Verkamaðurinn - 28.08.1964, Qupperneq 1

Verkamaðurinn
lllugastoðir ó Vatnsnesi, hinn mikli örlagabær. Á eyjum, skerjum og björg-
um rétt við túnfótinn verpir æðurinn. Gamli bærinn fró tíð Guðm. Ketils-
sonar, sést bera við sjóinn lengst t. v. Smiðjusker er þar framundan. Þar
stóð smiðjukofi Notans, hins slynga ólónsmanns. Sjó SKRJÁF I SKRÆÐUM.
eftirsóttar bækur á þá bæi, er
hafa þær 3—4 vikur, því ef þeir
bæir eru látnir sitja fyrir, eru
það aðeins 5—8, er fá að lesa
bókina yfir veturinn.
Til dæmis lánaði ég eftirsótta
bók eftir Guðrúnu frá Lundi,
fyrst til þeirra, er flýttu sér með
eftirsóttar bækur og voru 17 bæ-
ir búnir að lesa hana um miðj-
an vetur, en svo lánaði ég hana
í hinn flokkinn, og þá komst hún
aðeins á 4 bæi það sem eftir var
vetrar, og áttu þá jafnmargir
seinlátir eftir að fá bókina og
hún hefði ekki komist nema á 8
bæi, ef þeir seinu hefðu byrjað
á lestrinum.
— En hvað líður fjárráðum
ykkar? Hvaðan hafið þið fé?
— Tekjurnar eru afnotagjöld,
styrkur frá hrepp og ríki sam-
kvæmt lögum og aðrar tekjur.
Og síðan Sólgarður kom til sög-
unnar höfum við haldið sam-
komur árlega til ágóða fyrir safn
ið og ætíð haft góða aðsókn úr
sveitinni og góðar tekjur, svo
það hefur ver.ið til jafnaðar um
fjórðungur teknanna. Síðustu
tíu árin höfum við keypt 129
bækur til jafnaðar á ári, en út
koma árlega um 600 bækur og
ritlingar, en helmingurinn af því
kemur til greina fyrir svona
smærri bókasöfn, það er því
vandi hvað á að kaupa og hvað
ekki. Og árin 1939 til 1954 voru
keyptar aðeins 34 bækur á ári.
V.ið höfum því á þessum seinni
árum keypt allmikið af eldri
góðum bókum, er vantaði, eink-
um skáldrit.
— Kaupið þið aðallega skáld-
sögur?
— Nei, svona rúmlega helm-
ing. Við kaupum alltaf mikið
af þjóðlegum fróðleik og aðrar
fræðibækur. Og við eigum um
70 ljóðabækur og 70 leikrit.
— En hvað vill fólkið helst
lesa?
— Kröfur fólksins til lestrar-
efnis eru mjög ólíkar. Margir
vilja aðeins þjóðlegan fróðleik.
Aðrir íslenzkar skáldsögur. Sum-
ir hafa mest gaman að leynilög-
reglusögum. Sumir sökkva sér
niður í ferðasögur, telja að þær
flytji bæði skemmtun og fróð-
leik. En sá hópur mun þó vera
fjölmennastur, er þykir vænzt
um ástarsögur, þar sem ástin
sigrast á hinum mörgu hindrun-
um, er hinn vondi heimur leggur
í götu elskendanna. Nú svo fáum
við alltaf ögn af gjafabókum
Framhald á bls. 2.
Spurt frétta úr Eyjafirði
Magnús Hólm Árnoson að Krónustöðum í Eyjafirði ú alloft erindi til
Akureyrar vegna ýmissa starfa sinna fyrir byggð og bú. Sjaldnast lætur
hann hjú liða að lita inn hjú Verkamanninum og er jafnan hinn kærkomn-
asti gestur.
Eitt sinn fyrir skömmu notuðum við tækifærið til að kryfja hann um
fréttir úr Eyjofirði innanverðum og þó alveg sérstaklega af uppóhalds-
fósturbarni hans, Bókasafni Saurbæjorhrepps. Fara svör hans hér ó eftir:
Úr sveitinni eru alitaf fréttir,
þó við sleppum nú alveg veðrinu
og látum útvarpið um þær frétt-
ir.
Bændur halda áfram að rækta
jörðina og byggja hús. í Sam-
komugerði er verið að byggja
íbúðarhús og einnig í Nesi. Þá
er nær fulllokið byggingu á stóru
og vönduðu íbúðarhúsi á Hrís-
hól. En það er nafn á jörð, þar
sem áður voru Skriða og Fjósa-
kot. Þarna er nú komin góð jörð,
þar sem áður voru þessar smá-
jarðir. Og þar er nú rekinn fyr-
irmyndarbúskapur af þeim hjón
um Hreini Kristjánssyni og Ernu
Sigurgeirsdóttur.
Verið er að reisa hlöðu mikla
og fjós á Vatnsenda og einnig
hlöðu og fjós á Hólsgerði, sem
er syðsti bær í hreppnum vestan
Eyjafjarðarár. En í fyrra var
byggð á Tjörnum hlaða, og fjós
lagfært. En Tjarnir eru syðsti
bærinn austan Eyjafjarðarár.
Það eru því engin líkindi til að
þessar dalajarðir fari í eyði á
næstunni. Enda eru Tjarnir ein
fallegasta jörðin í Saurbæjar-
hreppi. Og íbúðarhús úr steini
á þessum jörðum. A Guðrúnar-
stöðum er verið að byggja mikla
vélageymslu.
— Eru engin stórafmœli á
nœstunni?
— Jú, í haust er kvenfélagið
Hjálpin 50 ára og Bókasafn Saur
bæjarhrepps 80 ára.
— Og hvað segir þú um þessi
félög?
— Um kvenfélagið vil ég nú
ekkert segja, þó ég þekki bæði
fæðingarhríðir þess og starfsemi
allvel. En konurnar munu segja
frá því á sínum tíma, því ég
hygg, að þær séu ráðnar í því
að halda upp á þetta merkisaf-
mæli.
— En bókasafnið, hvað segir
þú um það?
— Já, bókasafnið þekki ég
nú betur og má segja, að það sé
mér skyldara. Bæði er það, að
ég hef setið í stjórn þess fyrr og
síðar og nú síðustu tíu árin bóka
vörður þess og ráðið miklu um
innkaupin, og svo vill svo ein-
kennilega til, að af tíu stofnend-
um þess voru fjórir mér náskyld-
ir. Afi minn, séra Jakob Björns-
son, faðir minn, Árni Hólm, og
tveir systursynir pabba, þeir Jón
Jónsson bóndi á Æsustöðum og
bróðir hans Árni Jónsson bóndi
Melgerði.
Og þetta félag var upphafið
og ein grein af félaginu Stíganda
er starfaði nokkur ár í hreppn-
um að ýmsum nytjamálum, hafði
meðal annars sunnudagaskóla
að vetrinum, gaf út sveitablað
o. s. frv. En bókasafnið er eina
greinin, sem haldið hefur lífi.
Eg hef verið að draga að mér
efni í sögu þessa merka félags,
en á eftir að fella saman það
sem ég hef fengið, sem er all-
mikið að fyrirferð.
Og sögu bókasafnsins vil ég
ekki segja nú. Það hefur jafnan
lifað við erfið lífskjör, þröng-
an fjárhag og á hrakhólum með
húsnæði. Það hefur dvalið á
bæjunum Hleiðargarði, Krónu-
stöðum, Sandhólum, Saurbæ,
Hálsi og Melgerði. En síðustu 10
árin að Sólgarði, félagsheimili
sveitarinnar. Þar hefur það á-
gætt herbergi.
— Og sœkja menn bœkurnar
þangað, eða eru þœr látnar
ganga bæ frá bæ eins og siður
hefur verið í sveitum?
— Nei, þær eru hættar að
ganga á milli bæja. Nýrri bæk-
urnar hef ég heima hjá mér og
byrja að pakka þær inn á haust-
in, 2—4 í hverjum böggli, sendi
svo pakka með mjólkurbílnum
til þeirra, sem eru í félaginu
eða gjalda tillag til safnsins. —
Bækurnar eru svo aftur sendar
til mín að loknum lestri, og ég
sendi svo annan pakka. Svona
ganga bókasendingarnar fram
og aftur frá 15. okt. til 1. maí.
Eldri bækurnar sækja menn í
Sólgarð, eða síma til mín, ef
þeir óska að fá einhverja vissa
bók, og þá sendi ég hana til
þeirra. Sumir koma heim til mín
að fá skipti á bókum, og stund-
um eru bækurnar sendar með
skólabarnabílnum.
— Og eru menn ánœgðari
með þetta fyrirkomulag en að
láta bœkurnar ganga bœ frá bœ?
— Já, þeir sem lesa mest eru
miklu ánægðari. Áður urðu þeir
að bíða bókanna og höfðu ekk-
ert að lesa fleiri daga. En nú
senda þeir bækurnar að lestri
loknum og fá aðrar í staðinn,
stundum sama daginn.
— Eru menn þá sjálfráðir,
hvað lengi þeir hafa bœkurnar?
— Að mestu leyti. Stundum
kemur þó fyrir, að ég sé mér
ekki annað fært en síma og reka
á eftir bókunum. Sem sagt minna
menn á það, að kunningja
þeirra og vini langar líka til að
lesa bókina. Sumir skipta um
bækur eftir 4—8 daga og fá
lánaðar 50 og allt upp í 100
bækur yfir veturinn, en aðrir
hafa bækurnar 20—30 daga og
einstaka lengur og það eru ekki
nema 15—20 bækur, sem þeir
fá yfir veturinn.
Það er dálítið örðugt að lána
sýiur ií Aknreyri

Hclga Weisshappel
Það má vissulega segja, að
málverkasýningar eru mistíð
fyrirbæri á Akureyri. Stundum
líða kannski heilu árin án þess,
að nokkrum listmálara ver^Ji
það á að sýna hér verk sín, en
svo koma aftur tímar á milli,
þegar hver sýningin rekur aðra.
Væri óskandi, að þau timab.il
kæmu sem oftast, og eitt þeirra
stendur einmitt nú yfir.
Fyrir hálfum mánuði lauk sýn
ingu Kristins Jóhannssonar, og
fyrir aðeins viku síðan sýningu
Magnúsar Á. Árnasonar. Og á
morgun hefst þriðja sýning.in.
Þá er það Helga Weisshappel,
sem hér opnar sýningu í Lands-
bankasalnum.
Akureyringar hafa til þessa
lítið kynnzt list hennar, en hún
hefur áður sýnt víða, og hefur
haft sjálfstæðar sýningar í Vín-
arborg, Oslo, Bergen, Reykjavík,
Akranesi og Keflavík.
Verk Helgu hafa hvarvetna
hlotið góða dóma, og er þess að
vænta, að Akureyringar láti ekki
hjá líða að kynnast verkum henn
ar með eigin augum. Sýningin
hefst kl. þrjú á morgun, og verð-
ur opin til miðvikudagsins 2.
september. Þar verða til sýnis og
sölu 34 myndir.
HEYRIA GÖTUHHl
AÐ enda þótt islenzkir róðherr-
ar viðurkenni ekki tilveru
Kínaveldis, geti þeir ekki
neitað boðum um góðar veizl
ur þar í landi.
AÐ róðamenn syðra i rafmagns-
mólum viti ekki, hvernig
þeir eigi að snúast við upp-
lýsingum um virkjunarkostn
að við Laxó og þori ekki að
birta óætlanir um kostnað
við Búrfellsvirkjun.
AÐ útlendir hafi misst trú ó
aluminiumvinnslu hér ó
landi og innlendir flestfr
nema kratar.