Verkamaðurinn - 28.08.1964, Page 2

n
CJull
I
Að þessu sinni sækjum við
gullið til miðfirzks bónda.
Gunnlaugur P. Sigurbjörnsson
heitir hann, og hefur nú senn
búið í hálfa öld á Ytri-Torfu-
stöðum í sveit Grettis ins sterka.
Gunnlaugur hefur ekki mikið
gert að því að bera framleiðslu
sína á torg út, — þó kom frá
honum ljóðabókin Daggir, 1927.
Og svo kveður Gunnlaugur:
Til Vald. Benónýssonar.
Bralli spillir, hróðrar hann,
hella vill úr stúti.
Allir hylli áttræðan,
elli snilli lúti.
Sumarmál.
Norðri kaldur kvæðin þuldi,
klakavaldið bar í höndum,
þó var aldrei ógnar kuldi
ísatjalds á sæ og löndum.
Stefán Vagnsson.
Stefán fallinn fyrir borð,
— fækkun snjallra, krafa.
Senn mun alla óðarstorð
auðnin kallað hafa.
Lóan syngur söngva betri,
söng um þing hins nýj a litar.
Geislafingrum grænu letri
glóeyg kringum skáldið ritar.
Stökur.
Það er von mig vanti auð,
verði pyngjan mögur:
Þegar hinir hugsa um brauð,
hugsa ég um bögur.
Sjónin mín er svona dauf,
sem í þokukófi:
Vinnubrögðin verða gauf,
verkalaun 1 hófi.
Mótun.
Göngu mótar drengs í dag
dável mótuð bagan.
Eins og mótar okkar hag
áramótasagan.
Glitský.
Glita loftið gullin ský,
geislar stíga á fætur.
Árstygg nóttin enn á ný
undan síga lætur.
Bindindi.
Þó að kaldir byljir böls
brjóti á tjaldi mínu,
lízt mér aldrei, löður öls,
lúta valdi þínu.
»FI o h h u I j A u r ií finari«
Það kemur fyrir, að hraustir
menn taka í sig flensuveiru, og
í Verkamanninum 14. ágúst sést
svart á hvítu, að góðir sósíalistar
geta tekið í sig illilegar auð-
valdsveirur. Sú fyrrnefnda
leggst á líkamann, en hin síðar-
nefnda á sálina og manngildið.
Það kostar ofurlitla fyrirhöfn
að stöðva bíl, ef ferðalangur á
löngum vegi biður um hjálp-
semi til að komast í tæka tíð að
gistingar- eða ákvörðunarstað;
en eykur það ekki manngildi og
lífsgleði hverjum góðum dreng
að fá tækifæri til að veita öðrum
af góðvild og hjálpsemi sinni og
verða þannig höfðingi í raun og
þjóð sinni til sæmdar?
Það hagar svo til, að ég er út-
lendingur og þekki þess vegna
viðbrögð þeirra við menningu
og ómenningu, er þeir mæta í
öðrum löndum.
Sumarið 1931 fór ég sem ung-
lingspiltur um Suðurlandsund-
irlendið með nokkur rúgbrauð
og smj örlíkisstykki í nesti bund-
ið á hjólið mitt, og mér er enn-
þá mikil hlýja í huga, þegar ég
minnist menningar íslendinga á
efstu bæjum Árnessýslu. En mér
er líka minnisstætt, þegar ég í
góðsveit gekk framhjá hópi lítt
upplitsdjarfra vinnu- eða verka-
manna, sem ungur maður, mik-
ill að burðum, ómerktur af
vinnu, í kaupstaðarfötum, var að
rexa við og síðan notaði tæki-
færið til að ausa svívirðingum
og háði algerlega að ástæðu-
lausu yfir útlenda „flækinginn“,
honum til mestu furðu en vax-
andi fyrirlitningar.
Viðhorf mitt hefur síðarmeir
verið markað af þessum kynn-
um af íslendingum og valds-
mannastétt þeirra. Þessi tví-
skipta reynsla útlendinga á ís-
landi virðist vera mjög almenn
og þeir draga sömu ályktanir af
henni; sérstaklega ungir mennta-
og vísindamenn, sem atvinnu
sinnar vegna þurfa að vera næm-
ir, en nú er orðið svo fámennt
í sveitum, að þeir öðlast almennt
engin kynni af íslenzkri menn-
ingu.
Mig hefur tekið það mjög
sárt, að reykvísk æsiblöð álíta
sig auka söluvonir sínar með því
að svív.irða góða gesti þjóðar-
innar og hvetja íslendinga ó-
spart til að verða sér og þjóð
sinni til álitsminnkunnar og fyr-
irlitningar, og það er sorglegt
mjög, að smithæfni ómenningar
og heimsku skuli orðin svo
megn, að jafngóður Islendingur
og Kristján frá Djúpalæk var,
skuli hafa fengið svo svæsið
kast sem greinarstúfur hans ber
vitni. Honum til málsbóta getur
verið, að lélegri maðurinn í hon-
um hafi komizt að ritvélinni
vegna áfalls, er betri maður hans
hefur hlotið, og óska ég hann
SPURT FRÉTTA ÚR EYJAFIRÐI
Framhald af 1. síðu.
frá hiniun og öðrum. Og ég vil
skjóta því til velunnara safns-
ins, hvort sem þeir eru í hreppn-
um eða burt fluttir, að þeir ættu
ekki að eyðileggja bækur og
tímarit, sem þeir ekki vilja eiga,
heldur gefa það til safnsins.
— Hvernig er meðferðin á
bókunum?
— Það sagði einhver í út-
varpinu, að sjá mætti hvemig
hreinlæti væri á heimilinu með
því að athuga meðferðina á bók-
xun, sem þar væra til. Bækurnar
væru hin þöglu og réttlátu vitni.
Og mér er ánægja að geta þess,
að bókasafnsbækurnar bera
heimilum hér góðan vitnisburð
yfirleitt. Á mörgum heimilum er
farið svo vel með bækurnar, að
ekkert sér á þeim. En því miður
eru þó til 2 eða 3 heimili, þar
sem full þörf væri á betri með-
ferð á bókunum.
Við höfum auk almennra bóka
ofurlítið bamabókasafn, er
skólastjóri barnaskólans sér um
útlán á. Þetta eru aðeins tæpar
200 bækur. En svo höfum við
ýmsar unglingabækur í aðalsafn
inu, t. d. Nonna-bækurnar.
— Nœr starfssvið bókasafns-
ins yfir allan hreppinn, eða eru
fleiri lestrarfélög í þessum víð-
lenda hreppi?
— Samkvæmt lögum, er nú
gilda um bókasöfn í sveitum,
er í rauninni tæplega hægt að
tala lengur xnn sjálfstæð lestrar-
félög í sveitunum, því ef sveitar-
lestrarfélag tekur á móti fé úr
ríkissjóði og sveitarsjóði, eru
bækur félagsins orðnar eign
sveitarinnar og á safnið að geym
ast og meðhöndlast af stjórn, er
hreppsnefnd skipar og ekki má
selja bækurnar nema með leyfi
bókafulltrúa ríkisins.
Annars er það svo með Bóka-
safn Saurbæjarhrepps, að þó
það vær,i stofnað sem félag einka
manna fyrir 80 árum þá hefur
það nú lengi verið eign Saur-
bæjarhrepps og stjórnað af
mönnum, er hreppsnefnd hefur
tilnefnt, og náð yfir allan hrepp
inn.
En jafnframt hefur annað fé-
lag starfað í hluta af hreppnum
og lengi fengið eins og Bókasafn-
ið, styrk úr ríkissjóði og sveitar-
Jarðarför eiginmanns míns,
ÞÓRIS JÓNSSONAR,
mólarameistara,
sem andaðist 24. þ. m., fer fram fró Akureyrar-
kirkju miðvikudaginn 2. september kl. 14.00.
Fyrir hönd barna og tengdabarna,
Þórey Steinþórsdóttir.
Þökkum af alhug öllum þeim einstaklingum og félagasam-
tökum, er auðsýndu okkur samúð við andlót og jarðarför mannsins
míns, föður okkar, tengdaföður og afa,
HELGA PÁLSSONAR,
forstjóra.
Sérstaklega þökkum við bæjarstjórn Akureyrar þó miklu
vinsemd og virðingu, er hún auðsýndi hinum lótna.
Guð blessi ykkur öll.
Kristín Pétursdóttir,
börn, tengdabörn og barnabörn.
hljóti sem skjótastan og gagn-
gerastan bata.
Því illt er til þess að hugsa,
að íslendingar verði almennt
svo aumir sem þeir eru óspart
hvattir til, að þeir megi ekki
vera að því að stöðva bíl sinn,
að meira eða minna leyti tóman,
ef gestur álítur þá hafa efni á
og næga menningu til að bera
að létta honum göngu á fjöllum
uppi milli byggða og auðsýna
þannig virðingu út frá siðakerfi
sínu. Enda munu flestir ferða--
langa telj a það sæmd sinni ósam-
boðið að endurgreiða ekki marg-
faldlega auðsýndan höfðings-
skap.
Þess vegna er argasti misskiln-
ingur að álíta liðsbón þeirra á
fjallvegum uppi betl og barlóm
auðugra manna, er mjög séu
ósárir um virðingu sína, eins og
svo algengt er að álíta hér, og
að haga sér samkvæmt því, sem
aðeins sannfærir þá um, að
íbúar þessarar eyjar eigi auð,
en enga menningu eða höfð-
ingsskap.
Einar Petersen,
Kleif.
sjóði, en nú eiga bækur þess að
fara í aðalbókasafnið, og er því
eins og áður segir ekki um sjálf-
stæð félög að ræða lengur.
— Er eftirlit frá því opinbera
með rekstri safnanna og hvernig
þau eru hirt?
— Skýrslur um bókasöfn og
útlán svo og reikningar, er sent
til bókafulltrúa árlega og er það
skilyrði fyrir styrk úr ríkissjóði.
Bókasafn Saurbæjarhrepps hef-
ur verið svo heppið, að það hef-
ur lengst af haft sæmilega bók-
hindara hér í sveitinni, er bund-
ið hafa bækurnar. Og það er auð
séð, að fyrsti bókbindari safns-
ins, Benjamín Benjamínsson,
bóndi á Björk í Sölvadal, hefur
bundið bækurnar ágætlega, gæt-
ir þar hagleiks og trúmennsku.
— En hveð segirðu um „flótt-
ann úr sveitinni“? Fcekkar fólki
í hreppnum?
— Það hefur verið svipuð
fólkstala hér um allmörg ár, svo
að um flótta er ekki að ræða.
Sumir flytja burt vegna þess að
þeim finnst búskapurinn erfið-
ur. Og sumir flytja burt af öðr-
xxm ástæðum. Það er engin ný-
lunda þó fólk flytji úr sveitinni.
Fyrir og eftir 1890 fór héðan
úr hreppnum margt fólk til Ame
ríku, að leita þar að gulli og
grænum skógum. Ameríkuagent-
ar létu mikið af dýrðinni þar
vestra. Einn af þeim, er fluttu
frá íslandi tlil Ameríku, var
hinn kunni hagyrðingur Káinn.
Hann fór 1878. Hann lýsti síðar
ferðum íslendinga svo, að þeir
hefðu „farið úr harðindunum
hér í hungrið þar.“
Nú leitar fólkið að gxxlli og
grænum skógum við sjávarsíð-
una. Það verður ekki fyrir eins
miklum vonbrigðum og fólkið,
sem fór til Ameríku á árunum,
en samt finnur það, að ýmislegt
er að í kaupstöðunum, þó öðru-
vísi sé en í sveitinni, og sumt
kemur aftur í sveitina. Það er
engin hætta á, að sveitirnar sunn
an Akureyrar fari í eyði, hitt
þykir mér sennilegra, að fólki
fjölg.i í þessum sveitum að stór-
um mun áður en langt um líður.
2) Verkamaðurinn
Föstudagur 28. úgúst 1964.