Verkamaðurinn - 10.09.1954, Page 4

4
VERKAMAÐURINft
Föstudagin 10. sept. 1954
Tamara Gúséva
Tónatöfrar
Á vegum MÍR eru staddir á ís-
landi tíu boðsgestir frá VOKS í
Moskva. VOKS er sú stofnun,sem
hefir með höndum að koma á sem
mestum menningartengslum milli
Sovétríkjanna og annara landa.
Blöð og útvarp hafa flutt frá-
sagnir af hljómleikum og dans-
sýningum listamanna þeirra, sem
eru með í förinni og hafa komið
fram í Reykjavík, og helztu list-
dómarar höfuðstaðarins hafa lok-
ið einróma lofsorði á frammistöðu
þeirra.
Fjórir af þessum góðu gestum
komu til Akureyrar síðastl.
þriðjudag, og meðal þeirra var
píanósnillingurinn Tamara Gú-
séva. Hún er enn ung að árum, en
hefir þó þegar hlotið heimsviður-
kenningu sem einn af ágætustu
píanósnillingum nútímans, og í
heimalandi sínu hefir hún verið
sæmd hinum mesta heiðri.
Á miðvikudagskvöld (8. sept.)
hafði Tamara Gúséva píanó-
hljómleika í Nýja-bíó á vegum
Akureyrardeildar MÍR. Ábeyr-
endur voru allmargir, en hefðu
átt að fylla hvert sæti, því að hér
var slíkur viðburður að gerast,
sem enginn sá, er göfugri hljóm-
list ann, hefir ráð á að láta fram
hjá sér fara. Og hrifning þeirra,
sem á hlýddu, var alger. Lista-
konan var hyllt með hjartanlegu
lófataki og fjölda af gullfögrum
blómvöndum.
Tamara Gúséva hóf leik sinn
með hinni undurfögru, stórbrotnu
og átakanlegu Sónötu nr. 14, op.
27, í cis-moll eftir Beet-
hoven (Tunglskinssónötunni svo
nefndu). í fyrsta þætti sónötunn-
ar komu þegar í ljós yfirburðir
hennar yfir alla aðra, sem ég^hefi
heyrt flytja þetta verk: óviðjafn-
anlega þýður ásláttur samfara
fyllstu innlifun í sál þessa frá-
bæra tónverks: gleðin og fögn-
uðurinn yfir fegurð og yndisleika
hins skammvinna lífs og sársauk-
inn og söknuðurinn yfir hverful-
leika fegurðar, ástar og yndis. Og
í síðasta þættinum, þar sem hið
stórbrotna og ástríðufulla skap
Beethovens birtist á tröllaukinn
hátt, þar ummyndaðist þessi smá-
vaxna og fínbyggða kona svo, að
engu var líkara en að við sætum
frammi fyrir Beethoven sjálfum.
Næst flutti listakonan þrjú lög
eftir Chopin: Noctume, op. 27, í
cis-moll, Valz í Es-dur og Bal-
lade nr. 1, í g-moll. Þessi meist-
araverk hins volduga konungs
slaghörpunnar, eins og Chopin
hefir verið nefndur réttilega, eru
mjög frábrugðin sónötu Beet-
hovens, og líka hvert öðru ólík.
En Gúséva birtist í hverju beirra
í nýju ljósi og flutti þau engu
Mótmæla hækkun á
lóðaleigu
Seint á sl. áw lét bæjarráð
framkvæma mat á leigu svo-
kallaðra Gránulóða á Oddeyri, en
þær höfðu húseigendur á óupp-
segjanlegri erfðafestu. Voru lóða-
leigumar hækkaðar verulega í
samræmi við hið nýja mat. Var
matið látið verka aftur í tímann
og hækkunin innhéimt fyrir sl.
ár.
Lóðahafar hafa nú bundizt
samtökum um að mótmæla end-
urmati þessu og innheimtu hækk
unarinnar á leigunni. Er líklegt
að mál þetta komi til kasta dóm-
stólanna.
miður en sónötuna. Það væri
mjög barnalegt að reyna að
ákveða, hvert verkið hafi verið
bezt flutt. Flutningur þeirra allra
var langt ofan við það, sem manni
virðist mögulegt tæknilega —
reglulegir töfrar. Og hver hefir
heyrt þau túlkuð af meiri dýpt og
innileika?
Að enduðu hléi flutti listakon-
an Sónötu nr. 3, eftii hið fjöihæfa
og stórbrotna tónskáld: Sérgei
Prokofév. í þessu glæsilega tón-
verki sameinar tónskáldið ein-
kenni hinna söngrænu (melo-
disku) og hljóðfallsríku (rhyt-
misku) rússnesku þjóðlaga hinni
fullkomnustu tónlistartækni, svo
að úr því verður frábærlega
áhrifamikill hetjuóður. Flutti
Gúséva þetta fagra listaverk af
slíkri töfra-kynngi, að sá hefir
hlotið að vera „úr skrýtnum
steini“, sem eigi varð snortinn.
Næst kom „Alborada“ eftir
Ravel og að síðustu Spönsk
rapsodía eftir Fr. Liszt. Eftir því
sem píanóleik Liszts hefir verið
lýst, var engu iíkara en að hann
væri sjálfur kominn og seztur við
hljóðfærið. Það var eins og Gú-
séva hefði margar hendur og
mörg hljóðfæri, sem öll sungu,
ýmist af jötunefldum krafti eða
nær óskiljanlegri mýkt. Og allt
var þetta svo unaðsfagurt og full-
komið.
Þá er listakonan hafði verið
ákaft og hjartanlega hyllt, er hún
hafði lokið þessu verki; lék hún
aukalag: Ástardraum eftir Liszt,
og lagði í það slíka hlýju og inni-
leik, að ólíklega verður betur
gert.
Tamara Gúséva er ágætur full-
trúi þeirrar menningar, sem hefir
þróazt undir í'áðstjórnarskipu-
laginu, þar sem alþýðan ræður
ríkjum. Þar þurfa gáfuð lista-
mannaefni ekki að eyðileggjast
vegna skorts á fé til námskostn-
aðar, heldur er allt gert til að
hlynna að þeim og glæða hæfi-
leika þeirra. Þar er viðkvæðið, að
gáfur og eðliskostir barna og
unglinga séu dýrmætasti auður
þjóðfélagsins, og þennan auð
verði að vemda og ávaxta, hvað
sem það kosti. Til þess sé engin
fórn of mikil.
Tamara Gúséva er einn af ótal-
mörgum snillingum, sem vaxið
hafa upp úr jarðvegi hins sam-
virka þjóðfélags Sovétríkjanna,
— einn af þeim fremstu og einn
af beztu listamönnum heimsins.
Slíkum listamönnum hljóta allir
að fagna. Þeir eru boðberar
menningar, friðar og vináttu,
þeirra meginþátta, sem gera lífið
á jörðunni þess virði, að því sé
lifað, og eru þess megnugir að
skapa jarðneska Paradís.
A, S.
Formaður Yals leiðréttír villandi
frásagnir Vinnuveitendafélagsins
Munið Klutaveltuna I
Hlutavelta Sósíalistafélags Ak-
ureyrar verður haldin 19. þ. m.,
eins og áður hefur verið skýrt frá.
Tíminn til að safna fé og munum
styttist óðum. Hlutaveltunefndin
minnir alla flokksmenn og fylgis-
menn ’á nauðsyn þess að draga
ekki lengur að hefjast handa, og
að gera skil til nefndarinnar eða
skrifstofu félagsins fyrir næstk.
þriðjudag. Hlutaveltunefndin.
Karfaverð hækkar
Félag íslenzkra botnvörpu-
skipaeigenda hefur náð sam-
komulagi við Sölumiðstöð hráð-
frystihúsanna um að greiddar
verði kr. 0,90 fyrir hvert kíló af
karfa til seljenda, miðað við að
karfinn sé kominn á bíl á bryggju.
Áour var verðið kr. 0,85, og er
því hér um 5 aura verðhækkun
að ræða á karfakílóinu.
Kosnir í f jallskilanefnd
Á síðasta bæjarstjórnarfundi
voru þeir Helgi Pálsson, Anton
Jónsson og Jón G. Guðmann
kosnir í fjallskilanefnd til næstu
fjögurra ára.
Á sama fundi voru kosnir í
Matthíasarsafnsnefnd þeir Hauk-
0
ur Snorrason, Steindór Stein-
dórsson og frú Laufey Pálsdóttir.
Á nefndin að safna þeim munum
úr búi sr. Matthíasar, sem unnt er
að ná til og falir eru.
Eins og gert var ráð fyrir í síð-
asta blaði, komu hingað nokkrir
þeirra vísinda- og listamanna frá
Sovétríkjunum, sem eru hér á
landi í boði MÍR. Þeir komu
hingað sl. þriðjudag. Voru það
prófessor Sarkísov, formaður
nefndarinnar og einn af þekkt-
ustu fræðimönnum Sovétríkjanna
á sviði læknisvísinda, sérfræð-
ingur í heilarannsóknum, með-
limur læknaakademíunnar o. m.
fl. Prófessor Elísaveta Úsjakova,
líffræðingur og sérfræðingur í
matjurtarækt. Hún er m. a. með-
limur í Æðsta-ráði Sovét-Rúss-
lands. Píanóleikarinn Tamara
Gúséva, sem er í hópi fremstu
píanóleikara og hefur getið sér
alþjóðlega viðurkenningu fyrir
leik sinn í fjölda landa. Hún
hafði hér píanóhljómleika sl.
miðvikudagskvöld, og er dómur
um hann á öðrum stað í blaðinu.
Elja Hodaréva, sérstakur fulltrúi
VOKS (en VOKS er félagsskap-
ur, sem hefur á hendi menningar-
tengsl Sovétríkjanna við önnur
lönd) og enskutúlkur
Á þriðjudagskvöld hafði Akur-
eyrardeild MÍR kaffisamsæti á
„Gildaskálanum11 og bauð gestina
velkomna. Eyjólfur Árnason, Ás-
kell Snorrason, Elísabet Eiríks-
dóttir og Stefán Bjarman, ávörp-
uðu þá, en prófessor Sarkísov
svaraði með stuttri ræðu og flutti
kveðjur frá VOKS.
Daginn eftir var farið með gest-
ina um bæinn og umhverfi. Pró-
fessor Sarkísov heimsótti nýja
sjúkrahúsið, prófessor Úsjakova
skoðaði garða og gróður. Gestirn-
ir heimsóttu m. a. Ullarverk-
smiðjuna „Gefjun“ og Guðmann
bónda á Skarði. Blaðinu er kunn-
Formaður Vörubílstjórafélags-
ins Vals hefur sent blaðinu eftir-
farandi leiðréttingu við skrif
Vinnuveitendafélags Akureyrar í
„íslending" og ,,Dag“:
„í síðustu blöðum ,,Dags“ og
„íslendings" birtast smágreinar
um uppsögn samninga Vörubíl-
stjórafélagsins Vals við atvinnu-
rekendur og boðun vinnustöðv-
unar, hafi samningar ekki tekizt
að nýju fyrir 13. þ. m. Þar sem
biöðin hafa, því miður, ekki
fengið alveg réttar upplýsingar
um gang þessa máls, tel eg rétt að
leiðrétta stærstu missagnirnar.
í fyrsta lagi er það ekki rétt, að
allir félagar Vals aki frá sömu
bifreiðastöð, enda er öllum sjálfs-
eignarvörubílstjórum á Akureyri
opin leið að gerast þar félagar,
því að félagið er og verður að
sjálfssögðu opið öllum þeim
mönnum á Akureyri, sem at-
vinnu sína hafa af að aka eigin
vörubifreið. Þá má geta þess, að
samningum var ekki sagt upp
með það fyrir augum, að útiloka
nokkra bifreiðastjóra frá vinnu,
síður en svo. Allmargir bílstjór-
ar, sem voru launþegar fyrir
nokkrum árum, hafa eignast sinn
eigin bíl og aka honum, og
nokkrir hafa stigið sporið til hálfs
ugt um, að þeir sáu ekki eftir
komu sinni hingað, þótti fróðlegt
og ánægjulegt að kynnast lífi og
athöfnum í okkar litla bæ norður
við íshaf. Einnig er óhætt að full-
yrð'a það, að öll framkoma þess-
ara gesta var slík, að þau hvert
um sig og öll unnu hugi þeirra,
sem áttu þess kost að hitta þau.
Héðan fóru þau á fimmtudags-
morgun áleiðis til Norðfjarðar.
Aðrir af gestum MÍR munu
sennilega ekki koma til Akureyr-
ar í þetta sinn. Til ísafjarðar fór
m. a. sellósnillingurinn Rostropo-
vits, en balletdansararnir munu
aðeins koma fram í Reykjavík.
Það var leitað eftir því, að þeir
kæmu hingað, en það strandaði á
því að hér eru ekki skilyrði til
baHettsýninga.
Heimsókn þessara góðu gesta
frá Sovétríkjunum og þeirra
sendinefnda, sem komið hafa
þaðan undanfarið, eru ekki að-
eins merkir viðburðir í lista- og
menningarlífi okkar litlu þjóðar,
heldur hafa þær orðið til þess að
lyfta grettistaki úr vegi aukins
skilnings á Sovétríkjunum,
menningu þeirra og list, og bein-
línis og óbeinlínis stutt að aukn-
um samskiptum okkar við þessar
merku þjóðir. Þá hafa þær ekki
hvað sízt orðið til þess að hamla
gegn þeim styrjaldaranda og
stríðsæsingum, sem óspart er
haldið að íslendingum úr öfugri
átt.
Kirkjan. Messað verður t Lög-
mannshhlíð næstkomandi sunnu-
dag kl. 2 e. h. og á Akureyri kl. 5
e. h. Séra Þórarinn Þór messar á
báðum stöðum.
og vantar því aðeins herzlumun-
inn til þess að gerast sjálfseignar-
vörubílstjórar og ganga í viðkom-
andi stéttarfélag með fullum
vinnuréttindum og samningum
við vinnuveitendur um forgangs-
rétt til vinnu, svo sem þegar er
orðið á öllum stærri stöðum á
landinu. Þá hneykslar það blöðin
að við leggjum til að allir þessir
bifreiðastjórar aki frá sömu stöð.
Það gefur auga leið, að rétt sé
að allar vörubifreiðir, sem út eru
leigðar, séu á sömu stöð, hverju
nafni sem hún nefnist, því að það
er miklum mun ódýrara í rekstri
en ef um margar smástöðvar er
að ræða og einnig er það til þæg-
inda fyrir notendur bifreiðanna.
Og ekki virðist óeðlilegt að stétt-
arfélagið reki slíka stöð, svo sem
Þróttur í Reykjavík gerir. Víðast
hvar á landinu hefur þróunin orð
ið sú ,að það er viðurkennt að
rétt sé að þeir menn, sem atvinnu
hafa af að aka leigubifreið til
vöruflutninga eigi sjálfir bifreið-
irnar. Og í fjöldamörg ár hefur
þetta verið í samningum við
Vegagerð ríkisins og verið fram-
kvæmt þannig. En þegar stéttar-
félag N sjáfseignarvörubifreiða-
stjóra á Akureyri fer fram á
samninga um það, fyllast vinnu-
veitendur vandlætingu og láta
blöð sína tala um einokun og
hörkulega meðferð. Eg tel rétt að
benda á það, að í samningsupp-
kasti því er við lögðum fyrir
vinnuveitendur er gert ráð fyrir
að þeir hafi óbundnar hendur um
flutningabifreiðir í eigin þjónustu
en það er meira en sagt verður
um samninga, sem í gildi eru á
sumum öðrum stöðum. Ef vilji er
fyrir hendi, er hægt að ljúka
þessum samningum ó þá leið, að
allir vörubifreiðastjórar hér í
bænum hafi gott af þeim og sá
einn er tilgangur Vals með því að
leita nýrra samninga, og þá um
leið losa stéttina við það vanda-
ræðafyrirkomulag, sem verið
hefur á þessum málum að und-
anförnu.
Jón Pétursson.“
-K KIRKJUBRÚÐKAUP. Hinn
27. ágúst sl. voru gift í Akur-
eyrarkirkju af séra Friðrik J.
Rafnar Jóna Ingibjörg Guð-
mundsdóttir og Ragnar Júlíus-
son, Ingimarssonar, Akureyri.
4* HJÚSKAPUR. Sl. laugardag
voru gefin saman í hjónaband á
Akureyri þessi brúðhjón: Ung-
frú Birna Kristjana Bjarna-
dóttir og Haukur Otterstedt,
starfsmaður hjó Rafveitunni.
Heimili þeirra er að Hamarstíg
3, Akureyri. — Ungfrú María
Kristjánsdóttir og Víkingur
Þór Björnsson bifreiðastjóri.
Heimili þeirra er að Munka-
þverárstræti 4, Akureyri. —
Ungfrú Kolbrún Kristjánsdótt-
ir og Sigurður Þórhallsson bif-
reiðastjóri. Heimili þeirra er að
Karlagötu 9, Reykjavík.
Koma sovezkra mennta- og lista-
manna til Akureyrar