leiðrétta samningsbrot sín.
Formaður Iðju, Jón Ingimars-
son, er nú í Rvík og vinnur að
samningum við Vinnumálasam-
band SÍS um þetta og ýms fleiri
komið, að enginn ábyrgur aðili
fyrirfinnst hér í bænum, sem fer
með umboð fyrir SÍS í kjaramál-
um verkafólks. Mun það fyrir-
komulag vera lítilfj örlegt framlag
til „jafnvægis í landsbyggðinni"
og sjálfsagt gert til þess að verka-
fólk „útkjálkanna“ eigi hægara
með að ná rétti sínum.
Vinnumálasambandið kveður
sér hljóðs.
Verkam. barst í gær eftirfar-
andi athugasemd um þessi mál
frá Vinnumálasambandi sam-
vinnuf élaganna:
Að gefnu tilefni vill Vinnu-
málasamband samvinnumanna
benda á eftirfarandi staðreyndir
varðandi kaup og kjör verkafóLks
í verksmiðjum SlS og KEA á Ak-
ureyri:
1) Starfsfólk samvinnuverk-
smiðjanna nýtur samkvæmt
samrungum sjukratryggmga, sem
hvergi eru til í samnmgum neins
annars iðnverkafólks á landinu.
títarfsfólkið hefur talið þessar
tryggingar vera sér mikils virði
og verksmiðj urnar greiða allmik-
inn kostnað trygginganna vegna.
2) Ýmsir starfsmenn verk-
smiðjanna, sem vinna sérstaklega
vandasöm störf, fá hjá samvinnu-
verksmiðjunum hærra kaup en
þekkist í nokkrum öðrum samn-
ingum iðnverkafólks á landinu.
3) Eftir núverandi samningum
fær starfsfólkið eftir 20 ára starf
orloft sitt lengt úr 15 í 18 daga,
en það þekkist ekki í samningum
nokkurs annars verkafólks á
landinu.
Sitthvað fleira mætti nefna,
sem óyggjandi vitnisburð um við-
horf samvinnufélaganna til
verkafólksins. En vegna villandi
skrifa nýlega um ágreining milli
verksmiðjanna á Akureyri og
Iðju, félags verksmiðjufólks, ósk-
ar Vinnumálasamband samvinnu
félaganna að taka farm eftirfar-
andi:
Samkvæmt samningum Iðju,
félags verksmiðjufólks á Akur-
eyri, hefur starfsfólk nefndra
verksmiðja 12 daga orlof. Eftir 12
ára þjónustu hækkar orlof í 15
daga, en eftir 20 ára starf í 18
daga. Eftir að samkomulagið í
desember 1952 hafði verið gert,
var lágmarksorlof verksmiðju-
fólksins, án þess að formleg
breyting á samningi Iðju kæmi
til, hækkað upp í 15 daga.
Vegna mikils eftirgangs forvíg-
ismanna Iðju var fallizt á það, að
sumarið 1953 skyldu þeir starfs-
menn verksmiðjanna, sem höfðu
þegar unnið sér 15 og 18 daga or-
lof, er desembersamkomulagið
gekk í gildi, einnig fá 3 daga
lengingu á orlofi, þannig að það
yrði að því sinni 18 og 21 dagur.
Var skýrt tekið fram, að þessi til-
högun um orlof gilti aðeins þetta
eina sumar. Var af hálfu verk-
smiðjannsi fallizt á þessa leng-
ingu á orlofinu í þetta eina sinn
af þeirri ástæðu, að ádráttur hafi
áður verlð veittur um hana af
misskilningi á efni desembersam-
komulagsins, sem einungis kvað
á um lengingu lágmarksorlofsins,
en ekki lengingu þess orlofs, sem
FRÁ BÆJARSTJÓRN
0 Bæjarstjórn hefur samþykkt
að kaupa neðsta hluta gilsins
norðan Oddagötu. Stærð þess
arar spildu er um 1600 ferm.
Eigandi var Oddur Thorar-
ensen. Kaupverðið kr. 20 þús.
0 Hafnað hefur verið kauptil-
boði á Sigurhæðum, en hins
vegar samþ. að kjósa 3ja
manna nefnd til þess að at-
huga um kaup á munum úr
búi Matthíasar Jochumsson-
ar.
s.
^ Samþykkt að Strandgatan
verði malbikuð í sumar niður
að Sjávargötu. Verði þetta
gert á þann hátt, að malbik-
unarlag verði lagt ofan á
götuna eins og hún er. Hefur
þessi malbikunaraðferð ekki
verið reynd hér áður.
0 Húseigendur og íbúar við
Aðalstræti og innanvert
Hafnarstræti sendu fyrir 2
mánuðum bæjarstjórn áskor-
un um að halda áfram mal-
bikun á þeim götum nú á
þessu sumri. Bæjarstjórn
samþykkti að Aðalstræti
verði látið sitja fyrir annarri
malbikun næsta sumar.
0 Samþykkt hefur verið í bæj-
arstjórn að byggja 500 tonna
vatnsgeymir fyrir vatnsveit-
una. Með byggingu þessa
tanks nýtist það vatn, sem nú
rennur út úr vatnsgeymun-
um um helgar. Ekki er þetta
þó nema bráðabirgðalausn á
vatnskortinum í bænum. —
Kostnaðarverð þessa geymis
er áætlað 165 þús. kr.
0 Mjólkursamlagsstjóri hefur
farið fram á að Kaupvangs-
stræti verði malbikað. Telur
hann þetta nauðsynlegt
vegna hins mikla matvæla-
iðnaðar við þá götu. Bæjar-
'stjóm frestaði málinu þar til
við samningu fjárhagsáætl-
unar fyrir næsta ár.
náð hafi 15 dögum eða meira, er
samkomulagið gekk í gildi. Má í
þessu sambandi geta þess, að aðr-
ir iðnrekendur á Akureyri veita
verksmiðjufólki aldrei lengra or-
lof en 15 daga, án tillits til starfs-
aldurs, og sama gildir samkvæmt
samningi Iðju í Reykjavík.
Á síðastliðnu vori óskaði Iðja,
félag verksmiðjufólks á Akureyri,
eftir því, að samningur þess við
SÍS og KEA yrði tekinn til end-
urskoðunar. Fóru viðræður því
skyni fram á Akureyri í öndverð-
um júlímánuði. Náðist þar sam-
komulag við samninganefnd Iðju
um nýtt samningsfrumvarp í öll-
um atriðum nema um orlofið.
Hélt samninganefnd Iðju því
fram, að þegar á árinu 1953 hefði
komizt á bindandi samningur um
15 daga orlof, sem hækka skyldi í
18 daga eftir 12 ára starf og í 21
dag eftir 20 ára starf. Þessum
skilningi var mótmælt af háKu
verksmiðjanna með vísun til
þeirra raka, sem að framan hafa
verið talin. Áskildu fyrirsvars-
menn Iðju sér rétt til þess að bera
þennan ágreining undir úrskurð
Félagsdóms og höfðu talsmenn
verksmiðjanna að sjálfsögðu ekk-
ert við það að athuga. Varð ekki
annáð séð en að báðir aðilar Væru
reiðubúnir að ganga frá nýjum
(Framhald á 2. síðu).
-Kröfur
togarasjómanna
(Framhald af 1. síðu).
sem ekki er siglt með aflann til
útlanda, sé skipverjum tryggt 6
daga frí í heimahöfn fyrir hvem
mánuð. Ef hafnarfrídagar sem
veittir eru milli veiðiferða, eru
ekki svo margir í mánuði, á skip-
verji frídagana inni, þar til hent-
ugleikar eru fyrir hann að taka
frí eina veiðiferð. Þessa frídaga
haidi skipverjar mánaðarkaupi
sínu og fæðispeningiun á sama
hátt og í leyfum þegar skipið
siglir.
Þá er gert ráð fyrir að skipin
sigli ekki í nýja veiðiferð rétt fyr-
ir jól eða nýár.
Orlof verði greitt 6% og út-
gerðin útvegi skipverjum sjóföt,
vettlinga og vinnuföt með heild-
söluverði.
Akvæði eru um kaup og vinnu-
tíma skipverja i ferðum skipa
vegna viðgerða, á það sérstaklega
við um skip utan af Iandi, sem
fara til Reykjavíkur í viðgerð.
Um það hefur ekkert verið í
samningum áður.
Fæðispeningar í veikindatilfell-
um og hafnarleyfum hækki úr kr.
15.00 á dag í kr. 18.00.
Loks eru ákvæði um forgangs-
rétt félagsmanna úr þeim félög-
um, sem aðild eiga að samningum,
til skiprúms.
í bréfi, sem Félagi ísl. botn-
vörpuskipaeigenda var skrifað
með frumvarpinu að nýjum samn
ingum, var farið fram á að það
beitti sér fyrir því með sjómanna-
félögunum, að skattfríðindi sjó-
manna verði aukin.
Ákveðið var að vinna að því, að
þau félaganna, sem samnings-
rétt hafa um kaup og kjör á tog-
urum, en gátu ekki tekið þátt í
fundinum, verði aðilar að hinum
nýju samningum.
Ungur söngvari
Kristinn Hallsson heitir ungur
Reykvíkingur er nýlega hefur
lokið söngnámi á Royal Academi
of Music í London. Hefur Krist-
inn nú fyrirfarandi haldið söng-
skemmtanir í Reykjavík við
mikla aðsókn og aðdáun áheyr-
enda sinna. Gerir Kristinn ráð
fyrir að koma hingað til Akur-
eyrar og halda hér söngskemmt-
un í næstu viku. Undirleik ann-
ast Fritz Weisshappel.
-K HJÚSKAPUR. Ungfrú Hulda
Eggertsdóttir, Helgamagrastr.
19, og Ingólfur Jónsson, bygg-
ingameistari, Sólvöllum 7. —
Ungfrú Ingibjörg G. Magnús-
dóttir' og Ottó Heiðar Þor-
steinsson (Jónssonar verkstj.),
Skaftahlíð 7, Reykjavík.
Togararog bílar
(framhald af 1. síðu).
innar, en nú virðist augljóst að
þær tillögur séu að engu hafðar.
Ríkisstjórnin ætlar þannig að
nota sér „bjargráðin“ til þess að
hrifsa í ríkiskassann jafnháa upp-
hæð og útgerðinni verður úthlut-
að!
Þeir kusu ekki frelsið.
Málgögn Sjálfstæðisflokksins
hafa mjög rætt það að undan-
förnu hvílík höfuðnauðsyn það
væri að gefa bifreiðainnflutning-
inn frjálsan. Jafnvel „íslending-
ur‘ hafði hátt um spillinguna og
svindlið í sambandi við bíla-
braskið. En stóryrðin um verzl-
unarfrelsið eru nú hljóðnuð og
foringjarnir setztir að úthlutun-
arstarfinu með Framsókn, hæst-
ánægðir með gamla fyrirkomu-
lagið, klíkuskapinn, braskið og
svindlið.
Að því er snertir lúxusbfla
virðist bílaskatturinn ekki fráleit
ráðstöfun, en sýnilega kemur
hann hart niður á þeim sem
stunda fólksflutninga með bif-
reiðum sem atvinnu og með öllu
ómaklega. Hefði auðveldlega ver-
ið unnt að ná jafnhárri upphæð
með bflaskattinum, þótt bifreiðar
atvinnubflstjóra hefðu verið imd-
anskildar, ef dýrtíðarsjóðsgjaldið
hefði einnig verið tekið til stuðn-
ings útgerðinni.
Tjaldað til einnar nætur.
Ollum má vera ljóst og er
raunar þegar viðurkennt af
stjórnarblöðunum, að þessar ráð-
stafanir mirnu ekki fleyta útgerð-
inni nema í hæsta lagi til næstu
áramóta. Hitt veltur svo að sjálf-
sögðu á framkvæmdinni á þeim
loforðum, sem enn er aðeins tæpt
á í yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar,
hvort bjargráðin duga yfirleitt til
þess að koma flotanum af stað.
Öllum landsmönnum, jafnvel
ríkisstjóminni er kunnugt að
fyrsta vandamálið, sem leysa þarf
til þess að togaraútgerðin verði
rekin viðstöðulaust, er það að
bæta kjör sjómannanna stórkost-
lega frá því, sem þau eru nú.
Dugi ráðstafanir ríkisstjómarinn
ar ekki til þess að það geti orðið,
eru þær ekki einu sinni bráða-
byrgðalausn, hvað þá meira. Er
þessi hlið togaramálsins nánar
rædd í annarri grein hér í blað-
inu í dag.
■K KIRKJAN. Messað í Akureyr-
arkirkju næstk. sunnudag kl. 11
f. h. Séra Jósef Jónsson pré-
dikar.
HJÓNAEFNI. Ungfrú Gunn-
borg Frederikssen frá Svíþjóð
og Gunnlaugur P. Kristinsson,
skrifstofumaður, Akureyri.
Frá barnaskólanum
Aðstoðarstúlku vantar í tannlækningastofu barna-
skólans frá 1. september næstkomandi.
Upplýsingar hjá undirrituðum.
HANNES J. MAGNÚSSON.