Verkamaðurinn - 11.11.1960, Síða 1
VERKfffllflÐURltin
Ritstjóri: Þorsteinn Jónatansson.
Útg.: Sósíalistafélag Akureyrar.
Skrifstofa Hafnarstræti 88.
Sími 1516.
Áskriftarverð kr. 50.00 árg.
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
XLIII. árg.
Akureyri, föstudaginn 11. nóvember 1960
39. tbl.
Ágæff sfarf Sjálfsbjargar á Ák.
Frá síldveiðum á Pollinum við Akureyri.
Frá aðalfundi félagsins
Aðalfundur Sjálfsbjargar, fé-
lags fatlaðra á Akureyri og ná-
grenni, var haldinn í húsi félags-
ins, Bjargi, 30. okt.
í félaginu eru nú 116 fullgildir
félagar, en að auki 102 styi’ktar-
félagar og 7 ævifélagar. Á liðnu
starfsári voru haldnir 7 félag's- og
skemmtifundir og 25 stjórnar-
fundir. Þá voru 29 föndurkvöid,
þar sem félagar unnu að ýmiss
skeið. Rekstur reglulegs vinnu-
heimilis verður ekki hægt að taka
upp fyrr en viðbyggingin hefur
verið leist. Þó hefur félagið í
hyggju að auka starfið á næst-
unni eftir því, sem ástæður fram-
ast leyfa.
í stjórn félagsins til næsta að-
alfundar voru kosin: Adolf Ingi-
marsson formaður, hann var einn-
ig formaður síðasta starxstímabil,
Heiðrún Steingrímsdóttir ritari,
Sveinn Þorsteinsson gjaldkeri,
Ástþrúður Sveinsdóttir og Líney
Helgadóttir meðstjórnendur.
Adolf Ingimarsson,
formaður Sjálfsbjargar.
konar framleiðslu, og tvisvar var
höfð sala slíkra muna. Þáttaka í
föndurkvöldunum var ágæt, til
jafnaðar mættu 24 félagar. Þá
var á árinu lokið fyrsta áfanga
í byggingu félags- og vinnuheim-
ilis og það tekið í notkun. Ætlun-
in er, að á næsta ári verði bygg-
ingu þess haldið áfram og sér-
stakur vinnusalur byggður til
viðbótar. Félagið hefur nú alla
starfsemi sína í eigin húsakynn-
um. Þar eru fundir haldnir og
föndurkvöldin byrjuðu þar
snemma í haust, ennfremur hef-
ur félagið haft þar saumanám-
Útgerðarfélagið leitar aðstoðar bæjarsjóðs
Fyrir bæjarstjórnarfundi á þriðjudaginn lá bréf frá Útgerðarfé-
lagi Akureyringa h.f., þar sem óskað var eftir 500 þús. kr. láni
frá bæjarsjóði. Bæjarstjórn tók ekki endanlega afstöðu til þessa
bréfs, en vísaði því til bæjarráðs með heimild til afgreiðslu. Bæjar-
ráð ákvað á fundi á miðvikudaginn að leita eftir lánsfé til að endur-
Útgerðarfélaginu.
Eins og frá var sagt í síðasta
blaði er nú öll togaraútgerð hér
á landi rekin með stórfelldu
tapi, og er ekki sjáanlegt að
neinn rekstrargrundvöllur sé fyr-
ir hana, eins og málum er komið.
Jafnvel þó að verulega rættist
úr með aflabrögð, sem hafa verið
mjög léleg um alllangan tíma,
myndi það ekki nægja til að
fengizt rekstrargrundvöllur, til
þess þyrfti a. m. k. stöðugan upp-
gripaafla.
Rekstrarkostnaður skipanna er
orðinn svo mikill eftir að áhrif
gengisfellingarinnar komu að
fullu til framkvæmda. Allt, sem
til útgerðarinnar þarf, nema vinn-
an, hefur hækkað svo stórkost-
lega, að þegar okurvaxtabyrðin
bætist við, er erfitt að reikna
dæmið þannig með núverandi
fiskverði, að endarnir nái saman.
Enda er svo komið, eins og þegar
er sagt, að öll togaraútgerðin
safnar nú milljónaskuldum og
jafnvel hin grónustu og bezt
stæðu útgerðarfyrirtæki riða til
falls. Útgerðinni er samt ennþá
haldið áfram af öllum, sem ein-
hverja möguleika hafa til að
herja út lánsfé í þeirri von, að
ríkisvaldið hlaupi undir bagga og
rétti á einhvern hátt hag útgerð-
arinnar. Annars eru skuldimar
yfirleitt orðnar svo miklar og þá
um leið vaxtabyrðin, að meira en
lítið þarf til, að rekstrinum verði
komið í það horf, að hann geti
staðið straum af skuldasúpunni.
Togarafélagið hér á Akureyri
er eðlilega ekki betur á vegi
statt en önnur útgerðarfyrirtæki,
og kannski verr en mörg þeirra
vegna þess, hve stórfelldar skuld-
ir voru hér fyrir og þess vegna
risavaxnar upphæðir sem fara
í vaxtagreiðslur. Enda er nú svo
komið, að hverfandi líkur eru til
að hægt verði að koma togurun-
Löndun í Krossanesi.
um út aftur næst þegar þeir
koma til hafnar. Lánastofnanir
hafa nú kippt að sér hendinni og
félagið fær ekki lengur úttekt
nema þá mjög takmarkað hjá
viðskiptafyrirtækjum þeim, sem
það hefur skipt við.
Stjórn félagsins og fram-
kvæmdastjórar hafa þó hug á að
reyna að halda skipunum gang-
andi svo lengi, sem þess er kost-
ur, og þess vegna hefur verið
leitað til bæjarins um aðstoð eins
og segir í upphafi. Sú upphæð,
sem þar er farið fram á, að bær-
inn láni, hrekkur þó skammt, Og
annað er hitt, að bærinn hefur
ekkert fé handbært til að lána.
í septembermánuði var félaginu
lánað það fé, sem til var í Fram-
kvæmdasjóði bæjarins, kr. 1.700.
000.00, og bæjarsjóði mun ekki
veita af sínu til að standa straum
af vaxandi útgjöldum.
Það væri hins vegar óbætan-
legt tjón fyrir bæjarfélagið, ef
leggja yrði togurunum, og allir,
sem hjá Útgerðarfélaginu hafa
unnið, misstu atvinnu sína. Fyrir
því ákvað bæjarráð að leita nú
eftir einnar milljón króna láni,
sem síðan yrði endurlánað Út-
gerðarfélaginu, a. m. k. 500 þús.
krónur. Hvort vonir eru til að
lán þetta fáist er blaðinu ekki
kunnugt.
En jafnvel þó að bæjarfélagið
leggi mikið á sig til að halda Út-
gerðarfélaginu gangandi og þeirri
atvinnu, sem í kringum það er,
þá er greinilegt, að bæjarfélag-
inu er það ekki mögulegt nema
um skamman tíma, ef rekstur
bæjarins á ekki einnig að sigla
{ strand eða skattheimta af bæjar-
búum að verða óbærileg. Og
bæjarbúar verða eðlilega tregir
til að taka á sig miklar byrðar
í því sambandi á meðan sá háttur
er hafður á, að togararnir eru
látnir sigla með aflann óunninn
en frystihúsið látið standa ónot-
að, og þeir, sem hjá félaginu hafa
unnið í landi, eru að meira eða
minna leyti atvinnulausir.
Það er ríkisstjómin og stjóm-
arliðið á Alþingi, sem með að-
gerðum sínum hefur skapað þetta
ófremdarástand hjá útgerðinni,
og því ber að gera ráðstafanir
til að úr verði bætt. Geri hið
opinbera engar ráðstafanir til að
tryggja rekstur togaranna, verð-
ur sennilega búið að leggja öll-
um flotanum fyrir áramót.
VEXTIR 0G
. VINNULAUN
Það hefur nokkrum sinum ver-
ið minnzt á það hér í blaðinu
undanfarið, að hjá ýmsum at-
vinnufyrirtækjum væru vaxta-
greiðslur orðnar eins mikill út-
gjaldaliður og launagreiðslur og
þess vegna væri auðvelt að hækka
launin, ef vextimir væru lækk-
aðir. Nú hefur blaðið fregnað, að
hraðfrystihús Útgerðarfélagsins
sé eitt þeirra fyrirtækja, sem
þannig er ástatt um, og em þó
vinnulaun allhár hluti af heildar-
veltu þess. En sannleikurinn mun
sá, að sé reiknaður út kostnaður-
inn við hvem kassa af frystum
fiski, þá verður álíka mikið, sem
fer í vcxti og vinnulaun. Þetta
þýðir, að væri einum fjórða af
vaxtakostnaðinum létt af frysti-
húsinu, þá væri hægt að hækka
laun starfsfólksins að sama skapi
eða um 25 prósent.
Ef vextir af rekstrarlánum til
sjávarútvegsins væru lækkaðir
um helming, og þá fyrst yrðu
þeir skaplegir og eitthvað sam-
bærilegir við það, sem gerist með
öðrum þjóðum, þá væri unnt að
hækka laun verkafólksins mn
25% og jafnframt væri hagur út-
gerðarinnar og fiskiðjuveranna
bættur stórlega. Það er full þörf
og nauðsyn á hvoru tveggja.
Hvers vegna ekki að nota svo
einfalt ráð sem vaxtalækkun?