Verkamaðurinn - 31.08.1956, Blaðsíða 2

2
VERKAMAÐURINN
Föstudaginn 31. ágúst 1956
vERKHmflÐURmn
Ritstjóri: PORSTEINN JÓNATANSSON.
Útgefandi: Sósíalistafélag Akureyrar.
Blaðstjórn: Björn Jónsson, Einar Kristjánsson, Jakob Árnason.
Afgreiðsla: Hafnarstræti 88. Sínii 1516. Pósthólf 21.
Áskriftarverð 40 krónur árg. Lausasöluverð 1. kr. eintakið.
Akureyri. — Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Aldan stöðvuð
Svo sem öllum hugsandi
mönnum er ljóst, og margsinnis
hefur verið bent á hér í blaðinu,
hefur efnahagsmálum þjóðarinn-
ar verið stefnt í ófæru undan-
farin ár. Dýrtíðaraldan hefur ris-
ið hærra og hærra með hverju
ári og ekkert raunhæft aðhafst
til að stöðva hana. Þvert á móti
hafa braskarar og okurkarlar
leikið lausum taumi og lyft
óspart undir óheillavænlegan
vöxt öldunnar. Engin alda getur
vaxið í það óendanlega, þar hlýt-
ur að koma að hún brotni og
steypist fram. Dýrtíðaraldan er
sama eðlis, og óhugsandi, að hún
geti risið og vaxið í sífellu. Sé
ekki aðgert hlýtur hún að brotna
og steypast fram sem voðalegur
brotsjór. En slíkt yrði öllum til
ógæfu.
Það var illur ’arfur, sem nú-
verandi ríkisstjórn tók við frá
fyrri valdhöfum. En alþýða
landsins batt þegar miklar vonir
við stjómina, og þær vonir
byggðust fyrst og fremst á því,
að henni tækizt að stöðva dýr-
tíðarölduna og leysa efnahagsmál
þjóðarinnar úr þeirri úffakreppu,
sem þau eru komin í, og stöðugt
fer versnandi. Állt fjármálakerf-
ið er „helsjúkt“, eins og forsæt-
isráðherra orðaði það réttilega í
útvarpsræðú sinni sl. þriðjudag.
Nú hefur ríkisstjórnin sýnt það
í verki, að hún vilji reyna að
leysa vandann. Fyrsta skrefið
hefur verið stigið með bráða-
birgðalögum þeim, sem sett voru
nú í vikunni, þar sem verðlag og
kaup er sett fast til áramóta. Þær
ráðstafanir voru kynntar sam-
tökum verkamanna og bænda,
að svo miklu leyti sem unnt var
á skömmum tíma, áður en frá
þeim var gengið, og álits þeirra
leitað. Voru undirtektir hinna
vinnandi stétta mjög á einn veg,
að þær væru á þessu stigi máls-
ins fúsar til að færa nokkrar
fórnir í þeirri trú, að hér væri
stefnt i rétta átt. Takist að
stöðva dýrtíðarölduna, er raun-
verulega um kjarabætur að
ræða fyrir vinnandi fólk, en
ekki kjaraskerðingu. Það hefur
lengi verið lýðum ljóst, að vísi-
tala sú, sem kaup hefur verið
reiknað eftir, hefur engan veg-
inn gefið rétta mynd af þeim
hækkunum vöru og þjónustu,
sem orðið hafa á hverjum tíma.
Launþegar hafa því stöðugt hlot-
ið lækkandi laun hlutfallslega, ef
fullt tillit er tekið til allra verð-
hækkana. Kaupmáttur launanna
hefur stöðugt farði minnkandi.
Verkfallið mikla í fyrravor var
háð til að vinna aftur nokkuð af
því sem tapazt hafði. Haldist
hvort tveggja óbreytt, Verðlag og
kaupgjald, helzt kaupmáttur
launanna óbreyttur og væri það
án efa öllum hagstæðara en það
skipulag þessara mála, sem ríkt
hefur að undanförnu.
Það þarf ekki að efa, að and-
stæðingar ríkisstjórnai'innar
munu reyna allt, sem þeir geta
upphugsað til að reyna að eyði-
leggja árangur þeirra ráðstafana,
sem nú hafa verið gerðar. Engu
skal hér um það spáð, hvað
íhaldið muni helzt reyna, til að
spilla fyrir góðum árangri, en
full ástæða er til að vara alla við
þeim vélabrögðum og rangfærsl-
um, sem búast má við.
Illviljaðir aðilar munu predika
af ofurkappi, að nú hafi forystu-
menn verkalýðssamtakanna fall-
izt á kaupbindingu, þvert ofan í
allar fyrri yfirlýsingar sínar um,
að kaupbinding væri hinn mesti
glæpur. Þeir munu einnig benda
á, að sl. vori hafi íhaldið lagt
fram á Alþingi tillögur um fest-
ingu vísitölunnar og þar með
kaupgjaldsins, en ekki hafi þótt
við þeim lítandi.
Og það er rétt, að við tillögum
íhaldsins var ekki lítandi. Þar
var aðeins gert rá ð fyrir festingu
vísitölunnar og kaupgjaldsins, en
verðlag allt gat eftir sem áður
leikið lausum hala. Kaupmönn-
um var í sjálfsvald sett, að selja
hverja vöru því verði, sem þeim
sjálfum sýndist. Aðeins átti að
greiða niður verð þeirra vara,
sem mest áhrif hafa á vísitöluna.
Nú er hins vegar kaupgjald og
verðlag sett fast hvort tveggja og
um takmarkaðan tíma. Á þessu
tvennu er sá reginmunur, að
vart er samlbærilegt. Það er
glæpur gegn launþegum, ef rík-
isstjórn lögbindur verkkaup
fólks, en leyfir ótakmarkaðar
hækkanir vöruverðs og þjónustu.
En það er enginn glæpur fram-
inn, þó að ríkisstjórn semji við
verkalýðssamtökin um frestun
kauphækkana í fjóra mánuði og
lofi því jafnframt, að vöruverð
skuli ekki hækka á sama tima-
bili.
Það er vafalaust, að með um-
ræddum bráðabirgðalögum hefur
verið stigið spor í rétta átt til að
leysa erfiðasta vandamál þjóðar-
innar. En það spor hefur þó því
aðeins þýðingu, að því verði fylgt
eftir með fleiri og varanlegri að-
gerðum til úrbóta. Þess ber því
að vænta, að tíminn til áramóta
verði notaður svo sem bezt má
verða til að rannsaka og upp-
ræta það illkynjaða krabbamein,
sem sezt hefur að í efnahagslífi
þjóðarinnar.
Frá happdrætti KRA. Herðið
söluna. Dregið 1. sept. Gerið skil
fyrir mánudagskvöld næstk. í
síðasta lagi. — KRA.
Nýir sambúðarhættir
Tvö dagblaðanna hafa nýlega
skýrt frá ánægjulgeum atburði
sem gerzt hefur í sambúð tveggja
alþýðuríkja. — Forsætisráðherra
Tékka var fyrir skömmu á ferð í
Póllandi ásamt fleiri forustu-
mönnum þjóðar sinnar og af-
henti pólska forsætisráðherran-
um eitt dýrmætasta handrit sem
til er í Evrópu, eiginhandrit
pólska stjörnufræðingsins Kó-
pernikusar að höfuðriti hans,
Um hreyfingar himinhnattanna.
Fór afhendingarathöfnin fram
við hátíðlega athöfn í Varsjá, að
viðstöddum æðstu mönnum
pólska ríkisins og fremstu mönn-
um þess í vísindum og listum. —
Forsætisráðherra Tékka lét svo
ummælt, að hann vildi færa Pól-
verjum þetta ómetanlega handrit
að gjöf „til þess að tjá djúpa og
einlæga vináttu tékkóslóvösku
þjóöarinnar í garð pólsku þjóð-
arinnar", en forsætisráðherra
Pólverja þakkaði í nafni þjóðar
sinnar.
Umrætt handrit hafði verið í
eigu Tékka frá 1614, er tékk-
neski uppeldisfrömuðurinn Jan
Amos Komensky náði því í Heid
elberg og flutti það til Praha.
Hefur það síðan verið geymt í
háskólasafninu í Praha.
Þessi atburður er augljós vott-
ur um þá nýju sambúðarhætti
sem giida í viðskiptum þeirra
þjóða sem byggja heim alþýð-
unnar og sósíalismans. Og hann
mætti gjama verða ýmsum öðr-
um þjóðum áminning um að
breyta viðhorfum sínum þegar
um er að ræða þjóðleg verðmæti
og dýrgripi sem raunverulega
tilheyra öðrum. Oss íslendinga
hlýtur hann að minna á tregðu
danskra valdamanna til að skila
íslenzkum þjóðardýrgripum, sem
lengi hafa verið geymdir í dönsk
um söfnum og lentu þangað upp-
haflega þegar fátækt og niður-
læging lagðist fastast að íslend-
ingum fyrir danskan tilverknað.
Mættu Danir nú vel íhuga sinn
gang að nýju í handritamálinu og
taka sér höfðingsskap og velvild
Tékka í garð Pólverja til fyrir-
myndar. íslenzku handritin í
Kaupmannahöfn eru og verða ís-
lenzk þjóðareign, þau eru arfur
íslenzkrar elju og hugsunar þótt
þau hafi fyrir rás viðburðanna
lent í höndum Dana.
En um leið og vér íslendingar
teljum rétt og skylt að minna
dönsku þjóðina á vanrækta
skyldu í handritamálinu og tak-
markaðan skilning á rétti vorum
í þessu efni, ber jafnframt að
minnast þess, að allir Danir eiga
hér ekki óskilið mál. Aksel Lar-
sen, formaður danska Kommún-
istaflikksins hefur gengið fram
fyrir skjöldu danskra stjórn-
málamanna og krafizt þess að
réttur íslendinga í handritamál-
inu yrði virtur. Slíka framgöngu
þessa forvígismanns hinnar rót-
tæku dönsku verkalýðshreyfing-
ar ber að virða og þakka. Hún er
enn ein sönnun þess að það eru
hin framsæknu öfl verkalýðs-
hreyfingarinnar og sósíalismans
sem mestan og beztan skilning
(Framhald á 3. síðu.)
LÖGTAIÍ
Eftir kröfu bæjarritarans á Akureyri f. h. bæjarsjóðs
Akureyrarkaupstaðar og að undangengnum úrskurði
verða lögtök látin fara fram, á kostnað gjaldenda en
ábyrgð bæjarsjóðs að átta dögum liðnum frá birtingu
þessarar auglýsingar fyrir ógreiddum, gjaldföllnum
útsvörum og fasteignaskatti á Akureyri 1956 og ógreidd-
um og gjaldföllnum gjöldum til Akureyrarhafnar eftir
1. september 1955.
Bæjarfógetinn á Akureyri 24. ágúst 1956.
Skrifstof ustúlka
verður ráðin til Rafveitu Akureyrar frá 1. okt.
næstk. Eiginhandarumsóknir um starfið skulu
sendar skrifstofu Rafveitunnar fyrir 6. sept —
Laun samkv. launasamþykkt Akureyrarbæjar.
TILKYNNING
í samræmi við samkomulag það, sem orðið hefur milli
verkalýðssamtakanna og ríkisstjórnarinnar, þess efnis, að
kauphækkun vegna vísitölu skuli ekki korna til fram-
kvæmda um næstu mánaðamót, og bráðabirgðalög, sem
m. a. fela það í sér, tilkynnist hér með, að til n. k. ára-
móta gildir kauptaxti sá, sem verið hefur frá 1. júní, en
taxtinn, sem auglýstur var í síðasta ttilublaði Verka-
mannsins kemur ekki til framkvæmda.
Akureyri, 29. ágúst 1956.
Verkamannafélag A kureyrarkaupstaðar.
VerkakvennaféIkgið Eining.
TILKYNNING
Nr. 16/1956.
Innflutningsskrifstofan hefur ákveðið, að framvegis
skuli akstur leigubifreiða til fólksflutninga og sendibif-
reiða vera háður verðlagsákvæðum.
Jafnframt hefir skrifstofan ákveðið, að gjaldskrá fyrir
nefndar bifreiðir, sem gilt hefir frá í febrúar s. 1., gildi
áfram óbreytt.
Reykjavík, 28. ágúst 1956.
VERÐGÆZLU ST J ÓRIN N.
TILKYNNING
r
frá Happdrætti Háskóla Islands
Frá 24. hvers mánaðar til 1. næsta mánaðar er skrif-
stofu happdrættisins lokað kl. 5. Frá 1. livers mánaðar
til 8. sama mánaðar er lokað kl. 6. —
Alla laugardaga cr lokað kl. 12 á hádegi. Að öðru
leyti óhreytt.
ÖMBOÐSMAÐUR.
HAPPDRÆTTI D A S
Endurnýjun til 5. flokks stendur nú yfir.
Dregið verður 3. september.
Munið að enurnýfa.
UMBOÐSMAÐUR.