Verkamaðurinn - 05.10.1956, Blaðsíða 3

Föstudaginn 5. október 1956
VERKAMAÐURINN
3
Pyndingar í miðaldastíl ollu því, að
fangarnir fótbrufu sjálfa sig
Það vakti heimsathygli fyrir nokkrum mánuðum, þegar það frétt-
ist, að 41 fangi í Rock Quarry fangelsi við Buford í Georgíuríki í
Bandaríkjunum hefðu fótbrotið sig til að losna við að vinna í grjót-
námi fangelsisins. Menn spurðu ósjálfrátt, hvers konar meðferð það
hefði verið, sem kom fönguninn til að kjósa fremur eigin lemstrim.
Sömu spumingar spurði eiiuiig ameríski blaðamaðurinn James
Dolsen, en hér á eftir fer lýsing hans á nokkrum þeirra aðferða,
sem beitt er í fangelsum Georgíuríkis. Er frásögn hans byggð á
viðtölum við fyrrverandi fanga.
1V2 VIKA 1 „SVITAKISTUNNI“.
Meðal þeirra aðferða, sem beitt
var við fangana, var t. d. innilok-
un í „svitakistunni“. Það er eins
konar tréskápur, ca. 75 cm. á
hvern veg og svo lágur, að full-
orðinn maður getur ekki staðið
uppréttur. Loft skápsins er gert
úr blikki með smágötum og gólf-
ið steypt, svo að mjög kvalafullt
er fyrir berfætta fangana að
standa á því. Venjuleg vatnsfata
gegnir hlutverki salernis. Fyrsta
hegningartímabil í ,svitakistunni‘
er 4 daga innilokun, í annað
skipti varir það í eina viku og í
þriðja skipti er það innilokun í
eina og hálfa viku. Þann tíma er
fanganum aldrei sleppt út, held-
ur verður hann að haldast við
hálfboginn í þeim feiknahita, sem
brennheitt sólskin Georgíu skap-
ar í svo litlum klefa. Allir fyrr-
verandi fangar, sem sagt hafa frá
þessarri pyndingaaðferð, sögðu,
að saurfatan hefði aldrei verið
tæmd þann tíma, sem þetta hegn
ingartímabil stóð, og ekkert
hefði verið um þá hugsað, nema
hvað 'þeim var fært vatn og
brauð.
SÖMU AÐFERÐIR OG A
MIÐÖLDUM.
„Börumar“ nefnist annað refsi-
tæki. Fanginn er lagður upp á
borð. Fætur hans eru bundir við
gildan málmkrók í öðrum enda
borðsins. Handleggirnir eru
teygðir upp fyrir höfuðið og fest-
ir við vír, sem tengdur er við
dráttarvindu. Með aðstoð vind-
unnar taka fangaverðirnir nú svo
fast í handleggi fangans, að
honum finnst, sem verið sé að
slíta hann sundur í parta, en á
meðan reyna verðirnir að fá
hann til að segja það, sem þeir
vilja, að hann segi. Nákvæmlega
sama aðferð var notuð í galdra-
málunum í Evrópu á miðöldum.
„V ATNSTUNN AN“.
„Tréhesturinn“ er í þessúm
fangelsum notaður alveg á sama
hátt og danskir herragarðseig-
endur notuðu hann við ánauðuga
bændur á tímum átthagafjötr-
anna.
„Vatnstunnan“ mun aftur a
móti vera amerísk uppfinning
Fanginn er látinn í stóra vatns-
tunnu, keðja er sett utan um
mitti hans og fest við krók það
neðarlega í tunnunni, að hann
getur ekki reist sig upp. Því næst
er vatnsslanga lögð í tunnuna og
skrúfað frá vatninu, en fangan-
um eru fengnar tvær blikkdósir.
Vatnið rennur nú í tunnuna af
þeim hraða, að aðeins með því að
ausa stöðugt af fyllsta hraða með
báðum höndum getur fanginn
komið í veg fyrir að yfirborð
vatnsins hækki í tunnunni. Að
svo búnu fara fangaverðirnir —
og eru venjulega burtu tvær
stundir. Takist fanganum ekki að
hafa undan vatnsrennslinu í
tunnunni, drukknar hann áður
en verðirnir koma aftur,
Einn fyrrverandi fangi hefur
einnig sagt frá því, að eitt sinn
hafi honum verið refsað með því
að hengja hann nakinn upp á úln
liðunum — svo hátt, að hann að-
eins snerti jörðina með tánum.
Meðan hann hékk þannig var
hann barinn og á eftir smurður
utan með sýrópi til þess að laða
flugur og önnur skordýr að. Að
lokum létu verðirnir blóðhunda
ráðast á hinn varnarlausa fanga.
I VATNI UPP FYRIR HERÐAR
UMKRINGDIR EITUR-
SLÖNGUM.
Vinna fanganna er m. a. fólgin
í því, að grafa skurði í mýrlendi.
Föngum þeim, sem Dolsen hefur
frásögn sína eftir, var oft skipað
að vinna að skurðgreftri þar sem
vatnið náði þeim í mitti — og
jafnvel upp í háls. Stundum var
fullt af mokkasin-slöngum í
skurðinum, en bit þeirra er ban-
vænt, en jafnvel þá hlógu fanga-
verðirnir aðeins að beiðni fang-
anna um að mega skríða upp.
Ekkert tækifæri fengu fangarnir
til að þurrka hlaut og útötuð föt
sín.
Fangar voru ekki aðeins
hlekkjaðir, heldur segir einn
þeirra frá því, að um langt skeið
hafi hann, auk þess sem fætur
hans voru hlekkjaðir saman með
mjög stuttri keðju, orðið að bera
15 punda járnkúlu, sem fest var
við hægri fót hans, og við vinstri
fótinn var fest 11 punda uxa-
höfði, en hvassar brúnir þess
særðu hann mjög, ef hann reyndi
að hlaupa.
FJÖLDALEMSTRANIR HAFA
AÐUR ÁTT SÉR STAÐ.
Ef fangi reyndi að kæra með-
ferðina fyrir hærra settum yfir-
mönnum, átti hann vísar nýjar
misþynningar, var barinn með
gúmmíkylfum, járnteinum eða
hverju því, sem fangaverðirnir
höfðu tiltækt. Og raunar er vafa-
samt, hver áhrif kæra hefði haft,
jafnvel þótt hún hefði komizt til
æðri valdhafa ríkisins.
í sama fangelsinu og 41 fangi
hefur nú brotið fætur sína gerðu
30 fangar álíka örvilnunartilraun
til að losna þaðan árið 1951. Þeir
skáru á hásinarnar á öðrum fæti
sínum með rakhníf, sem hafði
verið smyglað inn í fangelsið. —
Þetta gaf þá tilefni til rannsókn-
ar, og ástandið í fangelsum Ge-
orgíu hefur raunar oftar verið
afhjúpað fyrir ýmsum — t. d. við
vitnaleiðslur fyrir opinberum
rétti. En samt virðist stöðugt
vera beitt þar aðferðum, sem
minna átakanlega á meðferð
nazista á föngum í gereyðingar-
búðum þeirra.
Frásögn sú, sem hér hefur ver-
ið rakin, mun hljóma ótrúlega í
eyrum flestra Islendinga, þó að
hún muni, því miður, vera sönn.
Þó að nú sé rætt um nauðsyn
endurbóta á fangahúsum okkar,
og það eflaust með réttu, mun
óhætt að slá því föstu, að með-
ferð fanga sé óvíða, ef nokkurs
staðar, heilbrigðari og mannúð-
legri en hjá okkur íslendingum,
og er það vel. Það vex enginn af
því að níðast á varnarlausum af-
brotamönnum, og tilgangur fang-
elsanna ætti alltaf að vera sá, að
beina lífi afbrotamannanna á
brautir nýs og betra lífs, svo að
þeir geti þegar fangelsisvistinni
lýkur orðið þjóðfélaginu nýtir
starfskraftar. Ofbeldi og mis-
þyrmingar hafa áreiðanlega það
eitt í för með sér, að fangarnir
bíða varanlegt tjón á sál sinni og
fyllast hefndarþorsta og mann-
fyrirlitningu, sem veldur því, að
þeir glata allri sjálfsvirðingu og
löngun til að verða nýtir borg-
arar.
En því miður virðist svo, sem
víða um heim sé enn í dag farið
með fanga sem þeir séu aðeins
tilraunadýr tilfinningalausra
kvalara. Svo virðist eftir ýmsum
fréttum, sem berast frá nýlend-
unum í Afríku og víðar. Og hvað
skal segja um hengingar ung-
menna á Kýpur, sem sjálf menn-
ingarþjóðin Bretar tilkynnir um
allan heim, að hún láti fara þar
fram? Og hvað um svertinga
brennur Ku-Klux-Klan?
Sannleikurinn er sá, að í þess
um málum munu æði margar
þjóðir bera svartan blett, sem
þeim er nauðsyn að þvo af
menningu 20. aldarinnar. Sam
einuðu þjóðirnar munu eitthvað
hafa aðhafst í þessum málum, en
betur má, ef duga skal.
Ritstj.
Sundlaug Akureyrar
er opin almenningi:
Þriðjudags- og fimmtudagsmorgna kl. 8—10, laugardags-
morgna kl. 8—12 og sunnudagsmorgna kl. 10—12.
INNILAUGIN er opin daglega frá kl. 5.30—10 síðdegis
(ekki lokað í matartíma).
SERTÍMAR fyrir konur á mánudags- og föstudags-
kvöldum kl. 9— 10. «
SÉRTÍMAR íþróttafélaganna á miðvikudagskvöldum kl.
8-10.
GUFUBAÐ:
KONUR: Miðvikudaga og föstudaga kl. 4—10 síðdegis.
KARLAR: Þriðjudaga og fimmtudaga kl. 4-
kk 8-12 og 1.30-7.
10 síðdegis.
Laugardaga
Njótið þrifa- og gufubaðs.
Iðkið sund.
AÐALFUNDUR
Flugfélags íslands h.f.
verður haldinn í Kaupþingssalnum í Reykjavík, föstudag-
inn 9. nóvember 1956 og hefst kl. 14.00.
DAGSKRÁ SAMK\rÆiMT FÉLAGSLÖGUM.
Atkvæðaseðlar og aðgöngumiðar að fundinum verða af-
hentir í skrifstofu félagsins, Lækjargötu 4, dagana 7. og 8.
nóvember.
STJÖRNIN.
AKUREYRARBÆR KROSSANESVERKSMIÐJAN
TILKYNNING
Hinn 28. september 1956 framkvæmdi notarius publicus í
Akureyrarkaupstað áttunda útdrátt á skuldabréfum bæjar-
sjóðs Akureyrar vegna Síldarverksmiðjunnar í Krossanesi.
Þessi bréf voru dregin út:
Litra A nr. 5 - 29 - 33 - 35 - 41 - 44 - 48 - 62 - 78. -
Litra B nr.
1 - 10 - 11 - 14 - 15 -
76 - 82 -85 - 88 - 92
178 - 181 - 187 - 188
16 - 17 - 42 - 68 -
- 107 - 144 - 176 -
- 200.
Skuldabréf þessi verða greidd í skrifstofu bæjargjaldkerans
á Akureyri hinn 2. janúar 1957.
Bæjarstjórinn á Akureyri, 28. september 1956.
ÞORSTEINN STEFÁNSSON
— settur —