Verkamaðurinn - 08.01.1960, Page 1

vERKHinjiÐiiRinn r=“
XLIII. árg. Akureyri, föstudaginn 8. janúar 1960 1. tbl.
VerSur Tunnuverksmiðjan llutt frá Ak
ureyri til Ðagverðareyrar?
Að undanförnu hafa heyrzt lausafréttir um það, að Síldarút-
vegsnefnd, sem hefur með höndum yfirstjórn Tunnuverk-
smiðja ríkisins, hafi til athugunar að flytja Tunnuverksmiðj-
una á Akureyri til Dagverðareyrar og koma henni fyrir í
byggingum þeirn, sem þar eru, og áður voru eign Síldar-
bræðslunnar þar.
Mb. Rafnkell fórst í Miðnessjó
í fyrsta róðri á vertíðinni
Snemma á síðasta ári sótti
Síldarútvegsnefnd um lóð á
Oddeyri fyrir Tunnuverksmiðj-
una og skyldi þar byggja bæði
nýtt verksmiðjuhús og tunnu-
geymslu, en hún hefur engin
verið við verksmiðjuna hér, svo
sem kunnugt er. Lóð var látin
fyrir væntanlegar byggingar
skammt frá húsum Útgerðarfé-
lagsins, enda þótt nokkur
ágreiningur væri um staðarvalið.
Af hálfu Síldarútvegsnefndar
var látið í það skína, að bygg-
ingaframkvæmdir myndu hefjast
í sumar sem leið, en sumarið leið
án þess að nokkuð væri aðhafzt.
En eins og í upphafi sagði hafa
þær fréttir nú borizt, að mjög
hafi dvínað áhugi Síldarútvegs-
nefndar fyrir nýbyggingu Tunnu
verksmiðjunnar hér á Akureyri,
en í þess stað hafi mjög verið um
það rætt, að flytja verksmiðjuna
til Dagverðareyrar, kaupa þau
hús, sem þar eru frá dögum Síld-
arbræðslunnar og koma verk-
smiðjunni þar fyrir. Telur nefnd-
in, að þetta mundi verða nokkr-
um milljónum króna ódýrara en
að byggja verksmiðjuna frá
grunni hér á Akureyri.
En á fleira þarf að líta í þessu
sambandi en byggingarkostnað-
inn einan. Það yrði á margan
hátt dýrara að reka verksmiðj-
una út á Dagverðareyri en hér í
bænum. T. d. þyrfti að flytja
verkamennina til og frá vinnu í
vinnutíma og myndi þannig tap-
ast mikið af vinnutímanum hvern
dag og framleiðslan verða minni
en ella, sem því næmi. Til þess-
arra flutninga þyrfti einnig að
kosta bifreið, og ekki einungis
bifreið, heldur yrði einnig að
hafa ýtu tiltæka til að ryðja snjó
af veginum á vetrum, því að
öðrum kosti gæti vinna fallið
niður tímum saman, en óhugs-
andi að verkamenn sættu sig við
það, að sitja kauplausir heima,
þegar vegurinn tepptist af snjó.
Ennfremur þyrftu einhverjir að
vera búsettir ytra til að líta eftir
eignum verksmiðjunnar o. s. frv.
Verksmiðjan yrði að sjálfsögðu
að búa þeim mönnum skilyrði til
að dvelja þar með fjöldskldum
sínum. Þá yrði verksmiðjan að
koma upp eigin vélaverkstæði
Sósíalistar. — Munið eftir
skemmtikvöldi Sósíalistafélags
Akureyrar á sunnudagskvöldið.
Sjá auglýs. í blaðinu.
ytra, þar sem ekki væri hægt
hverju sinni að leita aðstoðar
verkstæðanna í bænum, þegar
smávegis bilanir yrðu eða eitt-
hvað þyrfti að lagfæra. Allt
myndi þetta hafa mikinn kostnað
í för með sér, bæði stofnkostnað
og árlegan reksturskostnað, og er
því nauðsyn að vega vel og meta
þessa liði og fleiri áður en til
þess kæmi að ákvörðun yrði tek-
in um flutning verksmiðjunnar
úr bænum.
Síldarútvegsnefnd ein mun
tæpast hafa lagalegan rétt til að
taka ákvörðun um flutning verk-
smiðjunnar og alls ekki siðferði-
legan rétt, því að verksmiðjan
var á sínum tíma seld ríkinu af
Akureyrarbæ með því skilyrði,
að hún yrði áfram starfrækt í
bænum. Liggur því beint við, að
Síldarútvegsnefnd hlýtur að leita
samþykkis bæjarstjórnar Akur-
eyrar til flutninganna, ef nefnd-
inni sjálfri er alvara með að vilja
flytja verksmiðjuna. Jafnframt
snertir þetta mál svo mikið
verkamenn þá, sem hjá verk-
smiðjunni vinna og Verka-
mannafélagið, að Síldarútvegs-
Nokkrir nýir togarar eru nú í
smíðum erlendis fyrir íslendinga,
og munu a. m. k. sumir þeirra
koma til landsins á þessu ári, þar
á meðal togari sá, sem Guð-
mundur Jörundsson útgerðar-
maður fær.
Þegar það vitnaðist, að Guð-
mundur hafði samið um smíði
nýs togara á liðnu sumri, gerðu
margir Akureyringar sér vonir
um, að hann myndi halda áfram
útgerð héðan og segja mætti, að
hinn nýi togari kæmi til bæjarins
í stað 'togarans Jörundar, sem
Guðmundur átti og gerði út héð-
an, en seldi svo til Stykkishólms.
Þar sem Útgerðarfélag Akureyr-
inga fær engan þeirra nýju tog-
ara, sem í smíðum eru, þótti
mönnum það nokkur sárabót, að
í bæinn samt sem áður nýtt skip,
þó að það yrði í einkaeign og því
ekki hægt að gera ráð fyrir að
það leggði hér upp afla sinn að
staðaldri og veitti jafnmikla at-
nefnd hlýtur einnig að leita álits
Verkamannafélagsins um hugs-
anlegan flutning verksmiðjunnar,
og ef til kemur, leita samninga
um kjör verkamanna hjá verk-
smiðjunni eftir flutninginn.
Það er þess vegna nauðsyn, að
bæði bæjarstjórn og verkamenn
velti þessu máli fyrir sér og at-
hugi þdt frá öllum hliðum. Þess
vegna vekur blaðið nú athygli á
þessu máli, enda þó að ennþá sé
það ekki komið á það stig, að
óskað hafi verið svara frá nein-
um aðilum hér. Blaðið leggur að
svo stöddu engan dóm á það,
hvort réttmætt kynni að geta
talizt að flytja verksmiðjuna,
heldur vekur athygli á því, að
það er ýmsum annmörkum háð
og taka verður tillit til fleiri
atriða en byggingakostnaðar að-
eins. En jafnskjótt og frekari
upplýsingar liggja fyrir um þetta
mál verður það nánar rætt.
Iðja og Verkamaimafé-
lagið heyja skákkeppni
Fyrir skömmu síðan skoraði
Iðja, félag verksmiðjufólks, á
Verkamannafélag Akureyrar-
kaupstaður til keppni í skák. —
Ákveðið hefur verið, að keppni
þessi fari fram í kvöld í Gilda-
skála KEA og hefst hún kl. 8.30.
Teflt verður á 12 borðum. Með-
limum félaganna og öðrum er
heimill aðgangur eftir því sem
húsrúm leyfir.
vinnu og skip Útgerðarfélagsins.
En hér í blaðinu var strax í
sumar bent á það, að miklar lík-
ur væru til, að þessi nýi togari
Guðmundar kæmi Akureyring-
um ekki að neinu gagni til at-
vinnuaukningar, þar sem hann
myndi alveg eins hafa í hyggju
að gera hann út einhvers staðar á
Suðurlandi. Þetta hefur nú sann
ast. Á gamlársdag skýrði Morg-
unblaðið frá því, að Guðmundur
Jörundsson væri alfluttur til
Reykjavíkur og þaðan ætlaði
hann að gera hið nýja skip út. —
Jafnframt var frá því sagt, að
hann hefði tekið Kirkjusand,
frystihús í eigu SÍS, á leigu í
nokkur ár og þar yrði afli togar-
ans unninn.
Þannig hafa Akureyringar
fengið enn eina sönnun þess, að
valt er að treysta einkaframtak-
inu til að efla og halda uppi at-
vinnulífinu, það bregzt jafnskjótt
og hillir undir meiri gróðavonir
LÁNOStíUAÁSÁtti
229996
ÍSLAKÖ3
Síðastl. mánudag varð sá sorg-
legi atburður, að m.b. Rafnkell
úr Garði fórst í Miðnessjó og
með honum sex manna áhöfn.
Ekki er vitað með hverjum hætti
’slys þetta hefur orðið, en veður
var vont þennan dag, og hættu
flestir bátar við að leggja lóðir
sínar. Rafnkell var í fyrsta róðr-
inum á vetrarvertíðinni. Þetta
var 75 tonna stálbátur, eign hins
Seint á árinu 1958 var stofnað
nýtt skipafélag hér á landi til að
annast rekstur millilandaskipa.
Hlaut félagið nafnið Hafskip h.f.,
en félagsmenn eru þeir somu og
standa að Verzlunarsambandinu
h.f., en það er samband verzlun-
arfyrirtækja og einstakra kaup-
manna víða um land, eins konar
samvinnufélag kaupmanna, þó
að það beri hlutafélagsnafn en
ekki samvinnufélags.
Hinn 15. maí sl. var lagður
kjölur að fyrsta flutningaskipi
Hafskipa h.f. og 29. des. kom það
til heimahafnar, sem er Vest-
mannaeyjar. Skipið var byggt í
Vestur-Þýzkalandi og er 724
lestir að stærð. Það heitir Laxá,
og skipstjóri er Steinar Krist-
annars staðar.
En sú staðreynd, að þessi nýi
togari, sem Guðmundur Jörunds
son fær, kemur ekki til Akur-
eyrar, gerir þá nauðsyn enn
brýnni, að hafizt verði handa um
aukningu og endurnýjun togara-
flota Útgerðarfélags Akureyr-
inga h.f. Það hefur verið hljótt
um það mál pú um tíma, en þar
dugar ekki að sitja aðgerðalaust.
Það verður of seint að fara að
láta smíða ný skip, þegar þau,
sem félagið á nú, eru orðin ónýt
eða með öllu ófær til að standast
samkeppni við þau nýju skip,
sem nú eru að koma til landsins.
Við verðum að gæta þess vel, að
dragast ekki aftur úr öðrum með
togaraútgerðina. Vilji ríkis-
stjórnin ekki hafa milligöngu um
að útvega hingað ný skip, verður
Akureyrarbær sjálfur að leita
fyrir sér um skipakaup. Að
óreyndu verður því ekki trúað,
að ríkisvaldið bregði fæti fyrir
samninga, sem bærinn kynni að
gera um endurnýjun eða aukn-
ingu fiskiskipaflotans hér.
kunna útgerðarmannsGuðmund-
ar Jónssonar á Rafnkelsstöðum í
Garði.
Þeii', sem fórust með Rafnkeli
voru: Garðar Guðmundsson,
Björn Antoníusson, Vilhjálmur
Ásmundsson, Magnús Berents-
son, Jón Björgvin Sveinsson og
Ólafur Guðmundsson. — Allir
menn á bezta aldri.
jánsson, 1. vélstjóri Þórir Kon-
ráðsson og 1. stýrimaður Páll
Ragnarsson. Áhöfn er 11 manns.
í fyrstu ferð sinni til landsins
kom skipið með trjáviðarfarm frá
Sovétríkjunum og reyndist skip-
ið ágætlega.
Framkvæmdastjóri Hafskipa
h.f. er Sigurður Njálsson, en
stjórnarform. er Helgi Bergsson.
Friðsamt og tíðindalítið
um hátíðar
Það hefur stundum viljað
brenna við í sambandi við há-
tíðahöld á jólum og nýári, að
ýmiss konar slys, eldsvoðar eða
óeirðir unglinga og drukkinna
manna, hafa spillt ánægju hátíð-
anna.
En um þær hátíðir, sem nú eru
nýliðnar, hafa landsmenn sloppið
óvenju vel við slíkt, eldsvoðar
urðu litlir, óeirðir að kalla engar
l»g slys á mönnum naumast svo
að í frásögur sé færandi. Gildir
þetta jafnt um landsbyggðina alla
sem höfuðstaðinn, en þaðan hef-
ur oftast verið tíðinda að vænta
á áramótum.
Einn varð þó sá atburður í
höfuðstaðnum, sem lítt er til
sóma. Myndastytta, sem nýlega
var komið fyrir í Tjörninni í
Reykjavík, var sprengd í mola á
nýársnótt. Leikur sterkur grun-
ur á, að þar hafi ekki unglingar
né neinir óvitar verið að verki,
heldur fullorðnir menn, sem ekki
hafi verið ánægðir með að hafa
myndastyttu þessa í Tjörninni,
en það var mjög umdeilt, að
henni skyldi valinn þarna stað-
ur. En hverjir svo sem þarna
hafa verið að verki, er hér um
einstakt óhæfuverk að ræða. Sem
betur fer er svona óþokkaat-
hæfi fáheyrt hér á landi, og illt,
ef ekki tekzt að hafa hendur í
hári þeirra, sem þama hafa verið
að verki.
Guðmundur Jörundsson er alfluttur til
R.víkur með útgerS sina
Laxá, flutningaskip Hafskipa h.f.,
kom til landsins um áramótin