Verkamaðurinn - 22.12.1960, Page 1
VERKflinDURinn
| Ritstjóri: Þorsteinn Jónatansson.
[Útg.: Sósíalistafélag Akureyrar.
Skrifstofa Hafnarstræti 88.
Sími 1516.
Áskriftarverð kr. 50.00 árg.
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
XLIII. árg.
Akureyri, fimmtudaginn 22. desember 1960.
45. tbl.
4
i
1
1
4
I
i
i
I
i
I
4
4
4
4
Jólin eru að koma, friðarins hátíð og Ijóssins. Allsherjarfriður
á jörðu er hoðskapur jólanna, ekki aðeins friður þjóða í milli,
heldur og einstaklinga; friður með öllu^n mönnum.
Þetta er fagur boðskapur og þess virði, að einskis sé ófreistað
látið til að gera hann að raunveruleika. En hvernig gengur fram-
kvæmdin hjá okkur mönnunum? Erum við að fcerasl nær markinu,
nálgast allsherjarfrið?
Friður er margs konar. Talað er um, að nú ríki vopnaður friður
milli stórvelda heimsins. Það þýðir, að þau heri ekki hvert annað
vopnum af ótta við vopnahúnað hinna. Slíkur friður er óraunhæf-
ur, en getur þó e. t. v. orðið að nokkru gagni. En óraunhæfur er
hann að því leyti, að í hugum rrtanna logar eldur ófriðarins eftir
sem áður. Meðan svo er, er vafa-
samt að tala um allsherjarfrið
þjóða í rnilli. Raunverulegur,
varanlegur og fullkominn frið-
ur með þjóðum heims verður
ekki fyrr en vopnin hafa verið
lögð til hliðar og öllum mönn-
um er Ijóst orðið, að hvar í
heimi sem fólk á sér hustaði á
það jafnan rétt til lífsins og
allra þeirra gæða, sem það hef-
ur að hjóða.
En látum útrætt um frið eða
ófrið á alþjóðavettvangi. Island
telst ekki til stórvelda heimsins,
og aðrar þjóðir munu ráða
meiru um það, á hvern hátt
milliríkjamál stórvelda verða
til lykta leidd.
Við skulum líta nær okkur.
Hvernig jramkvæmum við í
innhyrðis samskiptum okkar
'hugsjónina um allsherjarfrið;
hvernig gengur okkur að skapa
hér í okkar landi ríki jafnréttis
og bræðralags, sem er undir-
staða friðar með mönnum?
Það, sem tíðast veldur ófriði
manna í milli, er misskipting
efnislegra verðmæta. Ég las eitt
sinn í grein eftir danskan
4 menntamann, að Danmörk væri
4 land, þar sem fáir ættu of mikið og færri of lítið. Ekki skal ég um
j: það segja, hversu rétt þessi lýsmg Danmerkur er eða hefur verið.
^ En mér fannst þetta orðalag sýna, að þeim, sem ritaði, væri Ijóst,
4 að til þess að vel fari þarf hvert þjóðfélag að vera þannig úr garði
f gert, að þar eigi enginn of mikið og enginn of litið. Deilur og
^ ófriður manna í milli verður einmitt af því, að sumir eiga of mik-
^ ið, aðrir of litið. Engin friðarharátta er jafn raunhæf og séi, sem
4 beinist að þvi að jafna metin á þessu sviði, koma i veg fyrir að
sumir eigi of mikið og aðrir of lítið.
Oft heyrist sagt, að hér á okkar landi sé velmegun meiri og al-
mennari en með flestum þjóðum öðrum. Hvað sem satt kann að
vera í þessu, er það staðreynd, að hér eiga ýmsir of mikið og marg-
ir of litið. Aldrei kemur þetta greinilegar fram en i desembermán-
uði og einmitt í sambandi við jólin. Áður fyrri var talað um vor-
kauptíð og haustkauptíð. Nií er jólakauptíðin orðin mest áher-
andi. Aldrei er viðlika vöruúrval i verzlunum og einmitt i þessari,
kauptið. Verzlanir leggja höfuðáherzlu á vörusöluna í desemher-
| mánuði og fólk keppist um að kaupa, eftir því sem hver og einn
4 hefur getu til. Viðskiptin eru svo mikil, að ekki þykir nægja að
4 hafa verzlanir opnar venjulegan tíma, heldur er stundum opið
^ langt fram á kvöld, jafnvel til miðnættis.
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
GleÖileg jól!
4
4
4
4
4
4
4
4
4
*
4
t.
Það er gömul og ný tízka að gefa jólagjafir. Þær eiga að vera
tákn friðar og vináttu. Það er gaman að fá og ánægjulegt að gefa
góðar gjafir. En sá er hæ?igur á með jólagjafirnar, að þeir hljóta
oftast dýrustu gjafirnar, sem sízt hafa þörf fyrir gjafir, en þeir, sem
minnst eiga efnislegra verðmæta fá að jafnaði minnstar gjafir eða
alls engar. Þannig verða jólagjafirnar ekki til að jafna bilið milli
ríkra og fátækra. Þeir, sem eiga of mikið, gefa ekki þeim, sem eiga
of litið.
Kristur bauð, að menn skyldu gefa eigur sínar fátækum. Þetta
hoðorð er almennt hrotið ekki síður af kristnum mönnum en öðr-
um. Þó þykjast ýmsir sýna nokkurn lit á þessu einmitt fyrir jólin.
Þá fara fyrirtæki eins og mæðrastyrksnefnd og vetrarhjálp af stað
og skáitar ganga fyrir hvers
manns dyr tjl að leita eftir, hvað
fólk vilji af höndum láta til
styrktar þeim, sem erfiðast eiga.
Og hver er árangurinn? Við
eina slíka söfnun skátanna í
Reykjavík, nú fyrir nokkrum
dögum, náðust saman fáir tugir
þúsunda af krónum eða svo lág
upphæð, að hún hefði sjálfsagt
ekki hrokkið til, ef átt hefði að
greiða skátunum kaup fyrir fyr-
irhöfn þeirra. Vera má þó, að
þessi upphæð verði til þess, að
nokkrar fjölskyldur, sem góðs
njóta af þessu, geti keypt sér
þolanlegan jólamat, sem ella
hefði ekki orðið.
Árangurinn af þessarri söfnun
og öðrum hliðstæðum sýnir, að
boðorð eða andi kristinnar trú-
ar nær skammt, þegar pyngja
manna er annars vegar. En
þetta sýnir líka annað. Efnisleg-
tim verðmætum er svo misskipt
milli þegnanna, að það er þörf
fyrir svona söfnun. Styrkbeiðn-
um rignir yfir þá, sem úthlutun
annast, og hvað sem sagt er um
framfarir í þessu landi, þá segir
það ekki fagra sögu, að í höfuð-
staðnum a. m. k. hafa styrk-
heiðnir um mörg áir ekki verið jafn margar og nú. Þjóðfélagshætt-
ir og tekjuskipting er ekki í lagi á meðan þörf er fyrir fyrirtæki
eins og vetrarhjálp. Og á sama tima og slík fyrirtæki eru i gangi
eyða aðrir tugum þúsunda i einskisvert glingur eða innantóm
veizluhöld. t
Meðan svona er ástatt þarf enginn að gera ráð fyrir allsherjar-
friði hvorki innan okkar litla þjóðfélags né annarra, sem svipað
er ástatt um, og víða, já mjög víða, hvað ástandið vera miklu verra.
Þeir eru margir í þessu landi og víða um heim, sem játa kristna
tní með vörunum, en afneita henni i verki. Það væri kannski ráð
fyrir okkur að láta minna hera á jólahaldinu og eyðslu i sambandi
við það, en verið hefur um skeið. Á þeim vettvangi mætti draga
saman seglin og spara marga krónu.
t staðinn ættum við að vinna raunhæft að framkvæmd kristinna f
hugsjóna, ekki hara með sálmasöng og messuhaldi, heldur með því %
að jafna aðstöðu þegnanna og skapa þeim öllum góð og gleðileg |
lifskjör. Það er ekki nóg að rétta fátækum manni nokkrar krónur ^
og segja honum að eiga gleðileg jól, heldur á að skapa honum þá f
aðstöðu, að hann geti átt gleðilegt lif allt árið urn kring. Með því t
er um leið skapaður allsherjarfriður, því að sá, sem lifir gleðilegu
lifi, fer ekki með ófriði á hendur öðrurn. (Framh. á bls. 12). <j*
I
I
1
1
i
1
í
t
I
t
I
f
f
I
i
í