Verkamaðurinn - 12.02.1960, Blaðsíða 4

4
VERKAMAÐURINN
Föstudaginn 12. febrúar 1960
Lílið reikningsdæmi
A að gæta ráðherranna
1 frumvarpi ríkisstjórnarinnar
um efnahagsmál stendur m. a.:
„Sú aukning fjölskyldubóta og
þær niðurgreiðslur á innfluttum
neyzluvörum, sem að framan
hefur verið lýst, munu draga
mjög úr þeirri hækkun á vísitölu
framfærslukostnaðar, sem breyt-
ing gengisskráningarinnar að
öðrum kosti hefði í för með sér.
Er gert ráð fyrir, að hækkunin
verði tæplega 3% í stað um það
bil 13% ella. Af lækkuninni eiga
8,5% rót sína að rekja til aukn-
ingar fjölskyldubóta, 1,6% til
niðurgreiðslna á innfluttum vör-
um og 0,2% til þess, að ríkis-
stjórnin hefur í hyggju að fella
niður námsbókagjald.“
Ekki er auðvelt að sjá, hvernig
ríkisstjórnin hefur fengið það út,
að kjaraskerðing vegna gengis-
fellingarinnar yrði aðeins 13%.
Hagstofan hefur reiknað út, að
vöruverð hækki almennt um 25
—40%, svo að þetta kemur ekki
vel heim og saman.
En við skulum athuga kjara-
skerðinguna lítillega með því að
líta á krónutölur í frumvarpinu
og greinargerð þess.
Það á að hækka bætur trygg-
inganna um kr. 152,5 miUj. Það á
að auka niðurgreiðslur vöruverðs
um 37,9 millj. og það á fella nið-
ur tekjuskatt, sem nemur 75
millj. kr. Þetta eru þær ráðstaf-
anir, sem frumvarpið boðar fólki
til hagsbóta. Samtals eru þetta
265,4 millj. kr., sem þegnarnir
eiga að fá, beint eða óbeint, frá
ríkinu. En hvað á svo aftur að
taka af þegnunum. Einn nýr
skattur, almennnur söluskattur,
á að skila til ríkisins 280 millj.
kr., samkvæmt áætlun frumvarps
ins. Það þýðir, að með þessum
eina skatti ætlar ríkið að taka til
sín stærri upphæð en nemur
hækkun trygginganna, auknum
niðurgreiðslum og lækkun tekju-
skattsins. Er þá fljótséð, að ekk-
ert af þessu kemur til með að
vega neitt á móti áhrifum gengis-
fellingarinnar. Það nægir ekki til
að jafna metin á móti þessum
eina skatti. Og auk söluskattsins
á að hækka ýmis fleiri gjöld, sem
leggjast á innfluttar vörur. Og
vaxtahækkunin mun líka hafa
áhrif á vöruverð til hækkunar.
Það er því augljóst, að sam-
kvæmt útreikningum ríkisstjóm-
arinnar sjálfrar verður bein
kjaraskerðing af völdiun gengis-
fellingarinnar 13%. Flestir aðrir
reikna aftur á móti með þeirri
upphæð a. m. k. tvöfaldri.
Það er ósvífin blekking
og afkáraleg fölsun að
reyna að halda því fram,
að þær málamyndahags-
bætur, sem ríkisstjómin
boðar, vegi hið minnsta á
móti gengislækkuninni.
Sú upphæð, sem þegnarnir fá
í sínar hendur frá tryggingunum,
með niðurgreiðslum og lækkim
tekjuskatts verður tekin tvöföld
aftur í sköttum. Og svo leggst
gengislækkunin af fullum þxmga
á almenning.
Fræðslu- og skemmti
FUNDUR
Fræðslu- og skemmtifundur á veg-
um bindindissamtakanna á Akur-
eyri verður haldinn í Borgarbíó nk.
mánudagskvöld, kl. 9.
Benedikt Bjarklind stórtemplar
mætir á fundinum og flytur þar á-
varp, Guðmundur Karl Pétursson
yfirlæknir flytur erindi og Hjálmar
Gíslason frá Reykjavík flytur gam-
anþátt. Að síðustu mun svo Eðvarð
Sigurgeirsson sýna kvikmyndir ný-
lega teknar eða ósýndar áður opin-
berlega.
Nokkur skautamót hafa verið
haldin inni á Hólmum í vetur, og
hafa þar náðst ágætir árangrar,
enda er nokkurn veginn víst, að
hér eru fremstu skautamenn
landsins. í vetur hafa nýir kraft-
ar bætzt í hóp meistaranna.
Á innanfélagsmóti hjá Skauta-
félagi Akureyrar um fyrri
helgi, náðu fyrstu menn betri
tíma en gildandi íslandsmet eru
á öllum vegalengdum, sem al-
gengast er að keppa. Þess er þó
skylt að geta, að aðstæður voru
ekki í samræmi við ströngustu
kröfur, og verða tímar þessir því
ekki staðfestir sem ný met.
En til gamans verða birtir hér
- Aðalfundur Einingar
Framhald af 1. siðu.
En fyrir fundinum lágu boð frá
Elísabetu þess efnis, að hún
treysti sér ekki til þess að taka að
sér formennsku félagsins áfram
eins og sakir stæðu. í tilefni af því
sendi fundurinn henni svohljóð-
andi skeyti:
„Aðalfundur Verkakvenna-
félagsins Einingar 7. febrúar
1960 þakkar þér giftudrjúga
formennsku í félaginu á fjórða
áratug og ósérhlífna forystu í
baráttu þess og hagsmunamál-
um öllum. Við óskum þér
skjóts og góðs bata og vonum,
að félagið geti sem fyrst notið
áframhaldandi krafta þinna og
Ieiðsögu.“
í stjórn Einingar til næsta aðal-
fundar voru þessar konur einróma
kjörnar:
Margrét Magnúsdóttir, form.
Jónína Jónsdóttir, varaform.
Guðrún Guðvarðardóttir, ritari.
Margrét Steindórsdóttir, gjald-
keri.
Auður Sigurpálsdóttir, með-
stjórnandi.
Abæj arstjórnarfundi
í gær var Guðmundur Guðlaugs-
son endurkosinn fbrseti bæjar-
stjórnar.
í bæjarráð voru kosnir: Jakob
Frímannsson, Bragi Sigurjónsson,
Björn Jónsson, Helgi Pálsson og
Jón G. Sólnes.
Auk þess var kosið í um tvo
tugi nefnda og urðu þar litlar
breytingar á.
beztu tímar í hverri grein: —
í 500 metra hlaupi sigraði
Björn Baldursson : 46,5 sek., í
1500 m. hlaupi Skúli G. Ágústs-
son á 2 mín. 3,16 sek., í 3000 m.
hlaupi Sigfús Erlingsson á 5 mín.
28,6 sek., í 5000 m. hlaupi Örn
Indriðason á 9 mín. 31,8 sek.
Eins og sjá má af þessu er sinn
sigurvegarinn í hverri grein, og
sýnir það, að hér er kappa val.
ORKUVERÐ
IÐNAÐURINN NJÓTI BETRI
KJARA VIÐ RAFORKUKAUP.
Á aðalfimdi Iðju var samþykkt
þessi áskorun til rafveitustjórnar
og bæjarráðs:
„Aðalfundur Iðju, félags verk-
smiðjufólks á Akureyri, haldinn
31. janúar 1960, skorar á raf-
veitustjóm og bæjarráð að sam-
þykkja lækkun á rafmagnsverði
til iðnaðar í bænum, og ennfrem-
ur, að verðskrá á daghitunar- og
næturhitunartöxtiun verði lækk-
uð og slitin úr tengslum við verð
á kolum, þannig að verð á raf-
magni verði samkeppnisfært við
það eldsneyti, sem nú er mest
notað til upphitunar íbúðarhúsa.“
TOGSKIPIN
Sigurður Bjamason landaði 64
tonnum á Akureyri á mánudag.
Björgvin landaði 65 tonnum á
Dalvík sama dag.
Björgvin og Sig. Bjarnason hafa
áður landað rúmum 20 tonnum
hvort.
Ein af efnahagsráðstöfunum rík-
isstjómarinnar á, sem kunnugt er,
að verða sú, að hækka vexti stór-
lega. Þó ber frumvarpið það með
sér, að ríkisstjórnin treystir ekki
á vaxtahækkunina eina til að ná
þeim áhrifum til samdráttar í at-
vinnulífinu, sem henni er ætlað,
því að jafnframt á að setja ýmis
önnur ákvæði til að draga úr út-
lánum banka og sparisjóða. í því
sambandi á m. a. að auka völd
Seðlabankans stórlega. I fyrsta
lagi á hann að ráða því, hversu
háir vextirnir séu. í öðru lagi á
Seðlabankinn að taka í sína umsjá
nokkurn hluta af innlánsfé banka
og sparisjóða og innlánsdeilda
kaupfélaganna. Er það gert til
þess að draga úr útlánum þessarra
stofnana og framkvæmdum kaup-
félaganna. í þriðja lagi á Seðla-
bankinn að takmarka útlán til at-
vinnulífsins með því að endur-
kaupa ekki meira magn afurða-
víxla en nú er. Geta þó allir sagt
sér sjálfir, að atvinnuvegirnir
þurfa á meira fé að halda, þegar
allt, sem til rekstursins þarf, hrá-
efni og rekstrarvörur, héfur stór-
hækkað. En þetta, eins og annað,
er miðað við það, að samdráttur
verði.
En enn er ótalið eitt atriði, sem
Seðlabankinn á að annast. Hann á
að gæta þess, að „ekki eigi sér
stað útlánaaukning á árinu til rík-
issjóðs fram yfir eðlilegar árstíða-
þarfir“. Sem sagt: Vilhjálmur Þór
á að gæta þess, að ráðherrarnir
eyði ekki meiru úr ríkiskassanum
en góðu hófi gegnir, eða kannski
réttara sagt, ekki meiru en honum
Filmía. — Á morgun kl. 3 e. h.
verður sýnd í Borgarbíó myndin
Nótt í Casablansa. Marxbræður.
Á sunnudagiim kl. 4 verða
fluttar í Ásgarði (af segulbandi)
ræður þær, sem fluttar voru á
fundi Alþýðubandalagsins í
Austurbæjarbíó 4. þ. m. Ræðu-
menn: Lúðvík Jósefsson, Bjöm
Jónsson, Hannibal Valdimarsson
og Einar Olgeirsson.
Afmæli. — 10. þ. m. varð Ólaf-
ur Guðmundsson, verkamaður í
Hrísey, sjötugur. Hann var lengi
formaður Verkalýðsfélags Hrís-
eyjar. — Á mánudaginn, 15. fe-
brúar, verður Gunnlaugur Ein-
arsson, Fögruvöllum í Glerár-
hverfi, 60 ára. — Miðvikudaginn
17. febrúar verður Jakob Jóns-
son, Eiðsvallagötu 1, 60 ára.
Námskeið þau, sem Æskulýðs-
heimili templara og Skákfélagið
auglýstu nýlega, hófust í gær. —
Kennari er Freysteinn Þorbergs-
son skákmeistari. — Ennþá er
ekki fullskipað á námskeiðin, og
verður næstu tvo daga tekið við
nýjum nemendum. Þeir, sem
kunna að hafa áhuga fyrir að
vera með, eru beðnir að snúa sér
til Freysteins Þorbergssonar í
Varðborg.
Fulltrúaráð verkalýðsfélaganna
og stjórnir verkalýðsfélaganna í
bænum halda sameiginlegan fund
í kvöld í Ásgarði. Rætt verður
um efnahagsmálafrumvarp ríkis-
stjórnarinnar.
(Vilhjálmi) gott þykir. Er það
fljótséð, að eftir þessar ráðstafan-
ir verður Vilhjálmur Þór nokkurs
konar einræðisherra um peninga-
mál þjóðarinnar. „Yfir litlu varstu
trúr, yfir mikið muntu settur
verða.“
NÝJAR ÁLÖGUR
NÝR ÚTSVARSSTIGI
Enda þó að ekki sé reiknað með
því í fjárlagafrumvarpinu, sem
nú hefur verið lagt fyrir Alþingi,
að neinir útgjaldaliðir þurfi að
hækka vegna hækkaðs kaups, er
gert ráð fyrir því, að flestir út-
gjaldaliðir hækki eitthvað vegna
gengisfellingarinnar, og sumir
mjög mikið.
Sama verður að sjálfsögðu uppi
á teningnum með útgjaldaliði
bæjarfélaganna, þeir hljóta einn-
ig að hækka af sömu ástæðum,
og auk þess alveg sérstaklega
vegna hækkaðra greiðslna til Al-
mannatrygginganna. Víst er, að
sá hluti, sem bæjarfélögunum er
ætlaður af söluskattinum, verður
aðeins sem dropi í hafið til að
mæta þeirri heildaraukningu, er
verður á útgjöldum bæjarfélag-
anna.
Það má því reikna með því, og
er raunar þegar vitað, að miklar
hækkanir hljóta að verða á þeim
gjöldum, sem bæjarfélögin inn-
heimta af íbúunum á hverjum
stað. En þau gjöld eru fyrst og
fremst útsvörin. Útsvörin hækka.
Nema? Fjármálaráðherrann
sagði við fyrstu umræðu um fjár-
lagafrumvarpið, að útsvörin ættu
ekki að hækka. Og hann sagði
meira. Hann sagði, að í ráðuneyt-
inu hjá honum væri verið að
reikna út útsvarsstiga, sem bæj-
ar- og sveitarfélög ættu að fara
eftir. Þeir áttu að vera tveir,
annar einkum ætlaður kaupstöð-
unum en hinn sveitunum. Þannig
má vera, að fjármálaráðherrann
ætli sér að ákveða þessa útsvars-
stiga þannig, að ekki verði hækk-
anir á útsvörunum. En hvað ger-
ist þá?
Ef þetta er ætlim fjármálaráð-
herrans er alveg augljóst, að
bæjarfélögin verða að draga
mjög saman allar verklegar fram-
kvæmdir og þar með talið gatna-
gerð og viðhald. Flestir liðir aðr-
ir en verklegar framkvæmdir,
eru svo fastbundnir, að þeir
verða með engu móti lækkaðir.
En það væri auðvitað í samræmi
við samdráttarstefnu ríkisstjóm-
arinnar að þessi leið yrði farin,
og með því móti væri stigið stórt
skref til þess að ná því marki,
sem sýnilega er stefnt að: At-
vinnuleysi verkafólks.
Það vita allir, að það er hreint
neyðarbrauð að þurfa að hækka
útsvörin. Það er líka neyðarbrauð
að þurfa að draga saman þá at-
vinnu, sem bæjarfélögin hafa
veitt. En í þá úlfakreppu ætla
stjómarflokkarnir nú að koma
bæjarfélögunum að verða að fara
aðra hvora þessa leið, eða báðar,
hækka útsvörin og draga úr at-
vinnunni.
Allt er það illt.
Fjársöfnun
Eins og alþjóð er kunungt, fórust tveir sjómenn af
mótorbátnum Maí TH 194 21. október síðastl.
Báðir þessir menn áttu fyrir fjölskylduin að sjá.
Við undirritaðir höfum ákveðið að beita okkur fyrir
fjársöfnun til handa ekkjum hinna látnu sjómanna.
Er það einlæg ósk okkar, að vel verði brugðist við í
þessu efni, ekki sízt þar eð dánarbætur frá tryggingum
eru í slíku tilfelli, sem þessu, aðeins kr. 19.000.00 í stað
kr. 90.000.00, þegar bátar, er sjómenn farast af, eru yfir
12 smálestir.
Húsavík, 31. janúar 1960.
Vernharður Bjamason, Páll Kristjánsson,
Jóhannes Jónsson, Þorvaldur Ámason.
Verkamaðurinn hefur tekið að sér, að veita framlög-
um til söfnunar þessarrar móttöku og koma þeim til for-
stöðumanna söfnunarinnar.
Akureyringar beztu skautamenn landsins