Verkamaðurinn - 10.04.1964, Blaðsíða 3

Cull
í
tn
iiiiniiniiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiMiiiimiMiMimiiiimiiiiiniiiiiiiiMiiinimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimniiiiiniiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiii
GUSTAF FRODING :
Hani herradómnr
biskupinn I Va\jö
I biskupsins húsi fer boðið að enda,
og biskup slær gaffli í kaleikinn strenda,
hann bergir á svala hins brúsandi víns,
og brosir í laumi til fornvinar síns.
Að prestsfrúnum þögnuðum, þegir hver gestur,
og þunglega drúpir hver aðstoðarprestur,
frá prestunum lyfta sér hátignarhljótt
nær hálfköfnuð andvörp, úr djúpunum sótt.
í hljóðnaða salnum er áfjátt hvert eyra,
þann orðlagða biskup að fá senn að heyra,
með hljómstyrka róminn, liið myndríka mál,
er miklar hann trúna af lífi og sál.
En eldvagninn leiftrar, — þar Appollon fer,
frá Ólympi Ijós yfir Thule hann ber,
sem geislar frá dýrðlega guðdómnum brenni,
er glófaxið hrokkna um biskupsins enni,
sem varpi þeir hellenskum blæ yfir brá,
er biskupsins meitlaði vangi að sjá.
Og biskupinn rís, gneista augun hans ungu
af ögrun, þar funar ei kristninnar bál,
og bragðrömm er fimin á biskupsins tungu,
og braga af Aþenu hugsun og mál.
Hve giettnar þœr allsnöktu gyðjurnar spretta
af guðsmannsins vörum! Hve léttar þær flétta
hinn sanngríska anda í svifmjúkan dans!
Hve sögunnar Klíó, til kórstjórnar valin,
með kórdísum, fremst gengur tigin í salinn!
Hve birtist hér Eros, og ofurvald hans!
Um frelsi er ræðan, um hugdirfð og hegurð
er heimilar aðli sítt nafn, og um fegurð
sem vefur í Ijóma sinn allt það, sem er,
um guðinn í ávexti, óði og dansi,
á afreksmanns brám undir lárviðarkransi,
í þokka, sem limafríð brúðurin ber,
um guðinn, hinn sama í efni og anda,
í ódeili, jafnt sem um himnana þanda,
um lífið, til sigra og hamingju háð,
er hlífið því Pan, allt hans veldi og ráð.
Það ómár, sem kórsöngur upphimins væri,
og eilífu kordurnar stilli og hræri
þar Appollon sjálfur, rneð eigin mund,
um loftin ber klið, yfir högunum hlymur,
við hófadyn kentára völlurinn glymur,
og dúsmeyjar Bakkusar dansa um grund.
Hver skógarins drísill úr fylgsni sér flýtir,
hver fáiiti og hver vatnadís kallinu hlýtir:
þann veglega klerkdóm vorn hæðir sá her.
Og biskupinn þagnar. En brugðið er prestum,
við borðin er ókvæða svipur á gestum,
méð opinn sihn munn starir maddama hver.
Brátt laumar sér hvískur og sveimar um salinn:
„Nú sveif á hans Herradóm freyðandi vínið.
Einn bikarinn til, þá er biskupihn galinn!“
Og hneykslinu skila þau gremjan og grínið,
um gjörvallan smálenzka táradalinn.
Blaðinu berzt mikið af kveð-
skap. Hjá þessum þætti Hggja
einstakar vísur og kvæði í haug-
um, en enginn má ætla sig hunds
aðan, þótt birting dragist.
Þessi snilld barst okkur af
Austurlandi með skýringunni:
Eg heyrði nýverið eftirfarandi
vísu hjá einum Sjálfstæðisklerki
hér eystra og datt í hug, að þú
gætir kannske notað hana í
Tána. Hún er þannig til komin,
að Pétur sjóari var í þingræðu
að deila eitthvað við Skúla Guð-
mundsson, og kastaði þá fram
þessari vísu (sem vafalaust
finnst í Þingtíðindum, þegar þau
koma út):
Þeíf eltu hann á tíu hjóla
trukkum
og aðra tvenna höfðu þeir til
vara,
en Skúli bara sat í jeppa sín-
um
og vissi ekki, hvað hann var
að fara.
Pétur sjóari.
Vegna skyldleika, finnst mér
eftirfarandi skáldskapur viðeig-
andi. Veit ekki höfund, en gruna
„Sala“, þekkt skemmtiskáld úr
Mývatnssveit, síðar í Vopna-
firði.
Þú Vindbelgja einmana hnjúkur,
sem alnakinn stendur á fjallanna
grund.
Samt faldur þinn skauta fyrnist
ei heldur,
þótt fjólurnar blikni og grösin í
lund.
Allt er í heiminum umbreyting,
ástin og geðíð í hjartanu þjóða.
Engum þú veldur ásteyting,
afarhátt fjallið, sem skáldin um
Ijóða.
Ókunnur höfundur.
Þessi staka var oft rauluð í
gangnakofa eystra:
Kuldinn beygja firða fer,
fást þess eigi bætur.
Ef við deyjum allir hér
einhver meyjan grætur.
Og þessar vísur Gísla Ólafs-
sonar voru munntamar:
Lífið fátt mér ljær í hag,
lúinn þrátt ég glími.
Koma máttu um miðjan dag
mikli háttatími.
flilllllllllllllllllllllllllllllllllll
Yfir harma sollin sjá
sé ég bjarma af vonum,
meðan varmann finn ég frá
fyrstu atmlögunum.
Sit ég einn og segi fátt
sviftur návist þinni.
Heyri samt þinn hjartaslátt
heim — úr fjarlægðinni.
Ur bréfum:
Það er alltaf eftirsjá
alda-vin að tapa.
Gleðst ég yfir „Guh í tá“,
og góða vísu snapa. A.
Láttu mildan ástar-óð
óma gegnum hvert þitt Ijóð.
Syngdu inn í þína þjóð
þrótt og von og kærleiksglóð.
?
Þessi skammarvísa er notandi:
Enn er bitið tranti tamt,
tönn þó hlytir brjóta.
Ekki vitund sýnist samt
sjálfsálitið þrjóta. z.
NOKKRAR SKÝRINGAR:
Hans herradómur biskupinn í
Vdxjö. — Hér mun véra átt viS Esai-
as Tegnér, biskup í Váxjö í Svíþjóff.
Hann var eitt mesta skáld Svía
(1782—1846). Hér á landi er Tegnér
þekktastur af ljóðabálki sínum „Frið
þjófssögu“, í þýðingu Matthíasar
JochunKsonþr. Tjegnér var mikili
kunnáttumaður og unnandi grískra
fræða. I þessu kvæði Frödings er
víða höfðað til goðafræði og goð-
sagna forngrikkja.
Appollon: — Sólguðinn.
Olympus: — Hið mikla fjall, á
mótum Þessalíu og Makedóníu. Að
trú Grikkja voru heimkynni helztu
guða þeirra á Olympi.
Thule: — Svo nefndu Grikkir
nyrsta hluta heimsbyggðarinnar. —
Thule svarar nokkurn veginn til
Norðurlanda nútímans.
Hellenskur: — Grikkir nefndu sig
Hellena.
Bragðrömm er jimin: — Hin fín-
gerða, bragðbeyzka fyndni Tegnérs
(attíska saltið). Mælska hans var
orðlögð, og jafnan í klassiskum stil.
1960.
Aþerui: — Hin mikla borg forn-
grískrar hámenningar.
Allsnöktu gyðjurnar: —- Þokka-
gyðjurnar þrjár.
Hinn sanngríska anda: — I frum-
kvæðinu: I anda Anakreons. Ana-
kreon var frægt, grískt skáld, á sjöttu
öld fyrir Krist. Kvæði hans voru
mörg um vín og ástir. Helztu ein-
kenni þeirra voru gáski, lipurð, brag-
fimi og orðhegurð. Nafn skáldsins,
og orð af því leidd, laða sig vart að
íslenzku ljóðmáli í hætti þríliða.
Klíó: — Sögudísin, ein af níu
dætrum Seifs.
Eros: — Astaguðinn.
D. Á. Daníelsson, þýddi.5
Pan: — Guð náttúrunnar, upphaf-
lega guð skóga og hirðingjalífs.
Eilífu kordurnar: — Strengirnir í
lýru Appollons.
Kentár: — Goðsagnavera, að hálfu
maður, að hálfu hestur.
Dúsmeyjar Bakkusar: — Bacchant-
innurnar, þær hinar fögru, í fylgd
vínguðsins Bakkusar.
Drísill: — Skógarvættur, goðsagna-
vera.
Fánn: ■— Goðsagnavera, stundum
að hálfu maður, að hálfu geit.
Vatnadís: — Goðsagnavera, sem
átti heima í fjöllum, skógum, vötn-
um, ám og víðar.
Óskum eftir að ráða
pilt eða stúlku
fil afgreiðslustarfa í skóbúð vorri frá 1. maí.
S/cóbúð
Föstudagur 10. apríl 1964.
Verkamaðurinn — (3