Verkamaðurinn - 13.04.1960, Blaðsíða 4

4
VERKAMAÐURINN
Miðvikudaginn 13. apríl 1960
LEIKFÉLAG AKUREYRAR:
ÍSLANDSKLUKKAN
Á laugardaginn var frumsýndi
Leikfélag Akureyrar íslands-
klukkuna, leikrit Kiljans, sem
sýnt var við opnun Þjóðleikhúss-
ins, en hefur ekki verið sýnt
annars staðar fyrr en nú.
Hér verður ekki rakið efni
þessa merka leikrits, enda mun
það allkunnugt flestum, sem
bækur lesa eða hafa áhuga fyrir
góðum leikritum eða leiklist. En
það þótti mörgum í allmikið ráð-
izt hjá Leikfélagi Akureyrar,
sem aðeins hefur á að skipa tak-
mörkuðum hópi áhugamanna,
þegar það var ákveðið að taka
þetta stórverk til sýninga. Það
óttuðust margir, að leikfélagið
hefði nú sett markið of hátt. En
sú hefur ekki orðið reyndin.
Það er að vísu mörgu áfátt við
þessa sýningu, sumir leikenda
valda ekki hlutverkum sínum
svo vel, sem æskilegt væri, eða
hæfa ekki í hlutverkin, þó að um
vana leikendur sé að ræða. En
hvergi er þetta þó svo, að mjög
alvarlegt geti talizt, og er vafa-
laust ástæðan sú, að annarra og
hæfilegra leikara hefur ekki ver-
ið völ. Við því er ekkert að segja,
þegar það bezta er ekki fyrir
hendi, þá á að taka það næst-
bezta, og vonandi hefur það ver-
ið gert. Svo má heldur ekki
gleyma því, að sumir leikendur
skila sínum hlutverkum af mik-
illi prýði. í heild var leikurinn,
þrátt fyrir vankanta, sæmilega
heilsteyptur, og það vel skilað,
að sómi leikfélagsins hefur vexið
af að taka þetta viðfangsefni til
meðferðar.
Sjálfsagt hefur sýningin verið
betur úr garði gerð hjá Þjóðleik-
húsinu, en þar eru' líka æfðustu
leikarar landsins og öll aðstaða
stórum betri og fullkomnari, en
nokkurs staðar annars staðar.
Þess vegna er ekki réttlátt að
bera sýningu leiksins hér í ein-
stökum atriðum saman við sýn-
inguna þar. Hitt er e. t. v. eðli-
legt, að þeir, sem þar sáu íslands-
klukkuna, verði ekki yfir sig
hrifnir af sýningunum hér, en
fyrir aðra hefur leikurinn hér
fullt gildi.
Júlíus Oddsson fer með hlut-
verk, sem flestum verður eftir-
minnilegast Jón Hreggviðsson
frá Rein. Júlíus hefur góða rödd
til að taka að sér hlutverk Jóns,
enda tekst honum oft vel, og þá
bezt, þegar mest á reynir. En á
frumsýningu bar talsvert á því,
að hann kynni ekki textann nógu
vel. Slíkt má ekki koma fyrir
góða leikara í stórum hlutverk-
um (reyndar ennþá síður í smá-
um).
Guðmundur Magnússon leikur
Arnas Arnæus. Gerfi hans er
gott, og maðurinn myndarlegur
á sviði, eins og Arnas hlýtur að
eiga að vera. En leikur hans er
tilþrifalaus, skortir innri eld
hins mikla áhugamanns. Og
hefði ekki verið hægt að gera
hann svolítið fullorðinslegri í
andliti.
Brynhildur Steingrímsdóttir
leikur Snæfríði Björnsdóttur. —
Leikur hennar er um margt góð-
ur og jafnvel ágætur á köflum.
Hún gerir greinilega það sem
hún getur, en hún getur bara
aldrei svarað hlutverkinu eins og
áhorfendur hljóta að óska eftir,
enda þarf mikið til að bera nafn-
ið Snæfríður íslandssól.
Jón Kristinsson leikur séra
Sigurð, og skilar hlutverkinu
mjög sómasamlega, einkum er á
líður leikinn.
Jón Þorsteinsson leikur lög-
mann Eydalín og gerir það vel,
þó að hann muni ekki vera van
ur leiksviðinu.
Jóhann Ögmundsson fer með
tvö allstór hlutverk og skilar báð-
um sæmilega. Sama er að segja
um Kristján Kristjánsson, sem
einnig fer með tvö hlutverk, og í
hlutverki etasráðsins verður
hann mjög eftirminnilegur.
Sæmundur Andersen er nýliði
á sviðinu hér og hefur þó verið
falið vandasamt verk, hlutverk
Jóns Grindvíkings. En hann þarf
ekki að sjá eftir að hafa reynt þá
glímu. Hann hefur staðið sína
prófraun vel. Andskota Grind-
víkingsins, Jón Marteinsson, leik-
ur Jón Ingimarsson, og nær góð-
um tökum á hlutverkinu. Þó var
hann beztur, þegar hann birtist
fyrst í glugganum.
Hlutverkin í íslandsklukkunni
eru um 30 talsins og er ekki rúm
til að rekja þau öll hér. Þau eru
mismunandi stór og mismunandi
vandasöm, en mörg hinna smærri
hlutverka eru mjög vel af hendi
leyst. Er í því sambandi ekki sízt
að nefna Jón Þeofílusson, sem
Kjartan Ólafsson leikur; mann,
sem misst hefur glæpinn, leikinn
af Sigurði Kristjánssyni, og
Guttorm Guttormsson leikinn af
Ama Val Viggóssyni. Ennfremur
móðir Jóns á Rein, sem Kristín
Konráðsdóttir leikur, og Guðríði
ráðskonu, sem leikin er af Jón-
ínu Þorsteinsdóttur. Og loks er
að geta Sigurðar Kristjánssonar
í hlutverki séra Þorsteins. Það er
lítið hlutverk, en mjög vel af
hendi leyst. Og Sigurveig Jóns-
dóttir stendur sig gott sem kona
Arnæusar, þó að hún þyrfti
kannski ekki að vera alveg
svona ljót.
Búningar hæfa hlutverkunum
yfrileitt vel, og eru margir þeirra
fengnir að láni frá Þjóðleikhús-
inu, en aðrir saumaðir hér. Svið-
skiptingar eru margar, því að
þættir eru alls 21, en skiptingar
ganga mjög greiðlega. Þrátt fyrir
það stendur leikurinn yfir í hálf-
an fimmta tíma.
Leikstjóri er Ragnhildur Stein-
grímsdóttir. Verður ekki annað
sagt en að hún hafi staðið sig
vel. Aðeins hvarflar það að
manni, að í sumum tilfellum
hefði val leikara kannski getað
tekizt betur, en um það er þó
ekkert hægt að fullyrða.
En í heild hefur Leikfélag Ak-
ureyrar unnið mikið afrek með
því að setja þetta stórverk á svið.
Þ.
Hvað verður í Genf?
Undanfarnar vikur hefur hér
á landi verið fylgzt af miklum
áhuga með fréttum frá sjóréttar-
ráðstefnunni í Genf. Sennilega
hafa íslendingar aldrci fylgzt
jafnvel með því, sem fram hefur
farið, á nokkurri alþjóðaráð-
stefnu. Og þetta eru ekki undur,
svo mikla þýðingu hefur það fyr-
ir okkur, hvað ákveðið verður
eða ekki ákveðið á þessarri ráð-
stefnu.
f upphafi hennar gerðum við
okkur nokkrar vonir um, að
fylgjendur 12 mílna Iandhelgi
yrðu í svo miklum meirihluta,
að hugsanlegt væri, að samþykkt
yrði sú regla. Það hefði verið
okkur mikill ávinningur og stór-
sigur, ef ekki hefði jafnframt
verið ákveðið, að fiskveiðilög-
saga mætti aldrei vera stærri. —
En nú virðist það úr sögunni, að
vonir séu til, að 12 mílna reglan
nái samþykki. Veldur þar mestu
um, að Bandaríkjunum hefur
tekizt að véla nokkrar þjóðir,
sem áður höfðu lýst stuðningi við
12 mílur til að fallast á sína till.
um 6 plús 6. Þessa tillögu hefð-
lun við líka getað samþykkt, ef
ekki fylgdi sá böggull með, að á
ytri 6 mílunum eiga þær þjóðir,
sem þar hafa fiskað á liðnum ár-
um að fá að halda áfram að fiska
um ákveðið árabil a. m. k. Þetta
getum við aldrei samþykkt og
það var þungu fargi létt af þjóð-
inni í gær, þegar utanríkisráð-
herrann, Guðmundur f. Guð-
mundsson, lýsti því yfir á ráð-
stefnunni, að fsland greiddi at-
kvæði gegn þessarri tillögu. —
Þetta var auðvitað sjálfsögð yfir-
lýsing, en það létti fargi af þjóð-
inni, vegna þess, að margir hafa
óttast það mjög, að þessi maður
skyldi vera aðalfulltrúi okkar á
ráðstefnunni. Þetta er maður,
sem þjóðin ekki treystir. En þess
ber að gæta, að hann er ekki
eini sendimaður okkar í Genf.
Við megum ekki og getum ekki
undir nokkrum kringumstæðum
samþykkt eða viðurkemit í fram-
kvæmd nokkurn afslátt frá 12
mílna fiskveiðilögsögunni. Og
sem betur fer eru engar líkur til
að þessi illa tillaga Bandaríkj-
anna nái samþykki ráðstefnunn-
ar fremur en tillaga um 12 mílur.
Það eru nú mestar líkur til að
í Genf nái að þessu sinni engin
tillaga þeim meirihiuta, sem þarf
til fullnaðarsamþykkis. Og úr
því að 12 mílur ekki fást sam-
þykktar, þá hljótum við að una
því bezt, að ekkert verði sam-
þykkt. Við njótum vaxandi sam-
úðar og skilnings í baráttu okkar
fyrir verndun fiskimiðanna kring
um landið, og það verður minni
ásókn á miðin hér eftir þessa ráð
stefnu en áður. Það er ósennilegt,
að Bretar taki aftur upp her-
skipaleikfimi sína hér við
strendumar, og ef þeir gera það
ekki, þá erum við senn búnir að
vinna fullnaðarsigur.
Afmæli. — Næstk. þriðjudag
verður Tryggvi Helgason, for-
maður Sjómannafélags Akureyr
ar, sextugur.
1. maí-nefnd. Fundur á morg-
un, fimmtudag kl. 2 í Ásgarði.
Sósíalistafélagið hefur spila-
kvöld í Ásgarði annað kvöld.
FERMINGARBÖRN f
Á skírdag
D r e n g i r :
Björn Einarsson, Hríseyjargötn 21.
Gunnar Njálsson, Víðivöllum 2.
Heiðar V. Kondrup, Hvannav. 2.
Helgi H. Steinþórsson, Brekkug. 31.
Ingimar T. Harðarson, Munkaþ. 16.
Jón Þorst. Ragnarsson, Þrúðvangi
Jakob Jónasson, Ásvegi 29.
Jón Kr. Valdimarsson, Aðalstræti 21.
Jóngeir Magnússon, Lækjargötu 2.
Kristinn H. Jóhannsson, Ránarg. 9.
Kristján J. Jóhannesson, Eyrarv. 33.
Kristján V. Skarphéðinsson, Hmst. 2.
ólafur Ingi Hrólfsson, Strandg. 25.
Pálmi Geir Jónsson, Oddeyrarg. 23.
Pétur Torfason, Eyrarvegi 25.
Sigtryggur Jónsson, Lækjargötu 2.
Sigurður J. Sigurðsson, Hafnarstr. 77.
Sigurður V. Valdimarsson, Mþvst. 30.
Snorri Pétursson, Hamarstíg 12.
Svavar H. Jóhannsson, Spitalaveg 11.
Unnar Halldór Ottesen, Sólvangi.
Vöggttr Jónasson, Víðivöllum 10.
Þorsteinn Þorsteinsson, Norðurg. 60.
S t ú 1 k u r :
Alda Pálsdóttir, Hafnarstræti 81.
Auður Stefánsdóttir, Byggðaveg 136.
Auður V. Friðgeirsdóttir, Skólastíg 9.
Birna H. Jónasdóttir, Norðurg. 54.
Edda Aspar, Löngumýri 11.
Erna Pétursdóttir, Glerárgötu 6.
Filippía Þ. Hallgrímsdóttir, Grfg. 5.
Guðlaug K. Árnadóttir, Hafnarst. 81.
Jónína G. Júlíusdóttir, Fjólugötu 14.
Halldóra Steindórsdóttir, Strg. 51.
Hugrún Hólmsteinsd., Bjarmastíg 5.
Margrét J. Guðmundsd., Hlíðarg. 6.
Ragnheiður Jónsd , Byggðav. 101 D.
Sigfríður Þorsteinsd., Norðurg. 60.
AKUREYRARKIRKJU
Sigriður Aradóttir, Hafnarstræti 92.
Sigrún Kristjánsdóttir, Hmstr. 22.
tílfhildur Rögnvaldsd, Munkaþv. 22.
Valdís B. Þorkelsd., Munkaþv. 33.
Þórdís Lára Berg, Strandgötu 29.
Á annan í páskum
D r e n g i r :
Aðalsteinn Tryggvason, Sólvöllum.
Ágúst Ellertsson, Eyrarveg 7 A.
Björvin Björgvinsson, Hmstr. 19.
Björn J. Jónsson, Gránufélagsg. 4.
Björn Sigurðsson, Skólastíg 11.
Gestur I. Pálsson, Víðivöllum 6.
Hjalti Árnarson, Löngumýri 16.
fvar Sigurjónsson, Hvannavöllum 6.
Kristleifur Meldal, Hafnarstr. 49.
Lcifur Guðmundsson, Hafnarstr. 64.
Stefán Karl Jónsson, Hafnarstr. 53.
Stefán Þór Jónsson, Fífilbrekku.
Stefán S. Þórisson, Klettaborg 3.
Viðar Stefánsson, Hafnarstræti 81.
Ævar Ragnarsson, Oddagötu 3.
S t ú 1 k u r :
Alda Þórðardóttir, Munkaþvstr. 1.
Bergljót Rafnsdóttir, Hafnarstr. 107.
Björg Karlsdóttir, Hafnarstræti 67.
Gísla S. Vigfúsdóttir, Eiðsvallag. 8.
Halld. K. Gunnarsd., Kringlum. 27.
Heiða B. Pétursdóttir, Eiðsvallag. 1.
Kristjana Larsen, Skólastíg 5.
Nanna G. Ásmundsd., Aðalstr. 23.
Nína Kr. Þórðard., Hrafnagilsstr. 19.
Margrét H. Hallsdóttir, Framnesi.
Ólína E. Leonardsdótir, Þingvstr. 1.
Ólöf Björnsdóttir, Þingvallastræti 1.
Sigríðnr Sigurðardóttir, Munkaþv. 1.
Sóley Hansen, Glerárgötu 2.
Svanhvít Jónsdóttir, Byggðaveg 93.
Sveinbjörg S. Aðalsteinsd., AðaTst. 16.
- Bygging elliheimilis á Akureyri
Framhald. af 1. síðu.
Ráðgert er, að í íbúðum þeim,
sem áætlaðar eru fyrir eldri
hjón, fari matseld fram í hverri
íbúð fyrir sig ,en þeir, sem búa í
vistmannahúsunum (í eins og
tveggja manna herbergjum)
neyti matar í borðsal kjarna-
hússins. Þá er að sjálfsögðu gert
ráð fyrir, að hinir eiginlegu vist-
menn fái þjónustu og aðra fyrir-
greiðslu frá aðalhúsinu, starfs-
fólk ræsti vistmannahúsin og hafi
eftirlit með þeim.
Nú munu vera fyrir hendi um
það bil 2 millj. kr. til að hefja
framkvæmdir með, en það er það
fé, sem bæjarstjórn hefur lagt til
hliðar til elliheimilisbyggingar
og svo elliheimilssjóður Kvenfé-
lagsins Framtíðarinnar. Um fjár-
útvegun að öðru leyti er ekki
ákveðið ennþá, en Tryggingastofn
un ríkisins hefur gefið vilyrði
fyrir láni allt að 20%
kostnaðar, og minna má
á, að fyrir Alþingi liggja nú tvö
frumvörp, sem gætu haft nokkra
þýðingu í þessu sambandi, ef
samþykkt verða. Annað þeirra
gerir ráð fyrir, að ríkið styrki
byggingar elliheimila á sama
hátt og sjúkrahúsa, en hitt frum-
varpið gerir ráð fyrir, að Erfða-
fjársjóður láti eitthvert fé til
elliheimila.
En þó að ekki sé að svo komnu
tryggt allt það fé, sem til bygg-
ingarinnar þarf, ætti það ekki og
má ekki verða til þess, að ekki
verði þegar í sumar hafizt handa
um þessar byggingaframkvæmd-
ir, enda leggur bygginganefndin
einróma til, að svo verði gert. —
Tillögur hennar komu fyrir fund
bæjarstjórnar á þriðjudaginn, en
var vísað til bæjarráðs til nán-
ari athugunar og ákvörðunar um
einstaka liði, en allir þeir bæjar-
fulltrúar, sem til máls tóku,
lýstu samþykki sínu við fram-
komnar tillögur í öllum megin-
atriðum. Ber því að vona, að
bæjarráð afgreiði málið frá sér
fljótlega ,svo að ekki verði nein
óþarfa bið á, að hægt verði að
fara að vinna að endanlegum
teikningum og síðan hafizt handa
um byggingu þeirra húsa, sem
gert er ráð fyrir í fyrri áfanga.
- Flugbjörgunarsveitin
Framhald af 1. síðu.
sjá Björgunarsveitarinnar væri
algert lágmark. Mætti þá hafa
hana í snjóbílnum að vetrarlagi,
en væntanlegri „trukk“-bifreið á
sumrum. Margsinnis hefur verið
eftir því leitað, að fá slíka stöð,
en ennþá hefur hún ekki feng-
izt. En þessi stöð, sem yrði sams
konar og á síðustu árum, hafa
verið settar í fjölmarga langferða
bíla, er næstum að segja ómiss-
andi, og lítt skiljanlegt að láta
Björgunarsveitina sitja á hakan-
um um að fá talstöð, en þessar
talstöðvar eru settar upp hjá
Landssíma íslands.
Góður útbúnaður og góðar gjafir.
Annars er Flugbjörgunar-
sveitin nú orðin vel búin að ýms-
um tækjum og áhöldum og fær
væntanlega áður en langt um
líður fastan samastað til geymslu
á eignum sínum, þar sem hægt
verður að koma þeim fyrir, svo
að fyrirvaralaust sé hægt að
grípa til þeirra, þegar á þarf að
halda. Enda er nauðsynlegt, að
svona útbúnaður sé jafnan í
góðu lagi og aðgengilegur.
Margar góðar gjafir hefur Flug-
björgunarsveitin fengið og styrk
frá bæjarsjóði Akureyrar. Er
óhætt að slá því föstu, að það fé,
sem henni þannig áskotnast hef-
ur verið og verður vel notað,
enda er Sveitin nú betur búin en
hún hefur nokkru sinni áður
verið og færari um að gegna sínu
hlutverki. En ennþá vantar, og
það nauðsynlega, kraftmikinn
bíl, sem hægt er að fara með á
vegleysur, og góða talstöð í hann.
Og svo þurfa meðlimir Björgun-
arsveitarinnar jafnan að við-
halda og efla kunnáttu sína og
æfingu í störfum.