Verkamaðurinn - 11.05.1956, Blaðsíða 3

Föstudaginn 11. maí 1956
VERKAMAÐURINN
3
Er þegar búið að selja réll Islendinga lil stækkunar og verndun-
ar landhelginnar lyrir ísfisklandanir í Brellandi, sem munu or-
saka slórfelll gjaldeyrislap og alvinnuleysi í úlgerðarbæjunum
Alþjóð er nú kunnugt orðið að
fulltrúar stjórnarflokkanna, og
raunar Alþýðuflokksins líka, úr
hói togaraeigenda, hafa nú um
hríð staðið í stöðugu samninga-
makki við brezka löndunarbanns-
menn og togaraeigendur og munu
þeir samninar, sem milli þeirra
hafa verið á döfinni, nú fullgerðir,
eftir því sem bezt er vitað — þótt
þeim verði af skiljanlegum ástæð-
um haldið leyndum fram yfir
kosningar.
Það er einnig kunnugt, að helztu
kröfur brezku löndunarbanns-
mannanna hafa verið þær: að ís-
lendingar veiti brezkum togurum
sérstök fríðindi til að athafna sig
í íslenzkri landhelgi og að þeir lofi
að hætta öllum frekari aðgerðum
til þess að auka friðun fiskimið-
anna, a. m. k. fyrst um sinn.
Brezkir togaraeigendur skýra
nú frá því í málgögnum sínum, að
fulltrúar íslendinga (Kjartan
Thors, Jón Axel o. s. frv) hafi nú
gengið að báðum þessum kröfum
og að til gjalda verði löndunar-
banninu á íslenzkum togarafiski
nú aflétt og muni íslenzkir togar-
%r hefja landanir í Bretlandi innan
tíðar.
Forsaga.
Landhelgismálið á sér langa for-
sögu, allt í aldir aftur, og er ekki
unnt að rekja hana hér, en mjög
hefur það verið á dagskrá síðustu
10 árin, og eru öll afskipti aftur-
haldsflokkanna af málinu með
slíkum endemum að furðu gegnir.
1946 setti Hermann Einarsson,
fiskifræðingur, fram þá skoðun og
kröfu, að vér ættum að helga oss
allt landgrunnið. Nýbyggingaráð
tók þessa hugmynd upp og lagði
«iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiM■■■■•■ niiii 'i
NÝJA-BÍÓ
| Aðgöngumiðasala opin kl. 7 -9. [
Sími 1285.
Ncestu myndir:
Byltingarnætur
[ Spennandi, skemmtileg og i
j djörf, ný, frönsk litmynd. j
i Þetta er fyrsta litmyndin, i
j sem tekin var í Frakk- j
Í landi.
j Mynd þessi gekk við fá- =
Í dæma aðsókn í Tripoli-bíó j
Reykjavík.
Aðalhlutverk:
I MARTINE CAROL í
| JACQUES DACAMINE |
Bönnuð fyrir börn.
! „Með kveðju frá T“ |
Afar spennandi, skemmti- i
leg sakamálakvikmynd frá í
M.G.M.
Aðalhlutverk:
PETER LAWFORD |
Bönnuð fyrir böm.
.......................
til að floti íslendinga yrði svo
stór, að þeir einir gætu veitt allan
fisk, sem hagkvæmt væri að veiða
á Islandsmiðum. Hér var hugsað
stórt og í fullu samræmi við þjóð-
arhagsmuni og íslenzkan rétt.
En þeir, sem nú tóku við stjórn-
artaumunum, höfðu aðrar og lægri
áætlanir um framtið íslenzks
sjávarútvegs og íslenzkra fram-
fara. 1950 létu þeir óðara undan
kröfum Breta um að tengja kröfur
sínar úrskurði Haagdómstólsins í
deilu Breta og Norðmanna. Sá
dómur féll í des. 1951 og viður-
kenndi dómurinn rétt Norðmanna
til 4 mílna landhelgi og mjög lang-
ar grunnlínur, sem lokuðu flóum
og fjörðum.
Þrátt fyrir þennan dóm lét rík-
isstjórnin sér hægt og fór með
ráðagerðir sínar sem mannsmorð
og skeytti engum ráðleggingum
vísindamanna, né sjómanna og út-
vegsmanna, en einn fyrrverandi
dómara í Haag, þjóðréttarfræðing-
urinn bandaríski, Hudson, hafði t.
d. ráðlagt ríkisstjóminni að miða
löggjöf sína við 10 mílna belti.
Enn síður var sinnt þeim ráðum
og kröfum, sem lengra gengu ís-
lendingum til handa.
Loks, eftir þrotlaust makk við
Breta vora lög sett í marz 1952 og
er friðunarlínan teygð umhverfis
landið, miðuð við 48 grunnlínu-
staði. Flestir landsmenn, sem eitt-
hvað hugsuðu um þessi mál, voru
mjö óánægðir með þessi málalok
og töldu allt of skammt gengið,
en Bretar risu samt upp og mót-
mæltu, og togaraeigendur þar
hrundu af stað, með aðstoð brezka
íhaldsflokksins, löndunarbanninu
á íslenzka togarafiskinum og
skyldi það vera hefnd fyrir út-
víkkun friðunarsvæðisins.
Þjóðin undi vel við, en
Ólafur bar sig illa.
Hér fór þó svo, að löndunar-
bannið varð síður en svo til skaða
fyrir íslendinga, heldur til hinnar
mestu blessunar fyrir þjóðarbú-
skapinn. Helzta afleiðing þess
varð sú, að í stað þess að flytja
fiskinn út ísvarinn og óverkaðan,
fengu hraðfrystihúsin ærið að
starfa og grundvöllur skapaðist
fyrir starfsemi fleiri frystihúsa í
landinu. Aflinn varð að sjálfsögðu
verðmætari um meira en helming
og hundruð og aftur hundruð
manna, sem ella hefðu verið at-
vinnulaus, hlutu atvinnu og lífs-
framfæri við verkun afla og af-
setningu hans á hina rúmgóðu og
öruggu markaði í Austur-Evrópu.
En Ólafur Thors og kumpánar
hans voru ekki ánægðir. Klikurn-
ar í stjórnarflokkunum, sem áður
hirtu umboðslaun af sölu ísfisksins
og vörukaupum togaranna í Bret-
landi, voru sárar og gramar. Heild-
salana munað iaftur í hinn „frjálsa
gjaldeyri" sem ísfisksalan gaf
þeim. Heima og erlendis hélt Ól-
afur og ríkisstjórnir hans því fram,
að fjárhagur Islands væri í voða
vegna löndunarbannsins.
Hvað nú?
Hvað þýðir það fyrir atvinnulif
ig þjóðarbúskap okkar, ef togurun-
um verður senn ýtt á uppboðs-
markaðinn brezka? Miðað við að
ársafli togara sé verkaður heima í
frystihúsum eða fiskvinnslustöðv-
um gefur hann 11—12 millj. í
gjaldeyristekjur. Flytji hann afl-
ann út óverkaðan verða gjaldeyr-
istekjurnar tæpast yfir 4 milljónir.
Miðað við allan togaraflotann,
eins og hann er nú, mundi gjald-
eyristapið því geta orðið allt að
280 milljónir, en skortur á gjald-
eyri er nú eitt helzta vandamál
þjóðarbúskaparins. Onnur afleið-
ing þessa yrði ekki síður alvarleg:
Almennt atvinnuleysi í öllum
þeim bæjum og kaupstöðum, sem
byggja á vinnslu togaraaflans í
frystihúsum, með verkun í salt og
skreið.
Hvað verður með frystihúsið
hér og atvinnu verkafólks?
Það þarf naumast að fara mörg-
um orðum um þær válegu afleið-
ingar sem þessi stefna Ihaldsins,
með samsekt Framsóknar og Al-
þýðuflokksins, mundi leiða yfir út-
gerðarbæina, en það er þó alveg
sérstök ástæða fyrir Akureyringa
að staldra við og gefa þessu máli
fullan gaum.
Hér hefur togaraaflinn, sem hér
er landað, þótt ekki sé enn stöð-
ugt, verið langsamlega þýðinar-
mesta bjargræði verkafólksins í
bænum, þrátt fyrir það að Fram-
sókn og Ihaldið hafa áram saman
hindrað að hér rynni upp blóm-
legt atvinnulíf kringum togaraút-
gerðina með byggingu hraðfrysti-
húss. Nú standa vonir til að frysti-
húsið verði fullbúið á þessu ári og
vinnufúsar hendur verkamanna og
kvenna eru reiðubúnar að taka til
starfa þar.
En það skyldi þá standa í
járnum að frystihúsið
standi fullbyggt með vélum
og vinnslutækjum og bæj-
arfélagið og einstaklingar
hafi bundið sér fjárhags-
byrðar upp á 8—10 milljón-
ir til þess að atvinnuskort-
inum væri bægt frá dvrum
hundraða verkafólks — og
að „Bakamir“ snúi stefnum
í átt til happdrættismarkað-
anna í Bretlandi, en frysti-
húsið standi autt og ónotað,
en verkafólk verði að
þreyja . þorrann og góuna
atvinnulaust?
Því miður eru þetta ekki get-
sakir einar, heldur ískaldar stað-
reyndir að þetta fer á þann veg, ef
stefna Ihaldsins og handlangara
þess í Alþýðuflokknum og Fram-
sókn í landhelgismálinu, sem þeir
illu heilli hafa tengt í löndunar-
banninu, á að ráða eftir kosning-
arnar í sumar.
Hver vill styðja slíkt? Vonandi
enginn verkamaður, engin verka-
kona, enginn sem nokkurs metur
'ramtíð bæjarfélagsins eða byggir
ífsafkomu sína á hag þess og
heill.
Enginn, sem hefur slíkra
hagsmuna að gæta, má því
láta það ólán henda sig, að
greiða hinum seku flokkum
atkvæði sitt í komandi
kosningum. Með heill bæj-
arins, verkafólksins og allr-
ar alþýðu sem hann bvggir
að leiðarljósi, verður það
að fylkja sér um Alþýðu-
bandalagið og gera þannig
sitt til að það geti orðið það
úrslitavald á Alþingi og í
ríkisstjóm, sem geti hindr-
að það mikla gerræði, sem
nú er bruggað gegn at-
vinnulífi íslendinga og af-
komu.
AÐALFUNDUR
Kaupfélags Eyfirðinga verður haldinn í Nýja-Bíó á Akureyri,
þriðjudaginn 29. maí og miðvikudaginn 30. maí 1956.
Fundurinn hefst kl. 10 árdegis þriðjudaginn 29. maí.
DAGSKRÁ:
1. Rannsókn kjörbréfa og kosning starfsmanna
fundarins.
2. Skýrsla stjórnarinnar.
3. Skýrsla framkvæmdastjóra. Reikningar fé-
lagsins. Umsögn endurskoðenda.
4. Ráðstöfun ársarðsins og innstæðna innlendra
vörureikninga.
5. Erindi deilda.
6. Framtíðarstarfsemi.
7. Önnur mál.
8. Kosningar.
Akureyri, 8- maí 1956.
Félagsstjórnin.