Verkamaðurinn - 19.02.1960, Síða 4

4
VERKAMAÐURINN
Föstudaginn 19. febrúar 1960
Eiga íslenzkir verkamenn að hafa
hálf laun á við það, sem lægst er
í Bandaríkjunum?
Með þessu frumvarpi, sem nú liggur fyrir Alþingi, er gerð
ægilegasta árásin á lífskjör íslenzkrar alþýðu, sem nokkru sinni
hefur verið gerð í einum áfanga. íslenzk alþýða hefur byggt upp
launakjör með harðri baráttu, sem með löngum vinnutíma og
með öruggri, mikilli vinnu hafa gefið henni sæmileg lífskjör.
Það, sem auðvaldið er að gera með þessu frumvarpi, það er að
hrinda íslenzkri alþýðu úr þeirri stöðu, sem hún hefur aflað sér
með áratuga baráttu, þannig að við íslendingar stöndum ekki
lengur sem ein sú alþýðustétt, sem fremst standi í veröldinni.
Með hverju gerir auðvaldið þetta?
Launakjörin verða skert þannig með gengislækkuninni, að
hér eftir verðum við miklu lægri heldur en allir launþegar
í sambærilegum greinum í nágrannalöndunum, við förum niður
fyrir flest lönd Evrópu. Við skulum bera okkur saman við
Bandaríkin.
Nú segir ríkisstjómin, að það sé rétt gengi, sem eigi að skrá á
íslandi, dollarinn 38 krónur. 1947 hafði Dagsbrúnarmaður sama
kaup í dollurum eins og hafnarverkamaður í New York, 1 dollar
og 40 sent. Nú hafa stáliðnaðarmennirnir með meira en þriggja
mánaða verkfalli í Bandaríkjunum aflað sér kaups, sem er
rúmir þrír dollarar á tímann, þ. e. yfir 100 íslenzkar krónur.
Ríkisstjórnin segir að hún sé að skrá rétt gengi. Hvað er lægsta
tímakaupið, sem til er í Bandaríkjunum? Lægsta tímakaupið,
sem til er í Bandaríkjunum, er fyrirskipað með lögum, vegna
þess að það átti að vernda menn, sem engin samtök höfðu gegn
arðráni auðmanna. Lægsta tímakaupið er einn dollar á tímann,
og Eisenhower forseti sagði nýlega í útvarpsræðu, að það væri
of lágt, það þyrfti að hækka það upp í einn dollar 25 sent. —
Þetta er kaup, sem er sett til þess að vernda fátækustu svert-
ingjana í suðurríkjum Bandaríkjanna. Það er rúmar 38 krónur á
tímann og Eisenhower finnst það of lágt. En íslenzkir Dags-
brúnarmenn eiga að hafa 20 krónur, helminginn af því, sem
lægst launuðu svertingjar í Bandaríkjunum hafa, og íslenzku
ríkisstjórninni finnst það víst fullhátt.
Hér sjáum við í reyndinni leið Sjálfstæðisflokksins til betri
lífskjara. Hér sjáum við hvað orðið er eftir af Alþýðuflokknum
og hans stefnu. (Úr ræðu Einars Olgeirssonar 4. þ. m.).
fe^wS^frfrSfrK^^M^^^^^ySSftœEííííííííííííííííííííííííííííííííííaS1
- Ósamræmi hjá bæjarstjórn
Framhald af 1. síðu.
þetta. En bæjarstjórn hefur ekki
ennþá samþykkt það, heldur var
erindið saltað hjá bæjarráði og
bíður þess, að lokið verði endur-
skoðun launasamþykktar.
En hinn 27. fyrra mánaðar sæk-
ir einn lögregluþjónninn, yfirlög-
regluþjónn, um launahækkun og
bílstyrk. Á bæjarstjórnarfundi 9.
þ. m. er hvort tveggja samþykkt.
Ekkert gert með það, þó að bent
væri á endurskoðun launasam-
þykktarinnar.
Ekkert mat skal hér lagt á rétt-
mæti þeirra launahækkana til ein-
stakra starfsmanna bæjarins, sem
hér hefur verið getið. Enginn
þeirra hefur búið við nein óóhfs-
laun. En það er misræmið í af-
greiðslu þessarra erinda eða um-
sókna um kjarabætur, sem vert er
að vekja athygli á, og þó er sú
saga ekki fullsögð ennþá. Yfirlög-
regluþjóni er veitt launahækkunin
frá þeim tíma, er hann var fastráð-
inn. Hann fær því launahækkun
fyrir marga mánuði, sem liðnir
eru áður en hann sækir um launa-
hækkunina. Skrifstofumaðurinn
fær hækkunina frá síðustu ára-
mótum eða frá þeim tíma er hann
sækir uin hana. Verkstjórinn fær
hækkunina einnig frá síðustu ára-
mótum, en þá voru níu mánuðir
liðnir frá því að hann sótti um
hækkun. Þetta mætti eins orða
þannig, að bærinn hagar sér þann-
ig gagnvart starfsmönnunum, að
einn verður að bíða eftir hækkun,
annar fær hana þegar hann biður
um hana, þriðji fær hana áður en
hann biður um hana. Það þætti
ekki góð móðir, sem þannig út-
deildi brauði til barna sinna.
Og svo eru það „svörtu börnin“,
þau, sem alveg eru höfð útundan.
Hvernig skyldi bæjarstjórn ætla
sér að verja það, að svara erindi
lögregluþjónanna, eða bæjarfó-
geta vegna þeirra, engu á sama
tíma og hún afgreiðir tafarlaust er-
indi yfirmanns þeirra? Hvers
vegna er mönnum gert svona mis-
hátt undir höfði?
Og hver skldu verða viðbrögð
bæjarstjórnar, ef lögregluþjónarnir
fylktu liði og gengu á fund hennar
einhvern daginn og gerðu kröfu til
þess að fá leyfi frá störfum í svo
sem einn mánuð til að mæta þeim
tíma, sem þeir hafa unnið lengur
á viku hverri að undanförnu en
starfsbræðurnir í Reykjavík, enda
þó að kjörin eigi að vera hin
sömu?
Það skal viðurkennt, að það
orkar alltaf tvímælis, hvort bær-
inn á að víkja frá ákvæðum launa-
samþykktarinnar um greiðslur til
einstakra manna eða starfshópa,
en hitt verður ekki um deilt, að
við gerðar samþykktir og samn-
inga ber að standa. Þess vegna
hafa engir þeirra, sem að framan
er getið, hafa meira til síns máls
en einmitt lögregluþjónarnir, því
að þeir hafa ekki verið að fara
fram á neinar breytingar á um-
sömdum launum eða kjörum, held-
ur aðeins, að staðið væri við það,
sem áður hefur verið samið um.
- Shákíþróttin
Framhald af 1. siðu.
Halldórsson, Húnvetningur. Þeir
hlutu hver um sig 8 og hálfan
vinning. Einn keppenda, Frey-
steinn Þorbergsson skákmeistari,
hafði þó hærri vinningatölu, eða 9
vinninga, en þar sem hann er ekki
Norðlendingur, heldur keppti
sem gestur á mótinu, telzt hann
ekki með, þegar úrslit eru reiknuð.
Námskeið.
I byrjun síðustu viku hófst
skákkennsla á vegum Skákfélags
Akureyrar og Æskulýðsheimilis
templara. Kennari er Freysteinn
Þorbergsson og kennir hann bæði
yngri og eldri skákmönnum á nám-
skeiðum þessum. Kennslan fer
fram í Varðborg og eru nemendur
allmargir.
Friðrik teflir fjölskák.
Þá er ákveðið, að Friðrik Ólafs-
son stórmeistari komi hingað til
bæjarins um helgina í boði Skák-
félagsins og tefli fjölskák við bæj-
arbúa og nærsveitamenn á sunnu-
daginn. Fer sú keppni fram í
Landsbankasalnum og hefst kl. 2
e. h. Verður þar öllum heimil þátt-
taka meðan húsrúm leyfir, en þeir,
sem hyggjast taka þátt í keppn-
inni, eru beðnir að mæta hálftíma
fyrir auglýstan byrjunartíma.
Hjónaefni. Nýlega opinberuðu
trúlofun sína ungfrú Jóna Sig-
urðardóttir Ámasonar og Sigurð-
ur Hjartarson nemandi í M. A.
Bazar og kaffisölu heldur
Kvenskátafélagið „Valkyrjan" að
Hótel KEA, næstk. sunnud. kl. 3.
Akureyringar! Komið og gerið
góð kaup og drekkið síðdegis-
kaffið hjá skátunum. Hljómsveit
spilar.
MÍR
Kvikmyndasýning
sunnudaginn 21. febrúar kl.
4 e. h. í Ásgarði.
Karnevahnótt
Skemmtileg mynd í litum.
Aðgangur kr. 10.00.
Allir velkomnir.
AKUREYRARDEILD MÍR.
SOKKABUXUR
úr bómull kr. 66.00
úr rayon kr. 98.00
úr ull kr. 110.00
úr crepe-nylon kr. 198.00
VERZL. ÁSBYRGI
GEISLAGÖTU 5
Spilakvöld hjá Iðju
IÐJUKLÚBBURINN verð-
ur n. k. sunnudagskvöld kl.
8.30 e. h. í Alþýðuhúsinu.
Spiluð verður félagsvist.
Mjög góð verðlaun.
Dans d eftir.
Hljómsveit hússins leikur.
Helena syngur með
hljómsveitinni.
Félagar og aðrir velunnarar
félagsins fjölmennið og mætið
stundvíslega.
STJÓRNIN
;f$íííííííís5ííííííííí$$íííí«íí«íííííííííííí$íí$ííííí^^
Eiga íslenzkir sjómenn að vera
lægst launaðir allra fiskimanna
í Evrópu?
Hafi sú fullyrðing, að íslenzkir launamenn búi við einhver
beztu kjör, sem þekkjast, haft við rök að styðjast fram til þessa,
er jafn víst, að hún verður hið fáránlegasta öfugmæli, ef sá
óskapnaður, sem nú hefur fæðzt af núverandi samstjórn Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðuflokksins, fær tekið á sig gerfi laga
og réttar.
Um þessar mundir eru staddir hér á landi samningamenn fyrir
færeyska sjómenn, sem hér starfa nú eða hafa í huga að starfa
hér á íslenzku fiskiskipunum. Skjólstæðingar þeirra, sem taldir
munu vera meðal nægjusömustu sjómanna, sem sækja á norður-
höf, hafa látið sér detta í hug að setja fram þá kröfu að fá
tryggingu fyrir yfirfærslu á 1500 dönskum krónum til lífsfram-
færis fjölskyldna sinna meðan þeir sækja hér sjó fyrir íslenzka
útvegsmenn. En þetta er sú upphæð, sem Norðmenn, Englend-
ingar og fleiri þjóðir tryggja þeim undir sömu kringumstæðum.
Hér hefur þessi krafa valdið hinum mesta úlfaþyt, jafnvel úr
ólíklegustu áttum. Og er það alfrægt, er formaður svonefnds
sjómannasambands hefur krafizt þess, að þeim sendimönnum
færeyskra sjómanna, er slíkar kröfur hefðu uppi, yrði tafarlaust
vísað úr landi. Og það, sem hneyksluninni hefur valdið, er ein-
faldlega þetta:
Eftir þá gengisfellingu, sem nú er ákveðin, verður slík krafa,
sem nú þykir sjálfsögð með Norðmönnum og Englendingum,
ósamrýmanleg þeim kjörum, sem íslenzkir sjómenn nú búa við.
1500 danskar krónur munu þá samsvara 8750 íslenzkum krón-
um. Enginn íslenzkur togarasjómaður getur nú gert sér nokkra
von um að ná þeirri upphæð, hvað þá að komast nálægt því að
hafa þá upphæð aflögu, þegar persónulegum þörfum er fullnægt.
Kauptrygging bátasjómanna nær ekki helmingi þeirrar upp-
hæðar, þegar frá eru dregnar einkaþarfir.
Þannig verður þá komið kjörum íslenzkrar sjómannastéttar eft-
ir að Alþýðuflokksstjórnin hefur í byrjun síðastliðins árs rænt
25 aurum af hverju fiskkílói, sem kemur í hlut sjómannsins, með
lagaboði og eftir að lögfest hefur verið binding fiskverðsins í
166 aurum, enda þótt fiskverð til útvegsmanna muni að öllum
líkindum hækka nokkuð á fjórðu krónu. Islenzku sjómennirnir,
sem taldir eru draga að landi allt að sjöfalda veiði móts við þá
erlendu menn, sem næstir koma, eiga þannig að una því, að kjör
þeirra hrapi í það, að verða hin lægstu meðal allra fiskveiði-
þjóða Evrópu.
Vilji þeir ekki una því, að búa við sína 166 aura fyrir hvert
kíló fisks, þótt útvegsmenn fái 50% hækkun og allt verðlag í
landinu hækki meira en nokkur dæmi eru áður til, þá skal það
kosta átök, þar sem ríkisvaldinu verði beitt án minnstu hlífðar
og handhafar þess munu einskis svífast. Þannig á að knésetja
íslenzku sjómannastéttina, harðsæknustu og afkastamestu fiski-
menn heimsins, og skipa þeim á neðsta bekk, hvað launakjör
snertir meðal fiskveiðimanna í gervallri Evrópu.
(Ur ræðu Björns Jónssonar í Austurbæjarbíó í Rvík 4. þ. m.)
MENNTASKÓLALEIKURINN 1960
EFTIRLITSMAÐURINN
eftir N. GOGOL
Sýningar: Laugardag og sunnudag kl. 8 e. h.
Aðgöngumiðar í Samkomuhúsinu daglega kl. 3—8 e. h.
Sími 1073.
UTSVOR
í Akureyrarkaupstað 1960
Ákveðið hefir verið eins og undanfarin ár, að innheimt
verði fyrirfram upp í útsvör 1960, sem svarar hehningi
útsvars hvers gjaldanda árið 1959.
Fýrirframgreiðsluna ber að greiða með 4 afborgun-
um og eru gjalddagar 1. marz, 1. apríl, 1. maí og 1.
júní, sem næst 12i/£% af útsvari 1959 hverju sinni, þó
svo að greiðslur standi jafnan á heilum eða hálfurn tug
króna.
Akureyri, 12. febrúar 4960.
BÆJARRITARINN.