Verkamaðurinn - 17.01.1964, Blaðsíða 6

•— Hefur þú ekki séð þessa
geisla?
— Jú, annars er lítið um það
yfirleitt, frekar lítið.
— Sérðu ekki oft undarlegar
sýnir í samhandi við þessi st'órf?
— Jú, mjög oft.
— Eru það lœknar þá, sem
þú sérð að verki?
— Já, þá sé ég oft. Það er
t. d. einn læknir. Eg má hafa það
sem mark, ef hann kemur, þá
þýðir það ævinlega stórmikla
úrbót. En sá maður er Jón
Geirsson.
—- Já, Jón var góður maður í
lífi sínu og mun halda störfun•
um áfram.
— Það er ég sannfærður um.
-— Þú minntist á það, að þeir
fengju kannske mesta úrbótina,
sem verst eru komnir. Meinarðu,
að það sé hœgt að forða þeim
frá dauðanum?
— Nei. Það er ekki það. En
það er nú einu sinni þannig, að
flestum er erfitt um að deyja.
Það er oft á tíðum, að þetta fólk
þarf að berjast svo mikið til að
geta sætzt við dauðann og til-
veruna, en það hefur mjög oft
komið fyrir, að það hefur skipt
um fyrir þessu fólki, þegar leitað
hefur verið svona ráða.
— Telur þú, að hœgt sé að
hjálpa drykkjumanni eftir þess-
um leiðum?
— Já. Það tel ég vera hægt.
Þó náttúrlega ekki undantekn-
ingalaust, því að maðurinn verð-
ur alltaf að sýna einhverja við-
leitni sjálfur.
— Mundir þú segja, að ann-
arra heima öfl kæmu til gagns
við þá hjálp?
— Já. Það efast ég ekki um.
— Hvert er álit þitt á bœn-
inni?
— Ég trúi sannarlega á bænir.
En það eru ekki mínar bænir,
sem á bækur eru skráðar eða
klerkar flytja í kirkjum. Mínar
bænir eru öllu öðru fremur hin
formlausa, orðvana tjáning sál-
arinnar og lotningin fyrir almætt-
inu.
— Eg sé nú, að þú berð silfur-
kross á brjóstinu. Er þetta trú-
artákn?
— Krossinn er fyrst og fremst
vinargjöf. Annars er krossinn
mér heilagt tákn. Ekki þó sem
tákn friðþægingarinnar, heldur
sem tákn og staðfesting þess feg-
ursta og óbrotgj amasta boð-
skapar sem fluttur hefur verið
á jörðinni, en það er boðskapur
meistarans mikla frá Nasaret.
— Þessi boðskapur meistar-
ans frá Nasaret hefur verið flutt-
ur okkur öldum saman, og okkur
hefur þótt ganga grátlega seint.
Ekki vœnti ég, að þú trúir því,
að hann sé sterkari í höndum
venjulegs manns, en hins vígða
þjóns kirkjunnar? '
— Ég viðurkenni enga mann-
lega vígslu.
— Nei, heldur?
— Það verður enginn neitt
vegna annarra, heldur vegna
sjálfs sín.
— Við höfum nú rætt um ýmis
atriði þessara þátta og þó er
nokkuð eftir enn. Eitt er það,
sem ég hef mikinn áhuga á að
vita: Hvað segir þú um drauma?
— Ég hef persónulega mjög
lítið af draumum að segja. Þó
kemur það fyrir endrum og
eins, að mig dreymir drauma,
sem að bókstaflega rætast. Hins
vegar hef ég sögusögn margra
svo ágætra manna um drauma,
að mér dettur síður en svo í hug
að vefengja, að þeir hafi mikla
og merkilega þýðingu.
— Kanntu engan merkan
draum að segja mér? Eða kann-
ske er líf þitt allt saman einn
draumur?
— Það má nú segj a það kann-
ske, að það sé nú draumur.
— En það er ein gáfa enn,
sem ég hef nokkur rök fyrir, að
þú hafir vald á. Það er svoköll-
uð hlutskyggni, að rekja sögu
hlutar, sem þú snertir.
— Já. Það er nú kannske eitt-
hvað til í þessu, annars er þetta
nú ekki sterkur þáttur hjá mér.
Já, mér dettur þá í hug: Ég
var staddur hjá Rósberg Snæ-
dal í sumar, og hann kom með
bein og sýndi mér, og mér fannst
það nú einna líkast því, að það
væri úr sjódýri. Nú vildi hann
leita frétta hjá mér um beinið.
Og mér var sagt, að í sambandi
við þetta bein hafi verið fram-
inn fádæma níðingskapur. En
þetta bein tók Rósberg í „tryppa-
skálinni“ á Öxnadalsheiði.
— Já, allt eru þetta nokkuð
flókin frœði, og ég er mikill vin
hinna flóknu frœða. Þetta líf
okkar er svo oft mjög undarlegt.
Telur þú, að hinir framliðnu
menn séu raunverulega hér í
þessum heimi, okkar heimi?
— Það er nú ákaflega erfitt
að gera sér grein fyrir þvi, og
ég vildi halda því fram, að svo
væri ekki, þeir eru ekki hér í
okkar heimi, heldur kæmu svona
annað slagið.
Annars er sá atburður, sem
hlotið hefur nafnið dauði, dá-
lítið öðruvísi en fólk almennt
álítur. Það er ekki augnabliks
verknaður, heldur tekur hann
langan tímá. Ég hef mjö'g rekið
mig á það, að þeir sem verða
bráðkvaddir, eru miklu jarð-
bundnari heldur en hinir. Það
skil ég þannig, að þeir hafi ekki
verið búnir á neinn hátt að
undirbúa lausnina úr jarðlífs-
böndunum með veikindum eða
öðru, fyrir sjálft andlátið.
— En ertu ekki sannfœrður
um það, þó við höfum nú dvalið
frekar við hinar dekkri hliðar,
að það sé þó meir af hinum betri
verum í kringum okkur?
— Jú, vissulega, og það eigum
við undir okkur sjálfum, hvaða
verur eru í kringum okkur.
— Hugsunin fœlir þœr eða
dregur?
— Já, það er einmitt það.
Þannig er það.
— Þegar þú gengur nú hér
um götur bœjarins, sérðu þá
ekki eitthvað af svona sýnum?
— Ég sé oft margt og skynja
margt. Ég skynja fólkið oft
meira heldur en ég óska eftir.
Það er dálítið erfitt að mæta
manni á götu, sem er kannske
vel til reika og virðist ekkert að,
en að skynja og finna, að innan
við hin góðu klæði og glæsi-
braginn er koldimm skamm-
degisnótt.
— Þú minntist á það áðan, að
þegar vœri verið að hjálpa manni
til að losna við slœman fylgi-
naut, þá vildi stundum fylgi-
nauturinn slá sér yfir á hjálp-
andann og hefna sín á honum.
Manstu fleiri dœmi um það?
— Já, ég man eitt dæmi, sem
mér mun seint úr minni líða.
Það var á síðastliðnu sumri.
Kona, sem á heima hérna í bæn-
um hringdi til mín og bað mig
að koma til Ólafs Tryggvasonar,
kvöldið eftir til að veita aðstoð
við slíkt. Nokkru síðar kom
Ólafur Tryggvason til mín á
heimili mitt og var að lesa fyrir
mig handrit, og varð ekki tíð-
inda meðan Ólafur dvaldi hjá
mér, en hann mun hafa farið
frá mér um ellefuleytið þetta
kvöld. Þegar Ólafur var svo far-
inn, fór heldur en ekki að sækja
að mér. í húsinu var ekki annað
manna en ég og þrjú börn, og
þessi aðsókn var svo áleitin við
mig, að ég gat hvergi haldizt
við. Ég beitti allri minni hugar-
orku, eins og ég frekast gat, og
loksins klukkan tvö um nóttina
gat ég losnað undan þessum
miklu áhrifum. Ég sá aldrei það,
sem þessu var valdandi, en ég
skynjaði það mjög vel. Um þetta
leyti mun heimilisfólkið hafa
komið heim. Síðan svaf ég um
nóttina, en morguninn eftir fór
ég að vinna, járna þak á íbúðar-
húsi mínu, og var sonur minn
með mér. Þetta var í ágætis
veðri, allt þurrt, og gott að eiga
við þetta. Ég tek það fram, að
ég er þaulvanur að vera við slíka
vinnu, og kunni að útbúa eins
og til stóð. Er við feðgar höfð-
um sýslað við þetta verk nokk-
urn tíma, klukkan mun hafa
verið orðin ellefu árdegis, en
þetta var sunnudaginn 16. júní,
þá hittist svo á, að ég stend niðri
í þakrennunni á bakhlið hússins.
Þá er mér allt í einu hrint. Ég
finn, að það kemur hendi og
ýtir á mig vinstra megin, næst
hjartastað, og ég fell aftur yfir
mig og lendi á hinn versta stað,
sem hægt var að lenda á, ég lenti
í niðurgöngunni í kjallarann, en
hún er steypt. Mér varð nú ekki
sérstaklega mikið um fallið, og
ég fór upp á þakið aftur og vann
þar um stund. En þá fór ég nú
að verða var við, að ég hafði
meitt mig nokkuð. Það stóð svo
í járnum, að það fór að rigna
og varð sjálfhætt við þessa
vinnu, svo og hitt, að ég var
orðinn þannig í hægri hand-
leggnum, þar sem aðalmeiðslin
voru, að ég var ekki vinnufær.
Fór ég nú inn og lagði mig út af
um stund. Um kvöldið var hand-
leggurinn orðinn stokkbólginn
og hendin mér ónýt til allra
hluta.
Eftir umtali ákvað ég samt að
fara til Ólafs, og setti því hand-
legginn í fatla og lét flytja mig
á staðinn í bíl. Ég treysti mér
ekki til að ganga. Síðan var þetta
atriði, sem fyrir lá, tekið til með-
ferðar hjá Ólafi, og þá sá ég
þann, sem þessum verknaði hafði
valdið. Eftir að þetta var af-
staðið, bauð Ólafur mér að fara
í „stólinn“. Er ég hafði setið þar
um stund, þá sé ég koma inn
Jón Geirsson. Hann hverfur svo,
þegar hann er kominn í nám-
unda við mig, en ég finn, að
það er sýslað við handlegginn,
að um olnbogann er sett ein-
hvers konar spenna eða bindi.
Þetta sagði ég fólkinu, sem þarna
var viðstatt. Það mun hafa verið
fimm manns, málsmetandi menn
og konur hér í bæ.
Að þessu loknu fór ég heim.
Ég átti ólokið nokkrum símtöl-
um, og hafði þann hátt á, þegar
ég fór að hringja, að ég lagði
símtólið á símaborðið og sneri
skífunni með vinstri hendi. Án
þess að vita svo, er ég eftir stund-
arkorn kominn með símtólið í
hægri hendina og get þá lyft því
alveg eðlilega upp að eyranu.
Mér varð fyrst eins og hálf bilt
við og fór nú að prófa, hvemig
handleggurinn væri. Þá get ég
hreyft hann alveg eðlilega. Hann
var bólginn og var farinn að
blána, en hann var mér til engra
vandræða, ég gat gert hvað sem
ég vildi hans vegna.
Ég hef ekki ástæðu til að
segja það, að fólkið, sem var
statt hjá Olafi þetta kvöld, hafi
rengt eða vefengt orð mín. Ég
var búinn að segja því svo margt
áður. En ég fann samt vel, að
það var reynd mjög trú þessa
fólks. Næsta kvöld fór ég svo
aftur til Ólafs, og þá var sama
fólkið statt þarna, a. m. k. að
mestu leyti það sama. Þegar ég
svo sýndi því handlegginn, þá
þurfti ekki frekar vitna við. Um-
búnaðurinn, eða öllu heldur
merki eftir umbúnaðinn, í oln-
bogabótinni voru mjög greini-
leg, og þau sáu margir menn
næstu daga, og þótti mikil furða,
að handleggurinn skyldi geta
orðið mér að liði eins og hann
leit út.
— Ég sá líka þennan handlegg
og hefði ekki viljað vinna með
honum. En sá, sem verknaðinn
framdi, gátuð þið bjargað hon-
um?
— Já, ég tel, að það mál sé að
miklu leyti leyst.
— Og hann mun eigi fleiri
óhappaverk vinna?
— Ekki reikna ég með því.
— Oll erum við menn. Hverj-
um og einum er mikill vandi á
hendur lagður. Geta nú ekki þeir,
sem eru gæddir slíku næmi orðið
allmiklir vegvísar fyrir þetta
hversdagslega fólk, sem allt vill
vel, ef það bara kann að fram-
kvœma það?
— Það geta allir menn orðið
öðrum að liði.
— En hvað segir þú um fólk
almennt?
— Ég segi það, að allir eru í
innsta eðli sínu góðir. Það er
bara þetta, það er svo margt sem
ber á góma í daglega lífinu, að
manni virðist stundum það
vonda verða ofan á.
— En lífið?
— Lífið er gott. Það er dá-
samlegt að hafa verið til. Það er
svo ótal, ótalmargt gott, sem
hægt er að njóta, ef menn bara
vilja koma til móts við það sjálf-
ir. En það er einu sinni þannig,
að allt, sem maður fær, kostar
eitthvað.
— En ert þú sáttur við þau
reikningsskil?
— Já. Ég get sagt það í fullri
einlægni, að ég er allavega vel
sáttur við lífið. Ég ber ekki kala
til nokkurs manns. Og ég hef svo
óendanlega margt að virða og
meta við samferðamenn mína.
Ég hef svo margt að þakka, að
það verður aldrei talið.
— Og kannske ekki sízt þínar
meðfœddu gáfur?
— Það er óneitanlega dásam-
legt að geta orðið öðrum að liði,
og það er kannske, þegar á allt
er litið, það eina, sem gefur líf-
inu gildi.
— En þessi pólitísku átök,
þetta harða stríð um lífsgœðin,
verkar þetta ekki neikvætt á
þjóðina?
— Ég reikna með því. Annars
er ég maður ópólitískur, fylgist
ekki mikið með þar. Ég er utan
við alla stjórnmálaflokka og
sömuleiðis utan við alla trúar-
flokka vegna þess, að ég áskil
mér rétt til að mega ævinlega
fylgja því, sem ég tel sannast og
réttast.
K.
6) Verkamaðurinn
Föstudagur 17. janúar 1964