Verkamaðurinn - 28.08.1964, Blaðsíða 3

—--------------------------r.
SKRJÁF
í SKRÆÐUM
Utarlega á Vatnsnesi vestan-
verðu, eru I llugastaðir. Bærinn
stendur á flata við sjó fram. Þar er
ströndin sérkennileg og fögur, skipt-
ast á sker, eyjar, drangar og berg-
veggir. Enginn gengur þar um á
sumardegi, án þess að dásama
breytileik og „abstrakt" myndir
náttúrunnar.
A lllugastöðum er eggver mikið
og gagnsamt, enda mikið fyrir það
gert, sérstaklega meðan Guðmundar
Ketilssonar og sonar hans Varp-
Eyjólfs naut við. Kollurnar njóta
enn handarverka þeirra, skjólgarða
og girðinga. Þar hefur margur steinn
verið færður til betri vegar, þótt
þungur væri. Enda kvað Guð-
mundur:
Þegar nafn mitt eftir á
allra þögn er falið,
lllugastaða steinar þá
standið upp og talið.
Og margt er það enn á lllugastöð-
um, sem vitnar um Ketilssyni. Enn
standa veggir að smiðju Natans úti
í Smiðjuskeri og þar í gólfi stendur
holur steinn, sem hann herti járnið
sitt í.
Já, það er margt að sjá og skoða
á lllugastöðum. Þar hefur minjum
verið vel við haldið, enda hægara
um vik, þar sem afkomendur Guð-
mundar hafa alltaf siðan setið stað-
inn og sitja enn.
Skrjáfarinn naut þess meðlætis að
dvelja á lllugastöðum einn dag og
tvær nætur í júli s.l. — og ganga
þar um garða og eggver. Þá urðu
honum þessar stökur lausar:
Heim til vina hraða eg mér,
hvergi lina sporið,
hér sem kynið kjarna er
Ketilssyni borið.
Víkinganna skyggði skjöld
skýrt það sanna merkin,
hófu ranninn heila öld
hugvitsmanna verkin.
Ut við flæði og ægisker
efldu næðið holla.
Una bæði ið bezta hér
bliki og æðarkolla.
Grafa í friði grænleit egg
geymd í miðju veri,
eiga friðland undir vegg
úti í Smiðjuskeri.
Höfðings-andi er eins og fyr
yfir strandarbænum.
Ollum standa opnar dyr
eins af landi og sænum.
Sólin baðar sund og sker,
signir hlað og bala.
Illugastaðasteina hér
stoltar raðir tala.
ÞaS mun marga hafa sett
hljóða, er andlátsfregn Helga
Pálssonar bæjarfulltrúa, barst til
eyrna bæjarbúa miðvikudaginn
19. þ. m., mitt í önn dagsins og
atbafna. Helgi var fæddur á Ak-
ureyri 14. ágúst árið 1896, son-
ur hjónanna Kristínar Þ. Jak-
obsdóttur og Páls Jónassonar.
Ilelgi var mikill dugnaðar- og
athafnamaður og í fyrstu beind-
ist hugur hans aðallega að út-
gerð og hafði hann um tíma
síldarsöltun og fiskverkun, er
veitti töluverða atvinnu á erfið-
leikatímum. Stórhugur hans og
trú á það, að með stórvirkum
fiskveiðitækjum yrði auðveldast
að bæta hið erfiða atvinnu-
ástand, er þá ríkti í bænum,
brást honum ekki, og frá þeirri
skoðun sinni kvikaði hann aldrei
þótt oft blési þungt á móti. Það
gat því ekki framhjá því farið,
að þegar Utgerðarfélag Akureyr-
inga h.f. var stoínað var Helgi
einn af þeim traustustu og áhuga
sömustu um þá félagsstofnun og
valinn fyrsti stjórnarformaður
þess félags og hafði formanns-
starf á hendi nær óslitið síðan.
Þegar Akureyrarbær réðist í það
að kaupa Krossanesverksmiðj -
una af hinum norsku eigendum
hennar, var það ekki hvað síst
fyrir orð og áeggjan Helga Páls-
sonar, að í slíkt var ráðizt og
hún endurbætt og gerð að var-
anlegu atvinnutæki í bænum.
Síðari árin rak Helgi Bygg-
ingavöruverzlun Akureyrar af
miklum dugnaði og framsýni,
og þótti jafnan gott til hans að
leita með viðskipti, enda sérlega
lipur og hjálpsamur hverjum
þeim, er til hans leituðu. Jafn-
framt erilsömum störfum við
verzlunina gaf Helgi sér tíma
til að vinna að ýmsum félagsmál
um um mörg ár sem bæjarfull-
trúi, átti sæti í bæjarráði og
hafnarnefnd og um tíma átti
hann sæti í stjórn Krossanes-
verksmiðjunnar auk ýmissa ann
arra trúnaðarstarfa fyrir félaga-
samtök og bæj arfélagið.
Eg kynntist ekki Helga að
neinu ráði fyrr en leiðir okkar
lágu saman á sviði bæjarmál-
efna. Það var gott með honum
að vinna að hverju því máli, er
til heilla horfði, einlægni hans
og drengskapur skapaði honum
traust og virðingu samstarfs-
manna.
Nú er leiðin gengin á enda.
Við kveðjum mætan borgara og
góðan dreng. Eiginkonu hans,
Kristínu, og öðrum ástvinum
sendi ég hugheilar samúðarkveðj
ur.
Jón Ingimarsson.
Helgi Pálsson
— IVliimiiigarorrt —
Mikið fjölmenni var við jarð-
arför Helga Pálssonar sl. þriðju-
dag, og er það ljós vitnisburður
um, hve mikil ítök hann átti í
bæ sínum og samferðamönnum.
Helgi var borinn og barnfæddur
Akureyringur, fæddist 1896 og
ólst upp í litlum bæ hér innst í
Fjörunni, þar sem nú er Aðal-
stræti 80.
Helgi var því í miðri sveit
aldamótakynslóðarinnar, sem
skilur eftir sig mikil og mörg
góð vegsummerki, bæði hér og
víða í landi okkar.
Það var ekki hátt risið á Akur
eyrarbæ um það leyti, sem Helgi
fæddist og ólst upp. Nokkur lítil
og lág timburhús og torfbæir
mynduðu slitrótta byggð með-
fram Pollinum. Nú er Akureyri
allreisulegur bær á mælikvarða
okkar landsbyggðar, í stöðugum
vexti, og með nokkuð fjölbreyti-
legu atvinnulífi og margháttaðri
menningarstarfsemi. Þetta eru
verk kynslóðarinnar, sem var og
er að starfi. Eg held, að það sé
ekki ofsagt, að Helgi Pálsson
hafi á starfsæfi sinni verið í hópi
hinna framsæknustu í þessu fjöl-
breytilega uppbyggingarstarfi.
Honum voru falin mörg og
fj ölbreytileg trúnaðarstörf í bæ
sínum og átti sérstaklega gott
með að ná árangri í samstarfi
við aðra, enda var hann gæddur
þeim kostum, að vera félags-
lyndur í bezta lagi, frjálslyndur
og fordómalaus, bæði gagnvart
þeim mönnum, sem hann vann
með, og málefnunum, sem um
var að ræða.
í bæjarstjórn Akureyrar var
Helgi æfinlega meðal hinna fram
sæknustu um það, að Akureyri
yrði verulegur þátttakandi í að-
alframleiðslustarfi þjóðar okk-
ar, fiskveiðunum og fiskiðnaði,
— taldi, að vexti bæjarins væri
of þröngur stakkur skorinn, ef
ekki yrði hafizt handa um út-
gerð stórra og fullkominna fiski-
skipa, sem legðu hér upp afla
sinn til vinnslu. Að þessu verk-
efni, ásamt mörgum öðrum fram
faramálum Akureyrar, lagði
Helgi fram krafta sína og hæfi-
leika, og á því ríkan þátt í því,
að Akureyri hefur náð þeim
vexti, sem raunin er.
Fyrir afskipti Helga Pálsson-
ar af almennum málefnum Akur-
eyrar og sérstaka hjálpsemi við
fjölda einstaklinga, sem við
hann áttu skipti, var það vel
verðskuldað, að svo margir
heiðruðu minningu hans við
jarðarför hans, sem raun varð á.
Tryggvi Helgason.
Helgi Pálsson bæjarfulltrúi
lézt miðvikudaginn 19. ágúst sl.
-— Hann fæddist í innbænum á
Akureyri 14. ágúst 1896, og í
innbænum bjó hann alla sína
æfi.
Helgi varð því 68 ára gamall,
og ekki getur það talizt hár ald-
ur í árum, en hreyfing jarðar er
ekki ótvíræður mælikvarði á
lífsskeið manna. Það lífstempo,
sem lifað er, hlýtur að skipta
miklu máli, og því átti Helgi
langa starfsæfi. Ekki var æfi
hans viðburðasnauð og leiðin-
leg, heldur tilbreytinga- og lær-
dómsrík. Hann var maður starfs
ins, ætíð ungur, lifandi og góð-
ur drengur.
Helg.i var vinsæll og mikils
metinn af öllum, sem höfðu við-
ÁRIAS
Þann 18. þ. m. varð Þóroddur
Guðmundsson skáld frá Sandi
sextugur.
Persónulega langar mig að
senda Þóroddi og konu hans árn-
aðaróskir á þessum tímamótum,
um leið og ég harma það, hve
árin líða nú hratt hjá og miklu
hraðar en var í gamla daga.
Annars gerir það vitrum
mönnum ekkert til þótt þeir eld-
ist, þeir verða bara miklu vitr-
ari, og Þóroddur er bæði vit-
maður og vitskáld. En guð hj álpi
þeim skáldum, sem byggðu á
undirstöðu blóðs og elds. Þau
rnættu gjarna „deyja ung“.
Mig langar að þakka Þóroddi
fyrir ítarlegar tilraunir hans á
Eiðum forðum að kenna mér
grasafræði, það var ekki hans
sök þótt svona færi. Ég þakka
honum, að á sama stað kenndi
hann mér íslenzku, og vann það
afrek að venja mig af hinni
landlægu austfirzku hljóðvillu.
Ég hafði aldrei heyrt gerðan
mun á hljóði e-i. En menn not-
uðu stafinn jöfnum höndum og
varð heppni að ráða, hvort rétt
var. E var þó meir notað í tali.
Á Eiðum komst ég inn í galdur
hinna ólíku hljóða þessara vand-
ræða stafa „e með púnkti og
opeð e“.
skipti við hann, bæði á kreppu-
árunum, þegar hann gerði út
Jarlinn, sem hann missti í þann
mund, er gullflóð stríðsins var
að ná ströndum okkar, og eins
frá þeim tíma, þegar verzlunar-
rekstur var atvinna hans.
Helgi var og mikils metinn í
bæjarstjórn Akureyrar, bæð.i af
flokksbræðrum hans og okkur
hinum, sem störfuðum þar sam-
tímis honum. Það hryggir mig
mjög, að hann skipar ekki leng-
ur sæti sitt þar.
Eg flyt Kristínu ekkju hans,
og börnum þeirra, samúðar-
kveðjur frá mér og mínum.
Ingólfur Árnason.
UEILLA
Þá mætti geta þess nú, þótt
Þóroddi verði ekki reiknað það
til tekna, að segja má, að hann
uppgötvaði mig sem skáld.
Hann bauð okkur að semja
„heimastíl“ um efnið: Bærinn
minn. Ég rímaði minn stíl. Og
kennarinn las hann upp fyrir
öllum bekknum og fór um vin-
samlegum orðum. Þetta gaf
uppörfun þá.
Þá vil ég þakka honum ljóð
hans öll, þýdd og frumsamin,
laust mál hans, þó einkum ævi-
sögu föður hans, hins sterka
stofns, Guðmundar á Sandi. Ég
þakka Þóroddi skelegga og
fórnfúsa baráttu gegn herstöðv-
um, þátttöku hans í fundum og
félagsstarfi þar, sem enn er ekki
lokið. Þá þakka ég honum og
fj ölskyldu hans persónuleg
kynni til rnargra ára, kynni, sem
aldrei bar skugga á.
Ég vona, að þjóðin eigi eftir
að njóta þín enn lengi, Þórodd-
ur. Að þú eigir enn eftir að
vaxa að vilja og viti, ljóðrænu
og náttúruskynj an. Og ég vildi
óska, að margir af Sandsætt-
inni mættu fæða af sér jafn vel-
gert fólk eins og hann faðir
þinn. Lifðu heill. K. f. D.
Blaðið og lesendur taka undir
a. m. k. síðari hluta þessa.
Sami.
Föstudagur 28. ógúst 1964.
Verkamaðurinn (3