Verkamaðurinn - 04.11.1960, Blaðsíða 4

VERKAMAÐURINN
Föstndaginn 28. október 19fi0
4
Tillögur Verkamannafélags Akureyrarkáupstaðar
m breytingar á
í fyrri viku birti Verkamaður-
inn bréf það, sem miðstjórn ASÍ
hefur fyrir nokkru sent öllum
sambandsfélögum með frum-
drögum að kjarakröfum. Bréf
þetta var félögunum sent til þess,
að þau tækju einstaka liði þess
til athugunar og gerðu breyting-
artillögur við þau drög að kröf-
um, sem þar eru lögð fram, eftir
því, sem þau teldu ástæðu til.
Bkki mun miðstjórnin upphaf-
lega hafa ætlazt til þess, að bréf
þetta yrði tekið til birtingar eða
umræðu á opinberum vettvangi,
þar sem hér var ekki um fullmót-
aðar kröfur að ræða, heldur að-
eins fyrstu tillögur frá miðstjórn-
inni. En eftir að einn af þing-
mönnum Alþýðuflokksins hafði
flutt meginefni tillagnanna í út-
varpsræðu frá Alþingi, lét ASÍ
bréf þetta af hendi við blöðin til
birtingar.
Þar sem Verkamanninum var
kunnugf, að Verkamannafélag
Akureyrarkaupstaðar hafði
nokkru fyrr en tillögur Alþýðu-
sambandsins komu fram, sam-
þykkt fyrir sitt leyti drög að til-
lögum til breytinga á kjarasamn-
ingnum, og m. a. sent þau drög
miðstjórn ASÍ, leitaði blaðið eftir
því, að fá þær tillögur einnig til
birtingar, fyrst þessi mál á ann-
að borð eru komnar til umræðu
á opinberum vettvangi. Það upp-
kast að kröfum, sem Verka-
mannafélagið samþykkti er
þannig:
1. Kaupgjald verði hækkað
sem svarar raunverulegri launa-
skerðingu vegna efnahagsaðgerða
á sl. tveimur árum og félagið
telur ekki vera undir 20—25%.
2. Meðan bannað er með lög-
um að greiða vísitöluuppbætur
á laun verði tryggt með öðrum
hætti, að verðlagshækkanir fáist
uppbornar með hækkuðum laun-
um.
3. Vikulaun verði tekin upp
við alla vinnu, þar sem við verð-
ur komið, en tímakaup lausa-
vinnumanna verði a. m. k. þeim
mun hærra, sem hlunnindum
vikukaupsmanna nemur.
4. Allir eftirvinnutaxtar verði
afnumdir, og öll vinna, sem unn-
in er umfram dagvinnu, verði
greidd með 100% álagi á dag-
vinnukaup.
5. Launaflokkmn (töxtum)
verði fækkað að miklum mun.
Væri æskilegt, að hjá verka-
mönnum yrðu þeir aðeins þrír,
auk unglingataxta.
6. Verkamenn, sem vinna sam-
hliða iðnlærðum mönnum, njóti
allra sömu hlunninda og þeir, og
búi við sömu ákvæði um vinnu-
tíma án skerðingar á launum.
7. Verkamannafélögunum
heimilist að takmarka eða banna
alla yfirvinnu, þar sem/eða þeg-
ar þau telja ástæðu til, og nægi
einfaldar fundarsamþykktir til
slíkra breytinga.
8. Atvinnurekendur greiði sem
svarar 1% af launum verka-
manna til félagssjóða verkalýðs-
fclaganna.
kjarasamningum
9. Ný flokkun taxta verði m.
a. miðuð við, að öll hafnarvinna
verði greidd hærra kaupi,en lág-
markstaxta. Einnig, að öll kola-,
salt- og sementsvinna verði í
hæsta flokki. Drengir fái sömu
laun og fullorðnir við ýmsa fleiri
vinnu en áður hefur verið samið
um, svo sem alla hafnarvinnu og
flökun í frystihúsum. Dagvinnu
sé lokið um hádegi á laugardög-
um allt árið.
Þetta eru tillögur Verka-
mannafélags Akureyrarkaup-
staðar. í flestum atriðum falla
þær saman við tillögur Alþýðu-
sambandsins, en vert er þó að
benda á, að krafan um launa-
hækkim er hærri hjá Verka-
mannafélaginu en Alþýðusam-
bandinu. Blaðið hefur einnig
fregnað frá fleiri verkalýðsfélög-
um hér á Norðurlandi, að eftir
að þeim bárust tillögur Alþýðu-
sambandsins hafi þau sent þá
breytingartillögu, að launakrafan
yrði sett hærra. Nefnd á vegum
Alþýðusambands Norðurlands
var fyrir skömmu að vinna að
Sjómenn vilja sigla
Talsyert hefur borið á því að
undanförnu, að togarasjómenn
vilja fremur, að skip þ'eirra sigli
með aflann til sölu á erlendum
markaði, en að landað sé til
vinnslu hér heima.
Þetta á sér eðlilegar ástæður,
sem eru þær, að verð það, sem
sjómönnum er skammtað fyrir
fisk þann, sem þeir landa innan-
lands er svo lágt, að sæmileg,
hvað þá góð sala erlendis gefur
þeim stórum meira í aðra hönd.
Virðist þetta þó öfugstreymi og
óeðlilegt, að hagnaður geti verið
af því, að nota fiskiskipin einnig
sem fragtskip og eyða löngum
tíma í siglingar til annarra landa
með hálffermi eða ekki það. En
þetta öfugstreymi er eitt af því,
sem kom til sögunnar nieð geng-
islækkuninni. Þá hækkaði það
verð, sem sjómenn fá fyrir fisk
seldan erlendis um meira en
helming, en verðið fyrir fisk
seldan innanlands hefur harla
lítið hækkað.
En þjóðarbúið fær næsta lítið
í sinn hlut af gjaldeyri fyrir fisk
þann, sem seldur er upp úr skipi
erlendis. Árið 1951, síðasta árið,
sem mikið hefur verið um ísfisk-
sölur, þá komu inn í bankana
hér 29% af þeim gjaldeyri, sem
fékkst fyrir aflann. Sennilega er
hlutfallið eitthvað svipað nú, en
menn geta skemmt sér við að
reikna hversu mikið gjaldeyris-
tap er að þessum sölum erlendis
miðað við að vinna fiskinn hér
heima. Og svo allt atvinnutap
landverkafólksins.
Að öllu samanlögðu er áreið-
anlega fátt, sem mælir með því,
að togaramir sigli með aflann.
Það, að sjómenn fá þá meira í
sinn hlut, sannar aðeins, að nauð-
syn er að stórbæta kjör sjó-
manna við veiðar íyrir innlendan
markað.
tiliögum um samræmingu kjara-
samninga félaganna á Norður-
landi og gerð nýrra samninga, og
hefur blaðið sannfrétt, að í til-
lögum þeirrar nefndar sé gert
ráð fyrir 25% launahækkun.
Af þeim tillögum um breyting-
ar á kjarasamningum, sem fram
hafa komið, bæði í tillögum
Vei'kamannafélagsins og tillög-
um ASÍ, er sú tvímælalaust
merkust og þýðingarmest, auk
launahækkunarinnar, að eftir-
vinnutaxtar verði lagðir niður,
og eitt og sama kaup greitt fyrir
alla yfirvinnu. Þeirri kröfu þurfa
verkalýðssamtökin að fylgja fast
eftir, svo að verkafólk geti gert
sér vonir um, að átta stunda
vinnudagur á íslandi verði ein-
hvern tíma meira en nafnið tómt.
- Hugleiðingar
Framh. af bls. 3
SIGUR SÓSÍALISMANS.
Það eru aðeins 43 ár frá því
að fallbyssurnar um borð í Au-
rora gáfu byltingarmönnum í
Pétursborg merki um, að lagt
skyldi til atlögu. Sovétríkin í dag
eru sigurtákn þeirrar byltingar,
sem þá hófst. Sú reynzja, sem þar
hefur fengizt af framkvæmd
sósíalismans, hefur orðið öðrum
þjóðum lærdómsrík. Hún hefur
fært þeim heim sanninn um það,
að skipulag sósíalismans er það
sem koma skal. Þessi reynzla
hefur sannað heiminum það, að
hagkerfi sósíalismans reynist í
framkvæmd ekki lakar en hugs-
uðir þeir, sem fyrstir settu það
á blað, gerðu ráð fyrir.
Fyrir þessa reynzlu þakkar al-
þýða allra landa Sovétríkjunum
og minnist með þökk og virð-
ingu, hvern 7. nóvember, þeirra
manna, sem hrundu af stað óg
framkvæmdu byltinguna miklu.
100 milljónir
í gær frétti blaðið eftir nokkuð
öruggum heimildum, að ríkis-
stjórnin væri búin að semja um
nýja lántöku erlendis. Lánsféð
er allt að 100 milljónum króna,
og í orði kveðnu á að nota það
til að bjarga hag útgerðarinnar.
En það fylgdi sögunni, að ekki
væri ætlunin, að þetta fé yrði
Iánað útgerðarfyrirtækjum eða
því á annan hátt útbýtt til báta
og togara, heldur ætti að afhenda
það vinnslustöðvum, þ. e. fyrst
og fremst hraðfrystihúsunum,
svo að þau gætu greitt skuldir
sínar.
Það skyldi þó ekki vera, að
þetta fé komi frá Bretum og sé
fyrsta afborgun vegna landhelgis-
samninga. Og það skyldi þó ekki
vera, að það eigi að nota það til
að greiða þann fasta kostnað,
sem frystihúsin verða að greiða
jafnt hvort þau eru starfrækt
eða ekki. Væri það ekki fallega
gert, að styðja svo við bakið á
frystihúsaeigendum, að þeir hafi
efni á að láta frystihúsin standa
ónotuð á meðan togararnir sigla
með fiskinn á enskan markað?
- Svik ákveðin í landhelgismálinu
ísfisksölur eru tvær. Sún er önn-
ur, að stjórnin vill draga sém
mest úr viðskiptum við ríki
Austur-Evrópu. Ef hún getur
selt 100 þúsund tonn af ísfiski,
getur hún minnkað um helming
sölu á hraðfrystum fiski til Evr-
ópulanda. Hin önnur ástæða er,
að stjórnin vill draga úr atvinnu
í landinu. Minni nýting hrað-
frystihúsanna er trygging fyrir
minni atvinnu.
Stjórnin ætlar ekki að leggja
svikin undir dóm alþingis. Henni
hefur ekki ennþá a. m. k. tekizt
að telja alla stuðningsmenn sína
á þingi á sitt mál og vill ekkert
eiga á hættu. En nú reynir á
manndóm þingmanna þeirra, sem
samvizkan meinar að fylgja
stjórninni í þessu mái. Með því
að lýsa yfir andstöðu við þessar
ráðagerðir og heimta, að þeir
ráðherrar víki, sem að svikum
þessum standa, geta þingmenn-
irnir komið í veg fyrir svikin.
Geri þeir það ekki, verða þeir
samsekir.
Þau svik, sem nú eru sýnilega
framundan í landhelgismálinu,
eru stórfelldustu svik, sem nokk-
ur stjórn á íslandi hefur framið
gagnvart umbjóðendum sínum.
Og ekki aðeins það, þau setja
jafnframt smánarblett á alla
þjóðina, gera hana hlægilega og
lítilsmetna í augum alls heims-
ins. Þess vegna þarf að koma í
veg fyrir svikin á meðan það er
hægt. En til þess að fyrirbyggja
þau er aðeins ein leið örugg, sú,
að neyða ríkisstórnina til að fara
Bazar heldur Austfirðingafé-
lagið á Akureyri, í Túngötu 2,
sunnudaginn 6. nóv. kl. 4 e. h. —
Margt góðra muna.
Leikfélag Akureyrar hefur
sýnt gamanleikinn Pabba 10
sinnum. Næstu sýningar laugar-
dags- og sunnudagskvöld. Nú
ættu þeir, sem ætla að sjá leik-
inn ekki að draga það lengur.
frá. Þi.igmenn Alþýðubandalags-
ins og Framsóknarflokksins geta
það ekki einir. Nú velta úrslitin
á þeim þingmönnum stjórnar-
flokkanna, sem ekki vilja Iáta
bendla nafn sitt við það ódæðis-
verk, sem ráðgert er.
ÚTGERÐIN
Frh. af 1. síðu.
öðru lagi hafa allar rekstrarvör-
ur stórhækkað af völdum gengis-
lækkunarinnar og lögboðnir ok-
urvextir mergsjúga fyrirtækin.
Um fyrra atriðið er ekki við
neinn að sakast, en vert að benda
á, að aflatregða er ekki ný bóla
í sögu togaraútgerðarinnar.
Síðara atriðið er aftur af
mannavöldum gert. Það er sök
þeirra stjórnmálaflokka, sem nú
fara með meirihlutavald á Al-
þingi.
Bátarnir. .
Um bátana verður ekki sagt
það sama og um togarana, að
hjá þeim hafi verið aflatregða.
Heildarafli bátaflotans, það sem
af er þessu ári, er meiri en á
sama tíma í fyrra. Samt er af-
koman þannig hjá bátaútgerðinni
að dagblöð stjórnarflokkanna,
Morgunblaðið og Alþýðublaðið,
hafa bæði skýrt svo frá síðustu
daga, að við borð liggi, að mikill
hluti bátaflotans fari á nauðung-
aruppboð vegna þess, að eigend-
ur þeirra hafa ekki getað staðið
í skilum með greiðslur löggjalda
af lögboðnum tryggingum bót-
anna. Er af þessu fljótséð, að
„viðreisnin" hefur ekki heldur
bætt rekstrargrundvöll bátaút-
gerðarinnar.
En ljót fer að verða heildar-
mynd hinnar margrómuðu „við-
reisnar“ íhaldsins og kratanna,
þegar hún hefur stöðvað útgerð-
ina og þá um leið mikinn hluta
iðnaðarins og lamað landbúnað-
inn og allar framkvæmdir í land-
inu. Ekki þarf að efa, að þá ræt-
ist draumurinn um „hæfilegt at-
vinnuleysi".
Pelíkan-vörurnar eru komnar!
Kalkipappír — Stenslar
Stimpilpúðar — Stimpilblek
Lím í túbum — Lím í glösum
Vatnslitir í kössum — Krítarlitir í dósum
Vélritunarbönd — Vatnslitapenslar
Strokleður, Tusche
Iilek, blátt, grænt, rautt, hvítt
Olíulitir í túbum — Olíulitakassar
Sjálfblekungar
Pelíkan-skólapenninn, sem öll börn
vilja eignast.
JÁRN- 0G GLERVÖRUDEILD