Verkamaðurinn - 25.03.1960, Blaðsíða 3

Föstudaginn 25. marz 1960
VERKAMAÐURINN
3
VERKAMABURIH
- vikublað -
Kemur út á
dögum. Útgei'andi er
istafllag Akxtreyrax. Slcrif-
stofa blaðsins er £ Hafnar-
etræti 88. SÍmi 1516. Rit-
st^ári Þorsteinn Jánatansson
Iskriftarverð kr. 50.oo arg.
Blaðið ©r prentað í Brent-
STÓRFISKALEIKUR
RÁÐSTEFNAN
í GENF
FYRIR VIKU síðan hófst í Genfarborg
alþjóðaráðstefna á vegum Sameinuðu J)jóð-
anna, sem ætlað er það hlutverk að ákvarða
víðáttu landhelgi eða setja reglur um há-
mark hennar.
Ráðstefnu þessa má raunar skoða sem
framhald haflagaráðstefnunnar, sem haldin
var í Genf fyrir tveimur árum síðan, en þá
náðist ekki samkomulag um það atriði sem
mestu máli skipti, a. m. k. fyrir okkur ís-
lendinga, þ. e. víðáttu landhelgi eða fisk-
veiðilögsögu. — Til þess að samþykktir frá
ráðstefnunni öðluðust gildi sem alþjóðalög
þurfti 2/z atkvæða. Svo er einnig nú. Engu
er hægt að spá á þessu stigi, hvort nokkur til-
lega muni hljóta svo mikið fylgi. Þó mun al-
mennt talið, að 12 mílna landhelgi muni nú
hljóta stuðning fleiri ríkja en áður og að til-
lögur um Jjrengri landhelgi muni alls ekki
geta náð jafnmiklu atkvæðamagni. Spurn-
ingin er því, hvort 12 mílna landhelgin
muni hljóta nægjanlegt fylgi til þess að hún
verði gildandi að alþjóðalögum.
Skömmu eftir hina fyrri Genfarráðstefnu
tókum við íslendingar þá ákvörðun að færa
út fiskveiðilandhelgi okkar í 12 mílur. Hinn
30. júní 1958 undirritaði Lúðvík Jósepsson,
J)áverandi sjávarútvegsmálaráðherra, reglu-
gerð J)ar um, og hinn 1. sept. sama ár tók hin
nýja fiskveiðilandhelgi gildi. Hún hlaut J>eg-
ar í upphafi opinbera viðurkenningu nokk-
urra ríkja og viðurkenningu annarra í fram-
kvæmd. Aðeins Bretar hafa neitað að virða
Jæssa landhelgi okkar. Við höfum ekki haft
mátt til að reka J)á út fyrir fiskveiðitakmörk-
in vegna J)ess, að brezka herveldið sendi her-
skipaflota sinn gegn okkur, og síðan hefur
kalt stríð verið háð allt í kringunr land okk-
ar. Nú bindum við vonir okkar um fullnað-
arsigur við ákvarðanir ráðstefnunnar í Genf.
Fyrir okkur skiptir það öllu máli hver
fiskveiðilandhelgin verður. Hin almenna
landhelgi skiptir ekki máli fyrir okkur. En
mörg ríki, einkum stórveldin, leggja mest
upp" úr almennu landhelginni, og sum
þeirra, sem treg eru til að færa almennu
landhelgina út, vilja ekki heldur samþykkja
að fiskveiðilandhelgin verði færð út í 12 míl-
ur. Þau óttast, að verði almenna landhelgin
ekki ákveðin jafnhliða, verði næsta skrefið
að færa hana einnig út. Þessi ríki tala því
um að ákveða almennu landhelgina 6 mílur
og heimila síðan fiskveiðilandhelgi aðrar 6
mílur, en sá böggull fylgir skammrifi, að ætl-
ast er til, að á ytri 6 mílunum megi þær þjóð-
ir fiska áfram, sem það hafa gert að undan-
förnu. Við getum því ekki samjrykkt Jressa
tillögu og enga tillögu, sem ekki gerir skil
yrðislaust ráð fyrir því, að landhelgin megi
vera allt að 12 mílum. Slíka tillögu hafa
Sovétríkin þegar flutt í Genf. Við hljótum
að greiða henni atkvæði, en spurningin er:
Verða þau ríki nógu mörg, sem það gera?
Fyrir nokkrum vikum bárust
þau uggvænlegu tíðindi út um
heiminn, að vart hefði orðið við
ókunnan kafbát í Nýjaflóa við
Argentínu. Herskipaflota landsins
var boðið út og eins loftflota til
að knýja hinn ókunna kafbát upp
á yfirborðið og mynni flóans var
lokað með kafbátagirðingu.
Miklar sögur voru sagðar í
heimsfréttunum af þessarri hrika
legu viðureign og flotaforingjar
Argentínu tilkynntu, að kafbát-
urinn hefði verið laskaður.
Það var ekki farið dult með að
hér væri rússneskur kafbátur á
ferðinni og meðal annars fullyrti
íslenzka ríkisútvarpið að svo
væri, en fullyrti jafnframt, að
þegar hann yrði tilneyddur að
gefast upp mundi austur-þýzki
fáninn dreginn að húni og mundi
þá ekkert alvarlegt, alþjóðlegt
vandamál af þessu rísa, þar sem
Argentína viðurkenndi ekki til-
veru Austur-Þýzkalands.
Frétt þessa hefur útvarpið
vafalaust gripið kolhráa eftir
einhverri vinsamlegri fréttastofn
un, sennilega útvarpi hinnar
brezku „vinaþjóðar‘‘ okkar.
En áhöfn hins dularfulla kaf-
báts reyndist furðulega þrjózk.
Þrátt fyrir djúpsprengjuregnið
gafst hún ekki upp.
Argentínustjórn sendi fyrir-
spurnir til allra flotavelda heims
um það, hvort hugsanlegt væri,
að þau ættu þennan traustbyggða
kafbát, sem sprengjur fengu ekki
grandað, en ekkert þeirra vildi
við hann kannast.
Næst flutti útvarpið okkur þau
tíðindi, að á strönd Nýjaflóa
hefði fundizt lík froskmanns
hræðilega lemstrað! Átti það að
vera kafbátsmaður, sem sendur
hefði verið til að gera við kaf-
bátinn, en djúpsprengjur grand-
að honum. Hafði þá hinn orrustu
glaði argentínski floti þó getað
drepið einn mann. Engin ein-
kenni fundust á líkinu,sem sýndu
þjóðerni hins látna. Argentínsk
stjórnarvöld sögðu síðan, að
fregn þessi væri lygimál og er
það vafalaust rétt, nema að svo
illa hafi til tekizt, að um hafi
verið að ræða innlendan frosk-
mann, sem verið hafi í kynnis-
ferð í flóanum.
Þar næst flutti útvarpið okkur
þau geigvænlegu tíðindi, að nú
væru kafbátarnir orðnir tveir og
fimm biðu átekta úti fyrir. Hafði
kafbátur hætt sér inn á flóann
til hjálpar hinum nauðstadda kaf
báti, sem enn virti djúpsprengj-
urnar að vettugi og kom meira
að segja upp til að hlaða geyma
sína í miðju djúpsprengjuregn-
inu.
Nú voru góð ráð dýr.
Og stjórnarvöld Argentínu
voru ekki lengi að finna ráðið.
Þau sneru sér til Bandaríkj-
anna, sem áttu öflugri djúp-
sprengjur og reyndari foringja
og báðu um aðstoð. Og Banda-
ríkin voru fljót til, eins og þau
eru vön, þegar einhver vinaþjóð
er stödd í vanda af þessu tagi.
Þau sendu sínar öflugustu djúp-
sprengjur og reyndustu liðsfor-
ingja til að stjórna aðförum. Og
nú var öflugum, bandarískum
djúpsprengjum dreift um Nýja-
flóa eftir fyi-irsögn bandarískra
stríðsmanna. Og mikil mergð
fiska, allt frá hornsílum til há-
karla, var drepin.
En kafbáturinn gafst ekki upp.
Nú fóru að renna tvær grímur
á almenning í Argentínu. Hann
fór að halda að hér væri ekki allt
með felldu. Og getgátur um,
hvað hér væri á ferðinni, voru
margvíslegar. Sú viturlegasta,
sem frá hefur verið sagt, var, að
hér væri um óvenju lífseigan
hval að ræða, en sú háfleygasta,
að þetta væri geimfar frá öðrum
hnetti og átti það að hafa hrapað
í Nýjaflóa og hringsólaði nú þar.
En eftir að Bandaríkin hófu
stríðið gegn kafbátnum, hefur
verið hljótt um þessar hemaðar-
aðgerðir. Sennilega hafa þeir
izt að þeirri niðurstöðu, að verið
væri að hafa þá að fíflum og axl-
að sín skinn og haldið heim í
fússi með djúpsprengjur sínar.
En ríkisútvarpið skuldar okk-
ur niðurlag sögunnar. Mættum
við biðja um það?
Hér hefur enginn kafbátur
verið á ferðinni, ekki heldur
hvalur og því síður Marzbúar.
Hér var aðeins um klaufalega,
sviðsetta leiksýningu að ræða.
Argentískir flotaforingjar hafa
sótt það fast, að fá auknar fjár-
veitingar til að efla flotann. Til
að herða á fjárveitingarvaldinu
settu þeir þennan leik á svið.
Slíkt hafa þeir brallað áður.
En argentísk stjórnarvöld hafa
orðið að athlægi um allan heim
og brosað er að Bandaríkjamönn
um fyrir að láta hafa sig að
ginningarfíflum.
(Grein þessi er með Bessaleyfi
tekin upp úr Austurlandi 11.
marz.)
Kirkjan. Messað í Akureyrar-
kirkju n.k. sunnudag kl. 2 e. h
Sálmar nr.: 16 — 25 — 21 — 670
og 201. — K. R.
MÍR sýnir síðasta hluta Gorkí-
myndarinnar í Ásgarði kl. 4
sunnudaginn.
Karlakór Akureyrar hefur
hlutaveltu í Alþýðuhúsinu
sunnudaginn kl. 3.
Afmæli. -— Næstk. þriðjudag
29. marz, verður Jón Pálsson
Aðalstræti 32, sjötíu og fimm ára
Frá Sálarraimsóknarfélaginu á
Akureyri: Fundur verður hald-
inn n.k. mánudag, 28. þ. m., kl. 9
e. h. í Landsbankasalnum. Erindi
og tónlist.
Skíðamót í Vaðlaheiði. Næstk.
sunnudag verður haldið hið svo'
kallaða Stórhríðarmót. — Keppt
verður í svigi, öllum flokkum, og
stórsvigi í drengjaflokkum. Þátt-
tökutilkynningar berist Halldóri
Ólafssyni fyrir föstudagskvöld
Farið verður frá Ferðaskrifstof-
unni kl. 10 f. h. — S. R. A.
Ferðafélagið fer skíðaferð
Kaldbak 27. marz n.k. Þátttaka
tilkynnist Álfheiði Jónsdóttur
Skóverzlun M. H. Lyngdal.
Ástandið á prestsetrinu
Þessi saga gerðist í Danmörku fyrir allmörgum
árum.
Ungur prestur, sem einnig gaf sig að stjórnmál-
um, lenti á milli tannanna á fólki einmitt þegar
kosningabarátta stóð fyrir dyrum. Honum gramdist
setta, en missti þó ekki kjarkinn. Fólk sagði, að
hann gerði sér svo títt um unga og fagra ráðskonu,
sem hann hafði, að hann væri alltaf á eftir henni,
)ó að viðkunnanlegra væri, að hann gerði eitthvert
hlé á elskulegheitunum, a. m. k. í rökkrinu. Ákaf-
astai- í upplýsingaþjónustu sóknarinnar í þessu
máli voru meyjar þær, sem fyrir löngu voru komn-
ar á giftingaraldur og höfðu mænt vonaraugum til
hins unga guðfræðings strax og hann kom í sókn-
ina. Kannski væri hægt að koma ráðskonunni í
burtu, á meðan tími væri og ekkert óhapp hefði
gerzt, og þá var aftur hægt að taka upp frjálsa
samkeppni.
Presturinn sá, að embætti hans var þarna í hættu
og auk þess þingmennskan, sem hann hafði gert
sér vonir um, og þegar slúðrið náði hámarki ákvað
hann að hefja varnarbaráttu.
Daginn eftir lásu sóknarbörn hans með undrun
og spenningi þessa auglýsingu í blaði staðarins:
Fundur í Samkomuhúsinu mánudaginn 2.
marz kl. 20. Umræðuefni: Astandið á prests-
setrinu. — Sóknarpresturinn.
Þessi lokkandi auglýsing hafði tilætluð áhrif.
Allir, sem ferðafærir voru, söfnuðust saman í Sam-
komuhúsinu. Frá kl. 20 til 20.15 lét fólk sér nægja
að horfa hvað á annað. Frá 20.15 til 20.30 heyrðist
hver af öðrum segja vaxandi röddu: En presturinn?
Hvar er presturinn? Kl. 20.45 var biðin orðin óþol-
andi og framámenn mynduðu sendinefnd, sem
hélt yfir á prestssetrið til þess að spyrjast fyrir um
orsök þess, að presturinn skyldi ekki vera mættur.
Verið gat, að hann — hann snerist nú í svo mörgu
hefði gleymt, að hann hafði boðað til fundar.
Kannski hafði hann veikzt.
Sendinefndin hitti prest við beztu heilsu á skrif-
stofu hans. Og þar urðu þessi orðaskipti:
— Presturinn hefur boðað til fundar í kvöld í
Samkomuhúsinu?
- Já.
- En presturinn hefur ekki mætt.
- Nei.
- Hvernig ber að skilja það? Kemur presturinn
ekki?
— Nei.
— Það skiljum við ekki. Geta menn boðað til
fundar án þess að mæta þar sjálfir?
Presturinn setti upp sitt blíðasta bros og lauk
viðtalinu með þessarri athugasemd:
- Já. Eg hef ekkert skrifað um það, að eg ætl-
aði að vera viðstaddur í Samkomuhúsinu. Eg ósk-
aði aðeins eftir, að þið fengjuð tækifæri til að tala
út um ástandið á prestssetrinu, og það verður auð-
veldast fyrir ykkur, þegar eg er ekki viðstaddur.
Verið þið sæl.
Eftir þetta heyrðist enginn tala um ástandið á
prestssetrinu.
Já eða nei
Á framboðsfundi í Danmörku áttust tveir þing-
menn við, og hét annar Tange en hinn Slengerik.
Umræður urðu allharðar og eitt sinn krafðist
Tange þess, að Slengerik svaraði ákveðinni spurn-
ingu með já eða nei.
Tagne gerði sig ekki ánægðan með svar- Slenge-
riks.
— Slengerik fer í kringum efnið, komið þér með
ákveðið svar, já eða nei.
— Er það skoðun yðar, að alltaf sé hægt að
krefjast slíks svars? spurði Slengerik.
— Já, það tel eg skilyrðislaust.
— Má eg þá fyrst koma með gagnspurningu?
— Já, látið hana bara koma, sagði Tange.
— Nú, jæja þá, þá spyr eg yður, Mads Peter
Tange: — Eruð þér hættir að misþyrma konunni
yðar?