Verkamaðurinn - 22.12.1964, Page 1
JÓN SIGFÚSSSON:
Lauf eru fallin
Lauf eru fallin og fokin.
Fækkar litum á jörðu.
A heiðinni norðannepja,
næðir um hrunda vörðu.
Hríðarkólga í hafi,
hangir með gömlum þráa.
Leggur þaðan um landið
loppuna hélugráa.
Svo gengur vetur að garði;
garpur af vopnum ríkur.
Atför er ennþá hafin
sem enginn veit hvernig lýkur.
tilkynnir:
24. DES. VERÐA DREGNIR ÚT
50 VINNINGAR
Afgreiðsla happdrættisins í Brekkugötu 5 verð-
ur opin til kl. 22 þann 23. des.
GLEÐILECi JOL
M liPPMUEm IIPfNIUBlliaS
Shipulagóir síldarflutningar og
miöstöö fyrir síldarlöndun
Tilloga Björns Jónssonar og Rognars Arnalds
Tveir þingmenn Alþýðubanda-
lagsins, Björn Jónsson og Ragnar
Arnalds, hafa flutt tillögu á Al-
þingi um stofnun samtaka til að
annast rekstur síldarflutninga-
skipa og að komið verði á fót
miðstöð til að stjórna allri lönd-
un síldveiðiskipanna.
Tillaga þessi hefur vakið
mikla athygli og má sem dæmi
nefna, að þingsályktunin hafði
ekki fyrr komið fram á Alþingi
en bæði aðalblöð ríkisstjórnar-
innar, Morgunblaðið og Alþýðu-
blaðið, birtu forystugreinar um
mólið og var rökstuðningur
þeirra nónast unninn upp úr
greinargerð tillögunnar.
Tillagan er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að beita sér fyrir
stofnun samtaka með síldarverk-
smiðjum og söltunarstöðvum um
rekstur flutningaskipa, er ann-
ast gætu flutninga síldar til verk-
smiðju og söltunarstöðva, þegar
þeir henta betur en flutningar
veiðiskipanna á eigin afla. Jafn-
framt verði athugað, hvort ekki
sé nauðsynlegt, að ríkisstjórnin
hafi forgöngu um samstarf eig-
enda söltunarstöðva og síldar-
verksmiðja og útvegsmanna um,
að komið verði á fót miðstöð,
sem stjórni allri löndun síldveiði-
skipanna með tilliti til sem
fyllstrar nýtingar á afkastagetu
vinnslustöðvanna og á veiði-
möguleikum síldveiðiflotans.“
Greinargerðin
Þáttur síldveiða og síldariðn-
aðar í atvinnulífi þjóðarinnar
hefur mjög farið vaxandi á síð-
ustu órum, og bendir margt til
]>ess. að sú þróun haldi áfrarn
um fyrirsjáanlega framtíð. Ný
tækni í veiðiaðferðum, gerð
fiskiskipanna, flutningum og
vinnslu aflans hefur stóraukið
líkur fyrir því, að þessi atvinnu-
grein verði árvissari og arðvæn-
legri en áður. Skilyrði fyrir því
eru þó vafalaust þau m. a., að
fullrar hagsýni sé gætt varðandi
nýtingu þeirrar miklu fjárfest-
ingar, sem nú þegar liggur í þess-
um' atvinnurekstri, og einnig
varðandi framkvæmdir í fram-
tíðinni, sem líklegt er að verði
miklar. En í þessum efnum er
við meiri vanda að etja en í
flestum öðrum atvinnugreinum,
annars vegar vegna breytileika
og óvissu um veiðisvæði, en hins
vegar þarfar á staðbundinni fjár-
festingu í verksmiðjum og
v.innslustöðvum.
Þróun síldariðnaðarins
Til nokkurrar glöggvunar á
þessu máli er rétt að rekja í
aðalatriðum, hvernig þróun síld-
veiða og síldariðnaðar hefur
verið hér á landi. A síðari hluta
19. aldar var veidd allmikil síld
á Austfjörðum og söltuð til út-
flutnings. Ur þessum veiðum
dró mjög undir aldamótin, og
færðust þær nú til Norðurlands-
ins og mest til Eyjafjarðar. Um
líkt leyti hófust síldveiðar úti á
rúmsjó, og hélzt svo um hríð, að
síldveiðar voru mestar út af
Norðurlandi. í kjölfar þessa
voru síldarverksmiðjur reistar
á Siglufirði og við Eyjafjörð,
sem þá lágu bezt við síldarmið-
unum. Um skeið var þó veiði
mikil á Húnaflóa, út af Horn-
ströndum og jafnvel allt vestur
að Isafjarðardjúpi. Síldarverk-
smiðjur voru þá reistar á On-
undarfirði og á Hesteyri við
Jökulfirði, og fengu verksmiðjur
þessar mikið magn síldar um
árabil. Þá var og byggð verk-
smiðja við Reykjarfjörð á
Ströndum.
Samhliða miklum skipakaup-
um til síldveiða eftir heimsstyrj-
öldina síðari voru byggðar 4
stórar síldarverksmiðjur á Norð-
urlandi, þar af 2 á Siglufirði, 1
á Skagaströnd og 1 á Ingólfs-
firði. Verksmiðjurnar í Krossa-
nesi og á Raufarhöfn voru þá
einnig stækkaðar mikið.
Nú mun afkastageta hinna 11
síldarverksmiðja á Norðurlandi
vera a. m. k. 50 þús. mál síldar
á sólarhring og 2 verksmiðja á
Ströndum um 7 þús. mál. Sölt-
unarstöðvar eru rúmlega 40 á
Norðurlandi.
Undanfarin sumur hefur síld-
veiði mjög tregast úl af Norður-
landi, en jafnframt aukizt út af
Austfjörðum, mest djúpt út af
landinu. Þessi breyting á veið-
Framhald á bls. 8.