Verkamaðurinn - 14.08.1964, Blaðsíða 1

Verkamaðurinn
§íldin: 1,6 millj. mál og: tumiur
Síðasta laugardagskvöld var Síldaraflinn í sumar hefur ver
síldarafli sumarsins orðinn 1.6 ið nýttur þannig: f bræðslu hafa
millj. mál og tunnur, og í þess- farið 1.419.323 mál, saltaðar
arri viku hefur allmikið bætzt hafa verið 160.964 tunnur og
við. A sama tíma í fyrra var 23.113 tunnur hafa farið í fryst-
heildaraflinn 865.139 mál og tn. ingu. —
Rafmagnsmálin hafa mjög verið á dagskrá síð-
asta árið og lengur þó. Er það ekki að ófyrirsynju,
því að svo er nú komið að hvorki virkjanir nyrðra
né syðra anna eftirspurn eftir raforku, og reynt er
að leysa vandann í augnablikinu með kaupum á
dieselstöðvum. Þannig er t. d. von á vélasamstæðu
til viðbótar í varastöðina á Oddeyri mjög fljótlega.
En árnar renna áfram ýmist lítt eða ekki beizl-
aðar og orka þeirra ónotuð. Undirbúningsrannsókn-
ir vegna fyrirhugaðra virkjunar eða virkjana eru þó
í fulium gangi. Hafa þrjú vatnsföll einkum komið
til álita: Þjórsá, Laxá í Þingeyjarsýslu og Jökulsá á
Fjöllum.
Sigurður Thoroddsen verkfræðingur hefur ann-
ast rannsóknir og áætlanagerðir varðandi virkjun
Laxár, og hefur hann nýlega skilað mjög ýtarlegu
áliti. Niðurstöður hans benda til þess, að langódýr-
ast yrði að reisa stórvirkjun við Laxá, en auk þess
yrði sú virkjun margfalt gangvissari en virkjanir
vð jökulfljótin.
Stjórn Laxárvirkjunar hefur látið blaðinu í té
samanþjappað yfirlit um helztu niðurstöður Sigurð-
ar, og fer það hér á eftir:
Stórvirkjun við Laxá ódýrust og heppilegust
til lausnar í rafmagnsmálum landsmanna
Nú nýverið hefur Sigurður
Thoroddsen verkfræðingur skil-
að áætlun um fullvirkjun Laxár
í S.-Þingeyjarsýslu við Brúar.
Alls nær skýrslan yfir áætl-
unargerðir um 10 mismunandi
virkjanir og til Suðurárveitu.
Enn fremur er gerð grein fyrir
flutningsvirkjun vegna hinna
ýmsu tilhagana, spennistöðvum
við virkjanirnar, háspennulínu
til Akureyrar og spennistöð þar.
Þess skal getið, að í öllum til-
högununum er gert ráð fyrir því,
að veita Suðurá í Laxá, en það
eykur orkuvinnslugetuna við
Brúar um 30—40% og ennfrem-
ur er gert ráð fyrir að gera háa
Stíflu í Laxárgljúfrum í því
skyni að skapa miðlun og rekst-
ursöryggi og auka fallhæð. Allt
bendir til þess, að 30 metra há
stífla sé hin hagkvæmasta.
Enn fremur skal þess getið að
þessar áætlanir eru miðaðar við
það, að virkjað sé til almenn-
ingsnota og uppsett afl miðað
við það.
Fara hér á eftir hinar 4 tilhag-
anir að virkjun fallsins við Brú-
ar:
1. Tilhögun:
Fallið nýtt í 3 þrepum. Lax-
árvirkjun I lögð niður. Uppsett
afl 86.300 kw. Orkuvinnsla á
ári 395 millj. kwst. Heildarkostn
aður 1005.9 millj. kr. Verð á
uppsett kw. við stöðvarhússvegg
um kr. 8.300.00.
2. Tilhögun:
Fallið nýtt í 3 þrepum. Lax-
árvirkjun I lögð niður. Uppsett
afl 85.400 kw. Orkuvinnsla á
ári 391 millj. kwst. Heildarkostn
aður 882.9 millj. kr. Verð á
uppsett kw. við stöðvarhússvegg
um kr. 7.400.00.
3. Tilhögun:
Fallið nýtt með samsíða virkj
unum í einu og tveimur þrepum.
Laxárvirkjun I lögð niður. Upp-
sett afl 84.700 kw. Orkuvinnsla
á ári 386 millj. kwst. Heildar-
kostnaður 843.4 millj. kr. Verð
á uppsett kw. við stöðvarhúss-
vegg um kr. 7.135.00.
4. Tilhögun.
Fallið nýtt í einu þrepi. Nú-
verandi virkjanir lagðar niður.
Uppsett afl 90.000 kw. Orku-
vinnsla á ári 404 millj. kwst.
Heildarkostnaður 805.2 millj.
kr. Verð á uppsett kw. við stöðv-
arhússvegg um kr. 6.540.00.
Auk þessa er sá möguleiki
fyrir hendi að virkja Laxá sam-
kvæmt tilhögun 4 en sem grunn-
aflstöð (fyrir stórt veitusvæði)
með 50.000 kw. uppsettu afli.
Heildarkostnaður lauslega áætl-
aður um 627 millj. kr. og verð
á uppsett kw. um 8.200.00 kr.
Verð á hverja kwst. við stöðvar-
hússvegg yrði með 8% árlegum
kostnaði um 8.1 eyrir og á Ak-
ureyri um 12.3 aurar.
Orkuverð á Akureyri sam-
kvæmt tilhögun 2 yrði með 8%
árlegum kostnaði um 18 aur/
kwst. og samkvæmt tilhögun 3
og sömu forsendum um 17.5 aur/
kwst. Verðið samkvæmt tilhögun
4 yrði aftur á móti um 16 aur/
kwst. Það er álit Sigurðar Thor-
oddsen, að ef virkjað verður í
áföngum á 20—30 árum, þá
verði 2. og 3. tilhögun ódýrast-
ar miðað við núgildi stofnfjár-
ins í upphafi heildarvirkjunar.
Enn hafa ekki verið gerðar
endanlegar tillögur tíl lausnar á
Framh. á 7. síðu.
HEYRT
Á GÖTUNNI
AÐ enn sé eftir að gera kostnað-
aróætlun vegno Barðsvegar-
ins nýja, þar sem útvaldir fó
byggingalóðir.
AÐ enn lifi einkaframtakið hjó
einstaka sól, og því hafi
Sveinn Benediktsson og Jón
Gunnarsson sótt um lóð fyr-
ir sildarverksmiðju ó flug-
vellinum við Raufarhöfn.
(Og hafa fengið lóðina).
AÐ bæjarbúar haldi endilega, að
Ú. A. hafi gefið styttuna,
sem sett var upp framan við
Búnaðarbankann. Nafnið
bendi til þess.
Hvoö htstiir stórvirhjun, 01 hvert verður
htstooðarverð rafmognsios!
í „Hugleiðingum um framhald rafvæðingar íslands,“
sem Steingrímur Jónsson, fyrrv. rafveitustj óri í Reykjavík,
sendi frá sér á sl. vetri, reiknar hann með, að 105 MW virkj-
un við Búrfell í Þjórsá myndi kosta 1050 milljónir króna.
Sigurður Thoroddsen reiknar með, að 90 MW virkjun við
Brúar í Laxá myndi kosta 805 millj. kr. Mismunur á kostn-
aði við þessar tvær virkjanir er samkv. þessum tölum 245
milljónir eða allmiklu meira en hæsta upphæð, sem nefnd
hefur verið, að kosta myndi að tengja saman rafveitukerfin
syðra og nyrðra með línu yfir hálendið. Þannig yrði kostn-
aður við Laxárvirkjun og línulagningu suður svo sem 100
milljónum króna ódýrari framkvæmd en virkjun Búrfells án
línulagningar. Auk þess er á það að líta, að Laxárvirkjun yrði
margfalt tryggari í rekstri, en virkjun við Búrfell. Það mun
a. m. k. kosta margar krónur áður en svo hefur verið gengið
frá, að tryggt verði að kraftur jökulfljótsins með jakaburði
valdi ekki truflunum og skemmdum. Um það munu allir sam-
mála, sem eitthvað hafa kynnt sér málið eða þekkja af eigin
sjón og raun hamfarir j ökulvatnanna.
Og hvað myndi svo hver kílówattstund af rafmagninu
kosta? Við stöðvarvegg hjá Búrfellsvirkjun er reiknað með
14.7 aurum, við stöðvarvegg á Laxárvirkjun (skv. tilhögun
IV í till. S. Thoroddsen) 11.6 aura, en komið til Akureyrar
16 aura og komið til Suðurlands yrði orkan frá Laxá ekki
dýrari en frá Búrfelli, og hver vill ekki gefa nokkuð fyrir þá
tryggingu, sem að því er, að hafa rafmagnið stöðugt, en þurfa
ekki að gera ráð fyrir langvarandi truflunum?