Verkamaðurinn - 14.02.1964, Blaðsíða 3

Huldumenn á Reykjanesi
Ntærsta fjámvikamál hér á Inudi
Við erum hættir því, íslending-
ar, að kippast mikið við, þótt upp
víst verði um stærri eða smærri
fjársvikamál hér á landi, alls kon-
ar svik og prettir í viðskiptalíf-
inu, falsanir og beinir þjófnaðir,
er orðið daglegt brauð. Fjármála-
spillingin er eitt af einkennum líð-
andi tíma.
Lengi hefur verið Ijóst, að mik-
ið af þessarri spillingu hefur mátt
rekja, beint og óbeint, til dvalar
erlends setuliðs í landinu. Stöku
sinnum hafa fengizt beinar sann-
anir fyrir þessu, svo sem í sam-
bandi við hið umfangsmikla mál
Olíufélagsins og Hauks Hvann-
berg. En oftar hefur aðeins mátt
sjá, að um óbein áhrif hefur ver-
ið að ræða.
En nú er komið til rannsóknar
og meðferðar stærsta fjársvika-
mál, sem ennþá hefur heyrzt get-
ið hér á Islandi. Og þetta mál er
beint tengt herstöðinni í Kefla-
vík. Það mun að stærstum þætti
fjalla um það, hvernig Islending-
ar (og kannske útlendihgar líka)
hafa stolið og rænt frá setuliðinu
sjálfu.
Rannsóknardómarinn hefur enn
ekki gefið upp neinar tölur, en
svo mikið hefur kvisast út, að
; þarna er um gífurlegar upphæðir
! að ræða, sem þetta mál snýst
um, og munu þó aldrei öll kurl
koma til grafar.
Það er opinbert leyndarmál, að
sárafáir finnast þeir menn íslenzk-
ir, sem telja ástæðu til að hafa
herlið hér í landi til varna, eins
og það er kallað. En hitt vita líka
allir, að jafnt smábraskarar sem
stórbraskarar mega ekki til þess
hugsa að missa herinn úr landi.
Þeir vilja hafa herinn til að græða
á honum, græða á alls konar við-
skiptum við hann, heiðarlegum og
óheiðarlegum, líka með því að
stela og ræna í herstöðinni.
Það vita víst flestir, að næstum
hverjum manni, sem unnið hefur
í herstöðinni, hefur þótt sjálfsagt
að stela þar hverju því, sem hann
hefur getað með góðu móti. Þann-
ig hafa verkamenn og iðnaðar-
nrenn oft drýgt tekjur sínar nokk-
uð. En hvað skyldi þá með hina
stærri braskara, þá sem aðstöðu
hafa haft til meiriháttar umsvifa?
Það er einmitt nú að koma í Ijós
að nokkru leyti. Vafalaust verður
það þó aðeins lítið brot, sem dreg
ið verður fram í dagsljósið.
Sérstakir ráðningameistarar
hafa verið hafðir til að velja
menn til starfa í herstöðinni á
Keflavíkurvelli. í samráði við
sendiráð Bandaríkjanna í Reykja-
vík hafa þeir valið þá úr hópi
umsækjenda, sem taldir hafa ver-
ið mestir hernámsvinir og sízt lík-
legir til að gera nokkurn óskunda
hjá hinum erlendu vinum.
Öruggast hefur þótt að taka
ekki aðra til starfa innan girðing-
ar Keflavíkurvallar en þá, sem
lengi hafa verið yfirlýstir Alþýðu-
flokksmenn eða Sj álfstæðismenn
eða þá NATO-dýrkandi Framsókn
armenn. Og samt reynast gikkirn-
ir margir í þessarri rómuðu veiði-
stöð. Hernámsvinirnir ræna her-
námsliðið, hver sem betur getur.
Og þeir, sem einu sinni eru orðnir
fj ármálaspillingunni að bráð, þeir
reyna víðar og sýkja út frá sér.
Þannig mun t. d. eitthvert sam-
band hafa verið milli Sigurbjarn-
ar þess, sem stærstar ávísanir hef-
ur falsað á Islandi, og höfuð-
pauranna í Keflavíkurmálinu.
Tveir menn sitja í gæzluvarð-
haldi vegna Keflavíkurmálsins,
annar þeirra er formaður fulltrúa-
j ráðs Sj álfstæðisflokksins á Suður-
nesjum. Meðal þess, sem þeir eru
runaðir um að hafa brotið af
er að hafa haldið á launa-
skrá hjá hernámsliðinu ýmsum
mönnum, sem þar eru löngu hætt-
ir að vinna eða hafa kannske aldr
ei unnið þar, jafnvel aldrei verið
til. Sagt er, að einn þeirra, sem
þarna hefur verið á launum lengi,
hafi dáið skömmu eftir aldamót-
in. Hann hefur þá sennilega aldrei
séð hermann stríðsþjóðar. En
sér,
„réttir“ menn hafa tekið við laun-
um þessarra „hulduinanna á
Keflavíkurflugvelli“ og haft sem
kaupuppbót fyrir sig. Og kannske
hafa þeir líka greitt öðrum „rétt-
um“ aðilum einhvern hlut til að
hafa betri frið við þessa iðju
sína. Kannske hefur eitthvað af
þessu runnið til að halda uppi
ákveðnum fyrirtækjum, skaðleg-
um eða gagnlegum eftir ástæðum.
Talið er, að ýmislegt forvitni-
legt í sambandi við þetta mál
verði uppskátt gert næstu daga.
Þó verður það aðeins einn lítill
kafli úr sögu fjársvika á Kefla-
víkurvelli.
En kannske fá menn meira að
sjá seinna. Formaður fulltrúaráðs
Sj álfstæðisflokksins á Suðurnesj-
um mun hafa látið orð falla um
það, að fyrst gera eigi hríð að hon
um vegna svikamála þar suður
frá, þá hyggist hann nota varð-
haldstímann til að skrásetja það,
sem honum sé kunnugt af glæpa-
og svikamálum í sambandi við
herstöðina. Ef þar verður sam-
vizkulega fram talið, kann svo
að fara, að efnið fylli meðalstóra
bók. Og sú bók verður metsölu-
bók fyrir næstu jól, ef út verður
aefin.
Hvar er nú stórhugurinn fró 1914?
Styðjið samarbúðirnar
Eins og kunnugt er, er nú unn-
ið að því af kappi að koma upp
sumarbúðum Þjóðkirkjunnar við
Vestmannsvatn. Lionsklúbbur Ak-
ureyrar hefur ákveðið að leggja
fram nokkurn skerf í þessu skyni
og leyfir sér að minna á, að hann
hefur á boðstólum líkön af Ak-
ureyrarkirkju, gerð úr málm-
blöndu, hina eigulegustu minja-
gripi. Hvert líkan kostar 100 kr.
Og eru þau til sölu hjá Blómabúð
KEA, Bókabúðinni Huld (áður
Bókabúð Rikku), Hljóðfæraverzl-
uninni, Ferðaskrifstofunni Sögu
og Minjasafni Akureyrar.
Ágóðinn af sölu líkananna renn
ur til sumarbúðanna. Kaupið lík-
an af Akureyrarkirkju og stuðlið
þannig að því, að sumarbúðirnar
rísi við Vestmannsvatn.
(Fréttatilkynning).
Þess var hátíðlega minnzt í
blöðum og útvarpi í fyrra mánuði,
að 50 ár voru liðin frá stofnun
Eimskipafélags Islands. Stofnfund
ur þess var haldinn 17. janúar.
19-14, og var af mörgum talinn
merkasti atburður j sögu Islands
það ár. 15. apríl árið eftir kom
fyrsti Fossinn til landsins. Þar
méð rættist merkur draumur: ís-
land var á ný komið í tölu sigl-
ingaþjóða.
Stofnun Eimskipafélagsins og
þau skipakaup, sem á eftir fóru,
voru mikið átak fyrir íslenzku
þjóðina. Þjóðin var þá helmingi
fámennari en nú er og fátæk sam-
anborið við það, sem í dag er.
Félagið á nú 12 skip, en hefur alls
eignast 20 á þessum 50 árum.
Meðan unnið var að undirbún-
ingi stofnunar Eimskipafélagsins
og hlutafjársöfnun, bárust boð frá
Hamborg, Kaupmannahöfn og
Englandi um útlent hlutafé. En
þeim boðum var þegar í stað hafn-
að. Það var ekki einu sinni lagt
fyrir stofnfundinn, hver afstaða
skyldi tekin til þessarra útlendu
hlutafjárboða, brábirgðastjórn fé
lagsins þótti ekki taka því. Það
var strax í upphafi ákveðið, að
Eimskipafélagið skyldi vera félag
íslendinga einna. Og þess hefur
Eimskipafélagið notið alla tíð og
þjóðin öll, að Eimskipafélagið er
íslenzkt félag, stofnað af íslend-
ingum og rekið fyrir þá.
En nú er öldin önnur, þegar
stofna á félög hér á landi til stór-
framkvæmda eða jafnvel þótt að-
eins sé um smærri framkvæmdir
að ræða. Nú þykir stórum hluta
þjóðarinnar, eða a. m. k. stórum'
hluta forystumanna hennar, ekki!
koma til greina að ráðast í nokk-
urt fyrirtæki, sem stærra sé en
kaup á fiskiskipi, án þess að leita !
eftir félagsskap útlendinga og
bjóða þeim að eiga stærstan hlut í
fyrirtækinu eða jafnvel eiga það
einir, þótt á íslenzkri grund sé.
KÍSILGÚRVERKSMIÐJA
Áformað er, að á næstunni
verði kísilgúrverksmiðj a reist í
Mývatnssveit. Gert er ráð fyrir,
að byggingarkostnaður hennar
verði 120—130 milljónir króna.
Það er sem svarar verði tveggja
góðra togara. Samt vill hin svo-
kallaða stóriðjunefnd ekki að ís-
lenáingar verði eiriir eSgendur
þessa fyrirtækis.
Einn Stóriðjunefndar-manna,
Magnús Jónsson bankastjóri, upp-
lýsti í viðtali við Yísi nú í vik-
unni, að Hollendingum væri ætl-
að að eiga hlut í fyrirtækinu. Einn
ig væri gert ráð fyrir, að stofnað
yrði sölufyrirtæki erlendis fyrir
kísilgúrinn, sem verksmiðjan yrði
aðili að. Skyldi ekki vera nóg,
að vera aðili að því sölufyrirtæki,
en byggja fyrirtækið alveg fyrir
íslenzkt fé? Hvað á að gera með
að láta útlendinga fara að segja
fyrir verkum í Mývatnssveit.
OLÍUHREINSUNARSTÖÐ
Þá er nú á dagskrá að byggja
olíuhreinsunarstöð hér á landi
Slíkt fyrirtæki er talið að muni
kosta 350—400 milljónir króna
Það er álíka mikið og sements
verksmiðja á borð við verksmiðj
una á Akranesi myndi kosta nú.
Sementsverksmiðjuna tókst að
byggja fyrir innlendan reikning
og fyrirtækið gengur vel. En svo
hefur dregið úr stórhugnum á
þeim fáu árum, sem síðan eru
liðin, að nú orðar það enginn að
byggja alíslenzka olíuhreinsunar-
stöð, heldur er hugmyndin að láta
útlent fyrirtæki byggja hana. Af-
leiðing þess yrði ekki aðeins sú,
að það fyrirtæki myndi hirða
þann gróða, sem kynni að verða
af fyrirtækinu, heldur myndi fyr-
irtækið eínnig taka í sínar hend-
ur alla stjórn á olíuinnkaupum
tfl landsins, og hver kynni þá að
segja um, hverra kjara við yrðum
aðnjótandi? Það er ekki alveg
víst, að það yrðu alltaf beztu
kjör eða svo góð, sem við gætum
annars fengið á frjálsum markaði.
Ef skyrtsamlegt er að reisa hér
olíuhreinsunarstöð, og vel má
vera að svo sé, þá eigum við ís-
lendingar að byggja hana og reka
sjálfir, og við getum það auðveld-
lega, sé viljinn fyrir hendi.
Það eru nógu margar afætur í
olíuverzluninni hér, þó að ekki sé
farið að bæta þar við eða auka
áhrif erlendra auðhringa frá því,
sem nu er.
■ ■ i
ALUMINÍUM EÐA FISKUR
| ,■ ■ ■ ' , . , ■*
Þá er rætt um, að reisa hér al-
uminíumverksmiðju, og það á að
I vera alútlent fyrirtæki. Eini hagn-
aðurinn af því á að verða sá, að
það veiti svo sem 200 verkamönn-
um atvinnu.
Er ekki orðið lágt risið á okk-
ur, landar góðir, ef við förum að
veita útlendingum hér aðstöðu í
landi okkar aðeins til að fá vinnu
handa 200 verkamönnum.
Væri ekki miklu skynsamlegra
fyrir okkur að leggja lítilsháttar
fjármagn í frekari uppbýggingu
fiskiðnaðar? Það þarf ekki svo
stórkostlegt fjármagn til að reisa
fyrirtæki, sem geta veitt 200 mönn
um atvinnu, og svo er líka von
til, að þau fyrirtæki get-i skilað
okkur einhverjum arði. Er ekki
réttara að við reynum að búa að
okkar og eiga sjálfir gróðavon?
Við megum ekki, íslendingar,
glata öllum stórhug og trú á fram-
tíðina. Við eigum að treysta á
okkur sjálfa og eigin getu. Annars
glötum við fljótlega sjálfstæði
þjóðarinnar og okkur sjálfum.
Föstudagur 14. febrúar 1964
Verkamaðurinn — (3