Verkamaðurinn - 08.04.1960, Side 1

VERKHlflÐUFinn
XLIII. árg. Akureyri, föstudaginn 8. apríl 1960 14. tbl.
Á að binda það í lögum, að Reykvíkingar
greiði þriðjungi lægri útsvör en allir aðrir?
Samkvæmt útsvarslagafrumvarpinu, sem nú liggur
fyrir Alþingi, á að lögfesta þrjá mismunandi út
svarsstiga fyrir landið. Einn þeirra á að gilda fyrir
Reykjavík, og þar eiga útsvörin að vera lægst. Þeir,
sem búa í sveitum eiga að greiða mun meira en
Reykvíkingar. Þeir, sem búa í öðrum kaupstöðum
en Reykjavík, eiga að greiða þriðjungi hærri útsvör
en Reykvíkingar með sömu tekjur
Samkvæmt þessu furöulega lagaírumvarpi er gert ráð fyrir,
að maður með 40 þúsund króna útsvarsskyldar tekjur greiði
í útsvar af þeirn, ef hann á heima í Reykjavík, kr. 3.890. Ef
maður með sömu tekjur á heima í sveit á hann að greiða í út-
svar kr. 4.880.00, og eigi hann heima í kaupstað, öðrum en
höfuðborginni, skal hann greiða kr. 5.700, eða um það bil
liálft annað Reykvíkings-útsvar.
með þessu: í Reykjavík á ekki
að leggja útsvar á lægri nettó-
tekjur en kr. 25.000.00, en í öðr-
um kaupstöðum á að útsvars-
leggja fólk þó að tekjurnar nái
ekki nema 15.000.00 krónum, og
Og sagan er þó ekki öll sögð
Fermingarbörn í Akur-
eyrarkirkju 10. apríl
D re n g i r :
Arnór Jón Sveinsson, Gránufcl.g. 57B.
Benedikt Arthursson, Hafnarstræti 7.
Eiður H. Eiðsson, Ægisgötu 29.
Erlingur F. Aðalslcinsson, Hmstr. 24.
Eysteinn Reynisson, Norðurgötu 34.
Friðrik Sigurjónsson, Hríseyjargötu 21.
Guðm. ó. Guðmundsson, Holtagötu 5.
Gunnst. B. Guðjónsson, Þingv.str. 35.
Hans Hanscn, Byggðaveg 134.
Hedin Becli, Stórholt 1.
Hreinn Hjartarson, Aðalstræti 08.
Ingi Þ. óíafsson, Lóngumýri 9.
Jón Hilmar Davíðsson, Grafarholti.
Kristján Antonsson, Ránargötu 17.
Reynir Hjartarson, Þórunnarstr 122.
Sigurður Jónsson, Löngumýri 1.
Þröstur A. Sigurjónsson, Spítalav. 21.
Ævar Karlesson, Lundargötu (i.
S t ú 1 k u r :
Ágústa Sverrisdóttir, Ránargiitu 10.
Ása V. Björgvinsdóttir, Rauðamýri 13.
Elfnborg S. Árnadóttir, Norðurg. 49.
Elsa Elísdóttir, Kaupvansstrati 1.
Guðný Styrmisdóttir, Eyrarvegi 13.
Guðrfður E. Guðmundsd., Hafn. 49.
Guðrún Sigurðardóttir, Ránargötu 5.
Inga S. Sigurðardótlir, Norðurgötu 30.
Ingveldur Jónsdóttir, Sólvölluin 19.
Kristín M. Jónsdóttir, Gleráreyrum 13.
Margrét Aðalsteinsdóttir, Hmst. 24.
Óla Kr. Freysteinsilóttir, Eiðsvallag. 4.
Svana Aðalbjörnsdóttir, Sólvöllum 17.
Annað kvöld frumsýnir Leik-
félag Akureyrar þriðja viðfangs-
efni sitt á þessu leikári, og verð-
ur tæpast sagt, að nú hafi verið
leitað þess, sem auðveldast væri
viðureignar. Það er íslands-
klukkan eftir Laxness, sem nú
hefjast sýningar á. Til þessa hef-
ur leikrit þetta aldrei verið tekið
til sýninga utan Þjóðleikhússins,
og er óneitanlega mörgum for-
vitni á að sjá, hversu Leikfélagi
Akureyrar tekzt meðferð þessa
verkefnis, sem er stórt og vanda-
samt. Hjá Þjóðleikhúsinu voru
í sveitum skulu menn gott greiða
útsvar af 3000.00 króna tekjum.
Það verður varla sagt, að hér
sé gert ráð fyrir því, að menn
séu jafnir fyrir lögunum. Og
hvað er nú orðið af öllum hinu
mörgu og fögru orðum um „jafn-
vægi“ í byggð landsins? Skyldi
núverandi íhaldsstjórn telja
sennilegt, að hún stuðli að slíku
jafnvægi með því að gera fólki
svo áberandi mishátt undir höfði,
sem gert er með þessu frum-
varpi?
Og hver skyldi svo vera hin
raunverulega ástæða til þess, að
íhaldið telur sig geta lögbundið
stórum lægri útsvör í Reykjavík
en annars staðar á landinu? Hún
er ekki sú, að rekstur Reykja-
víkurbæjar sé ódýrari en ann-
arra bæjar, síður en svo. Ástæð-
an er sú, að í Reykjavík er fjöldi
alls konar stofnana, sem reka
þjónustustarfsemi fyrir landið
allt og draga til sín fé hvarvetna
af landinu, en greiða aðeins út-
svar í Reykjavík. — Þannig lifir
Reykjavík að verulegu leyti á
útsvörum, sem aðrir landshlutar
ættu einnig að njóta góðs af.
Þau fyrirtæki, sem hér er um
að ræða, eru t. d. heildsöluverzl-
anir, sem nær allar eru staðsett-
ar í Reykjavík, ennfremur skipa-
færustu leikarar landsins valdir
í flest hlutverk, og flutningur
verksins þótti takast mjög vel.
Hér verða að vísu vanir leikarar
í mörgum hlutverkum, en einnig
ýmsir, sem sjaldan eða aldrei
hafa sézt á leiksviði.
Hlutverkin eru alls 27, en
leikendur rúmlega 20. Með
stærstu hlutverkin fara Bryn-
hildur Steingrímsdóttir, Jóhann
Ögmundsson, Júlíus Oddsson,
Jón Kristinsson og Guðmundur
Magnússon. Leikstjóri er Ragn-
hildur Steingrímsdóttir.
félögin, tryggingafélögin, út-
flutningssamtök — og Tóbaks-
einkasala ríkisins, sem eins og
frægt er orðið, lagði niður útibú
sitt á Akureyri til þess að
tryggja það, að Reykvíkingar
héldu öllu útsvari fyrirtækisins.
Mestur hluti af útsvari Áfengis-
verzlunarinnar lendir einnig í
Reykjavík, og fleira mætti telja.
Landsútsvar.
Þrír . af þingmönnum Alþýðu-
bandalagsins hafa flutt á Alþingi
frumvarp um, að útsvör þessarra
fyrirtækja, sem hafa tekjur sínar
alls staðar að af landinu, skuli
renna í sérstakan sjóð, sem síðan
skiptist milli allra sveitarfélaga.
Það væri auðvitað hin eðlilega
leið og sýnist alveg sjálfsagt, að
þetta verði einmitt ákveðið nú,
þegar ríkisvaldið er að taka ráð-
in af sveitarfélögunum um álagn
ingu útsvara. En þrátt fyrir það,
að engum geti blandast hugur
um, að þetta væri hin rétta leið,
þá er alveg óhætt að slá því
föstu, að íhaldið samþykkir ekki
þessa tillögu. Það ætlar sér ekki
að gera neitt til að jafna afstöðu
Starfsfræðsludagur
var haldinn á Akureyri sl. sunnu
dag að tilhlutan Æskulýðsheim-
ilis templara. Fór starfsfræðslan
fram í Barnaskóla Akureyrar
undir stjórn Ólafs Gunnarssonar
sálfræðings. Alls komu þangað
um 400 börn og unglingar. Að-
sókn var áberandi mest, þar sem
sátu fulltrúar flugþjónustunnar
og lögreglumála.
ÚTSVÖRIN
FRÁDRÁTTARBÆR
Samkvæmt útsvarslagafrum-
varpi ríkisstjórnarinnar eiga
greidd útsvör framvegis að verða
frádráttarbær, þegar reiknaðar
eru útsvarsskyldar tekjur næsta
ár á eftir. Afleiðing þessa verður
sú, miðað við þann skattstiga,
sem gilda á í kaupstöðunum, að
útsvar af 40 þús. kr. tekjuin
lækkar um kr. 1.580.00;
útsvar af 60 þús. kr. tekjum
lækkar uin kr. 2.800.00;
útsvar af 100 þús. kr. tekjum
lækkar um kr. 6.830.00;
útsvar af 130 þús. kr. tekjum
lækkar um kr. 11.125.00.
Það er fljótséð, hverjir eiga að
græða á þessu fyrirkomulagi. —
Það eru alltaf þeir sömu, sem
íhaldskrata-stjórnin ber um-
byggju fyrir. „Þeir stóru“ græða
mest á tekjuskattslækkuninni,
og þeir eiga líka að fá lækkun á
útsvörunum sínum.
landsbúa. Öll skattafrumvörp
þess að undanförnu bera þess
merki, að réttlæti á ekki upp á
pallborð þess, og jafnrétti ein-
staklinga eða landshluta er hug-
tak, sem ekki þekkist í þeim her-
búðum.
SAMÞYKKJA ALLT
Maður nokkur hringdi til blaðs-
ins í vikunni og spurði, hvort
rétt væri að nú ætti að leggja út-
svar á menn í sveitum og kaup-
túnum, þó að þeir hefðu ekki
nema 3000 krónur í árstekjur.
Hann fékk það svar, að svo
myndi verða, ef frumvarp ríkis-
stjórnarinnar yrði samþykkt.
— Samþykkt, sagði þá maður-
inn, þeir samþykkja allan and-
skotann. Þetta eru vélar en ekki
menn. Þó að ríkisstjórnin flytti
frumvarp um að drepa helming-
inn af þjóðinni, þá yrði það sam-
þykkt.
Fimmtudaginn 31. marz síðastl.
fóru fram hljómleikar í Nýja-Bíó
á Akureyri á vegum Akureyrar-
deildar MÍR. Komu þar fram
óperusöngkonan Nadézhda Kaz-
antséva (flúrsopran) og píano-
snillingurinn Taísía Mérkúlova,
konsertmeistari, sem var undir-
leikari.
Báðar þessar listakonur eru í
röð ágætustu snillinga í heima-
landi sínu. Kazantséva er tví-
mælalaust mikilhæfasta og fræg-
asta söngkona, sem sungið hefir
hér á Akureyri, þekkt og dáð,
ekki aðeins í heimalandi sínu,
heldur einnig í fjölmörgum lönd-
um Evrópu og Asíu, og dómar
um söng hennar alstaðar á eina
lund: að hún eigi fáa sína líka.
Sem dæmi um þá aðdáun, sem
söngur hennar hefir hlotið,
má nefna umsögn blaðsins
Wiener Kurier, 10. nóv. 1947:
„Það er aðeins á færi afburða
snillinga á borð við Kazantsévu
að leggja út í keppnina við
hljómsveitina í konsert Gliers.
Rödd Kazantsévu er þróttmikil
Aðalfundur
Sósíalistafélags Akureyrar verð-
ur haldinn í kvöld. Auk venju-
legra aðalfundarstarfa skýra þeir
Eyjólfur Árnason og Þorsteinn
Jónatansson frá störfum flokks-
þingsins, sem haldið var í síðasta
mánuði, og þeim ályktunum og
samþykktum, sem þar voru gerð-
Verkamaðurinn og
fjármálaráðherrann
Við fyrstu umræðu um tekju-
skattsfrumvarpið á Alþingi benti
Björn Jónsson á, að verkamenn
myndu í flestum tilfellum fá
felldan niður tekjuskatt, sem
næmi frá 150 kr. að 1600 kr., en
hátekjumenn fengju svo stór-
fcllda eftirgjöf á sínum skatti, að
jafngilti ríflegri kauphækkun. —
Þessu til sönnunar benti Björn á
eftirfarandi dæmi:
Verkamaður, sem vinnur allan
ársins hring eðlilegan vinnudag
og eina klst. að auki í eftirvinnu
ber úr býtum tekjur upp í
58.909.50 kr. Eigi hann konu og
þrjú börn verða skattskyldar
tekjur hans í hæsta lagi 27.700
kr. Tekjuskattur hans yrði því
um 1660 kr. eða jafnvel minni, ef
annar frádráttur en persónufrá-
dráttur kemur til. Þessi skattur
félli niður.
En t. d. Gunnar Thoroddsen
fjármálaráðherra, sem bar 50
þús. kr. tekjuskatt á sl. ári og
hefur því haft a. m. k. 210—220
þús. kr. árstekjur, ætti eftir
frumvarpi hans sjálfs að greiða
20.500 kr. tekjuskatt. Hreinn
gróði hans af skattalækkuninni
næmi því hartnær 30.000 kr.,
þrjátíu þúsund króna raunveru-
legri og skattfrjálsri kauphækk-
un.
Slíkur maður þarf vissulega
ekki að kvarta yfir söluskatti eða
| gengisfellingu.
og fögur, tæknin hrífandi tær, —
það er aðeins hægt að jafna
henni við Maríu Ivogiin og Toti
dal Monte.“ Þess má geta, að
söngkonsert Gliers er talinn eitt-
hvert allra erviðasta hlutverk í
tónbókmenntum heimsins. Wien-
er Kurier segir enn fremur:
„Nafn Kazantsévu er þekkt langt
utan Sovétríkjanna. Hin frábæra
rödd hennar hefir hljómað í
sönghöllum Vínarborgar, Lund-
úna, Flórenz, Berlínar, Sofíu og
fleiri stórborga Evrópu, og al-
staðar sigrar hún mtjð glæsibrag.
Hún er framúrskarandi flúr-
sopran, skínandi óperusöngkona
og frábær tftlkancji rússneskra
þjóðlaga og sovézkra söngva.“
Kazantséva hefir stundum
verið nefnd „síbírski næturgal-
inn“ (hún er fædd í írkútsk í
Austur-Síbíríu), sbr. þegar hin
heimsfræga Jenny Lind var köll-
uð „sænski næturgalinn".
Á fyrri hluta hljómleikanna
söng Kazantséva sex óperuaríur
eftir ítölsku tónskáldin Bellini,
Puccini, Donizetti og Rossini, af
svo frábærri leikni, léttleika,
fjöri og skaphita, að áheyrendur
gátu naumast trúáð eigin eyrum.
Rödd hennar, silfurskær og krist-
allshrein, fyllti salinn og lék sér
að fléttum hins margslungna
söngflúrs (coloratur) af sama ör-
yggi og sólskríkjan flytur sín
ljúfu sumarlög, — eins og Stradi-
varius-fiðla í höndum afburða-
Framhald á 2. siðu.
„íslandsklukkan" á Akureyri
Glæsilegir hljómleikar
Nadézhda Kazantséva og Taísía Merkúlova