Voröld - 18.02.1919, Blaðsíða 2

Bls. 2
VORÖLD.
Winnipeg, 18. febrúar, 1919
Winnisvarðamálið
Mér fiast mmnisvarða nxálið krefjast þess að Bandaríkja Islend-
nngar séu ttérftfcaklcga ávarpaðir í sambandi við það. Til þess liggja
tvær ástæður:
1. —Ati ejdxcvt þaö fyrirtæki sem byggjast skal á íslenzk-þjóðernis
íegum grundyelli, m'eðal Vestur-lslendinga getur náð fullnaðar fram-
Irvæmd, ef ekki nýtur aðstoðar þeirra í vilja og verki, og
2. —í þessu fyrirfcæki sérstaklega virðist mér óhjákvæmilegt að
flokkur þjóðemis vors sem býr í Bandaríkjunum eigi í því óskerð-
Æin hlut. mcð Oanada fslendingum. Af því að fyrirtækið er Vestur-
íslenzkt.
Bandaríkja íslcndingar hafa átt óskerðan hlut með Brezlc-íslend-
íiigum í því p.ö leiða alheirns stríðið nýafstaðna til sigursælla lykta.
J3eir hafa tapað mörgum mætum drengjum, engu síður en vér norðan-
saenn, í stríðinu og í herþjónustu leiðandi af því.—líklega eins mörg-
xoxl að tiltölu við tölu jxjóöflokksins þar, eins og vér við tölu vora
3 'orðan landám’a:ranna. Saknaðar meðvitundin og sorgar tilfinningin
<er áreiðanlcga cins næm hjá sunnan, eins og hjá norðan mönnum og
'kormm, og tilfinriingin fyrir því aö rétt sé og viðeigandi að heiðra
vainningu þessara föllnu ættmenna tel eg vafalaust að sé eins sterk
í hjörtum syrgjendarfa, hvar á meginlandi þessarar heimsálfu sem
þeir búa. Hugsjómrnar ,sem barist var fyrir voru þær sörnu í brjóst-
\tm hermannanna, livort sem bústaðir þeirra voru í Bandaríkjunum
cða í Canada. pátttaka þeirra í orustunni, jafn hermannleg, og sig-
nrinn fengnr, scm jæir áttu hlutdeild að meðan þeim entist aldur
varpar jöfnurn Ijóma á þá látna hvar í heimsálfu þessari sem þeir áttu
bústað, og verðskuldar aö minning þeirra sé á einhvern viðergandi
bátt greipt inn í mcðvitund þeirra kynslóða af íslenzkum ættstofni, og
annara sem hér cftír vaxa í Ameríku, alt eins og sorgin lit af missi
|>eirra er greift í sálir syrgjandi ættmenna þeirra á yfirstandandi tíma
Vel veit cg að sú hugsun kann að vaka í hugurn einstakra manna
;að í raun réttrr bcrí aö skoða þessa hermenn,—ekki sem Islendinga,
|>ó af íslenzkuin ættum séu komnir heldur blátt áfram sem borgara
þeirra ríkja sem þeír töldust til, og að því leyti sem óaðgreinanlega
ý:vá öðrum borgurum þeirra ríkja, og þessvegna ekkert sérstakt tillit
takandi til þeírra. petta styðst við nokkur rök, en þó hygg eg að
við nána athugun nái sú hugsjón hærra veldi að sérstaka hliðsjón
verði að hafa af þjóðernis upprunanum í sambandi við þetta minnis-
varðamál. Bg þarf tæplega að minnast á það sem öllum er ljóst, aö
þjóð þessa mikla meginlands er niynduð af þjóðarbrotum úr öllum
löndurn heimsins, að hver sérstakur þjóÖflokkur keppir við annan
urn það að ná hér sem öruggastri fótfestu, áliti og áhrifum. pessu
riarkmiði ná þjóðflokkarnir í réttum lrlutföllum við eðlishæfileika
þeirra og framsóknarþrá, og hvert framfara spor sem þeir stíga hér
vestan, varpar geíslum viröingar á heimalands þjóðir þeirra, og lyftir
þeim í áliti umheimins. Að þessu leyti virðist mér að þeir verði að
teljast mælastir synir ættjarðar, sem með framkomu sinni hér liafa
fiýnt þess órækan vott aö þeir séu þjóðhollustu og skylduræknustu
borgarar þeirrn ríkja sem þeir hafa gjört að kjörstað sínum og að
íöðurlandi barna sinna. Pjörutíu og fimm ára saga íslenzka þjóð-
fiokksins í þessari heimsálfu hefir sýnt að hann—með tilliti til f jölda
hans og tímalengdarinnar sem hann hefir dvaliö hér, hefir skarað
fram úr öðrum þjóðflokkum í ýmsum atriðunr og með því getið sér
álits og tiltrúar annara meðborgara sem lyft hefir einstöku mönnum
upp í virðingar og áhrifa og ábyrgöarmiklar stöður.
Bandaríkja fslendíngar hafa í þessu efni verið engra samlanda
féilnna eftirbátar og skarað algerlega fram úr í sumum greinum. Af
þessu er það aö .Ameríska þjóðin Vonar til meira frá oss en sumum
Öðrum þjóÖflokkum, og lítur með velþóknan á hvert það spor er vér
hfcígum sjálfum oss og þjóðinni til sæmdar. ]?að er sæmdarspor að
vér reisum varanlegt merki til minningar vorum föllnu hermönnum.
Nú, þó eg viti að landar vorir í Bandaríkjunum séu í anda og
stefnu langt urn hérlendari en vér sem búum í Canda—séu í sannleika
orðnir algjörðir Ameríkumenn—þá leyfi eg mér, í nafni minnisvaröa
ií.efndarinnar að beina þeirri bón hennar til þeirra, að þeir vilji hafa
samtök með sér til þess að styrkja eftir megni þetta fyrirtæki. Ekki
eingöngu af þeim ástæðum sem aö framan eru greindar, heldur einnig
af því að vér teljum fyrirtækinu ekki f járhagslega borgið nema með
Öflugri aðstoð þeirra. Eg tel mér heimilt að segja aö ef tilgangur
vor væri að hafa saman aðeins 20 eða 25 þúsundir dollars til minnis-
varðans, þá þyrftum vér tæpast aö leita langt út fyrir takmark Mani-
toba fylkis til þesð að fá þörfinni fullnægt; en af því vér vitum slíka
■upphæð hvergi fullnægjandi, þá er nauðsynlegt að livert einasta
mannsbarn í Ameríku íslenzkt og af íslenzkum stofni, leggi fyrirtæk-
iau örlátt f járhagslegt fylgi.
Minnisvarðinn er til þess fyrirhugaður aö tryggja ævarandi minn-
jjigu og heiður þeiri’a sem með sjálffórn sinni og af sonarlegri rækt
til síns kjöma fósturlands hafa lagt lið til að greiða götu frelsis og
mannréttinda í hcimálfu þessari og hagsæld komandi kýnslóöa hennar
þessum reglum eins vel og hann
gat. Honum lrafði aldrei dottiö í
hug áður að það væri ekki sama
hvort fólkiö skildi þaö sem því
væri sagt eða ekki, ef það aðeins
fengist til þess aö fylgja því.
þessi sjúklingur varð til þess aö
hann sagði ávalt sjúklingum sín-
um hvers vegna þeir ættu að gera
þetta eða hitt, breyta svona og
svona, forðast eitt eöa annað, og
fólkið í umdæmi hans hefir lært
svo mikið í læknisfræöi — reglu-
legri læknisfræöi að það getur oft
tekið til eigin ráða og þarf ekki
að sækja lækni þótt eitthvað
gangi að því.
Skýringar læknisins birtast næst
TEACHERWANTED
Vallar S. D. 1020 requires a
qualified teacher. Duties to com-
^ mence Feg. 17 and until Dec. 13.
Board within a two minute walk
from School. Apply stating ex-
perienee and salary required and
give references to
JOS. TOCHOR,
Sec.-Treas.
Gerald, Sask.
KENNARA VANTAR
13. ára gamall piltur brann til
dauðs að Gilbert Plains 7. þ. m.
Hann var aö kveikja upp eld, not-
aði gasolíu og varð sprenging af.
Hann var sonnr læknis þar sem
Dr. C. A. Mack heitir, en pilturinn
hét John. Faðir lians lá veikur
af spönsku sýkinni og þessvegna
var pilturinn að kveikja upp eld-
inn.
það hefir verið rætt á bæjarráðs
fundum að irndanfömu að bærinn
setti upp pappírsverksmiðju og er
líklegt að það hafi framgang.
paö kom í ljós nýlega við rann-
sókn að innheimta á $5,750 í sam-
bandi við skaðabótalög verka-
manna í Manitoba $4,250
Kennara vantar til Laufas skóla
nr. 1211 til júníloka þ. á. Sá sem
fyrst gefur sig fram hefir fyrsta
tækifæri. Kennarin verður að
hafa leyfi kenslumáladeildarinnar
fyrir Manitoba. Tilboð sendist
undirritnðum.
B. Jóhannsson,
2 Geysir, Man.
KENNARA VANTAR
Kennara vantar fyrir Markland
skóla nr. 828 frá 15. apr. til 15 nóv
1919. Verður að hafa að minsta
kosti Third Class Professional Cer
tificate (mentastig). Umsækjend-
ur tiltaki kaup og æfingu. _ Til-
boðum veitir móttöku undirritað-
ur til 1. marz, n.k.
Markland, 24. jan. 1919
B. S. Lindal, sec.-treas.
O)
| Húdir, ull og lodskinn
Ef þú óskar eftir fljótri afgrciðslu og hæsta verði tyrir ull og lo8-
*skinn, skrifið
j Frank Massin, Brandon, Man. \
SKRIFID EFTIR VERDI OG ARITAN ASPJÖLDUM.
mi«»o«»o«(i«i)«»o«»o«»()«»i)«»o«m»oe»{|
S>e»oea»oea»o«B»oM»()«»{)'a»()«n»()'a»{)»»04B»o^»{i'aHS
i
RJOMI
SÆTUR OG SÚS
Keyptur
Vér borgum undantekningar-
laust hæsta verð., Flutninga- á
brúsar lagðir til fyrir heildsöln |
verð.
Fljót afgreiðsla, góð skil og j
kurteis framkoma er trygð með 1
því að verzla við
DOMINION CREAMERIES ,
ASHERN, MAN. og WINNIPEG, MAN. I
K)«i>ii'«»»()'eH»(i'M»()«»»()'«B»0'a»()4
<a
a<
Meira í næstu viku.
B. L. Baldwinson.
' Heilbrigði
HVERRS \rEGNA ?
Læknir skoðaði sjúkling sem til
9aans kom, gaf lionum lyfseðil og
íékk honum blaö með eftirfarandi
roglum sem hann átti að fylgja:
1. —Gættu þess aö hafa regluleg-
.ar hægðir.
2. —Hvíldu þig æfinlega að
tiiinsta kosti hálf tíma á eftir
hverri méltíð þcgar þú getur kom-
ið því við.
3. —Drektu mikiö af hreinu og
£Óðu vatni.
4. —Andaðu djúpt og fullkom-
lega.
5. —Láttu aldrei slá að þér eftir
aíS þú hefir svitnaö.
9.—Hafðu altaf sem bjartast þar
sem þú ert.
10—Háttaöu og faröu á fætur
altaf á sama tíma ef þvr verður
viðkomið
Sjúklingurinn fór meö meöalið
og ráðleggingarnar og notaði
hvorttveggja samvizkusamlega.
Eftir mánað.ar tíma kom hann
til læknisins aftur og kvað heilsu
sína vera miklu betri en hún heföi
verið um langan tíma:
“Hvort það er að þakka meðal
inu eða ráðleggingum eða hvoru
tveggja” sagöi hann “það veit eg
ekki. En viltu gera nokkuð fyrir
mig?” bætti hann við: “Viltu
segja mér hversvegna eg á aö
fylgja öllum þessum regoim? pað
er ágætt að fá ráð, en þau koma
að miklu betri notura ef maður
skilur þau og veit í hverju það er
fólgið að þau vern.la heilsuna.
paö er lrka mik t. hægara að
6.—Tygðu vel og borðaðu hægt.
T.—Vertu scm oftast uppréttur, j muna ráð og fylgja þeim ef maö-
Jivort sem þú situr stendur eða
gengur.
8.—Vertu altaf í sem beztu
*kapi.
ur gerir það ekki í blindni, lreldur
þekkingu og skilningi.
Og læknirinn tók sig til og
skýrði ástæðurnar fyrir öllum
Sigurður Bjarnason
FRÁ GIMLI
þaö fjölgar hinstu kveðjum
og fámennið í bygð
í fjarskan út þaó starir
með eftirsjá og hrygð,
það festir sjón á ólguboðans
ægilegu sogum
og um þau lönd sem
brenna af vígahnatta flogum.
En alstaðar er dauðinn,
en óviss jafnan þó
og ekki þurfti í herklæði
hver og einn sem dó;
því slysin eru oftíð
um veröldina víða
og vonbrigðin svo mörg
fyrir þá ér skknanfg líða.
Oss verður oft að spyrja
hvað valdi hinu og því,
og vafi um æðri stjóm
sem að ráði heimi í,
því margt er böl svo
þungt, að það teliur engum tárum
sem tíminn aðeins jafnar
í dauðahafsins báram.
Og vertíðin var liðin
hann heima haldsins beið
og horfði yfir báruna
sem um vatnið leið
og mínútumar liðu en löng
várð ei sú biðin
til lokadagsins mikla
með veðrabrigða friðinn.
Eitt skot! og myrkrið
huldi þann himin sem hans beið,
og heimþrá feldi vængi á
minna’ en hálfri leið
og óskalöndin sigu
í sorgarbúning niður
úr sólargulsins bjarma
í hafsins djúpu iður
En hans var beðið heima
af þeim sem þráðu’ hann mest
og þótti mestu varða að
fagna’ ’onum sem bezt.
pví þýðir eklri að lýsa
en ljóst er þeim sem unnu
hvað liðið hafi þar, sem
að móðurtárin runnu.
- \
Eg ber ekJri’ á þig hól
til að liæða liðin dreng
en hreimur djúpur liggur
í minninga-streng:
um æfiveg þinn stuttan
var stígið fram að merki
1 stefnu sem að liggur
að göfugu verlri.
Og nú er aðeins eftir
í síðasta sinn
að segja kveðjuorðin
við legstaðin þinn
í þölík hún beygir höfuð
við hinstu leifar þínar,
og himninum felur húp
bænimar síriar.
Jón Jónatansson
Vér mótmælum allír
—Jón Sigurðsson.
Afl í þjóðlífi Vestur-íslendinga, er Voröld
óneitanlcga orðin—heilnæmt afl, sem reynir að
beita sér fyrir öllu því bezta og drengilegasta sem
til er í þjóðlífinu.
Undiröldur sálarlífsins, hinn forni, norræni
hugsunarháttur blossar þar upp. Tilfinningin
sem knúði forsetann til að segja “Vér mótmælum
allir.”—Sem knýr oss til að endurtaka það hárri
raustu, “Vér mótmælum allir!” þegar reynt er að
svifta Vestur-íslendinga rétti þeirra og frelsi.
Skrifa þig fyrir Voröld,—ger svo í dag. Kostar
aðeins $2.00 um árið. Fæst enn þá frá byrjun.
KOL! KOL!
Vér getum afgreitt fljótt og vel bæði HÖRÐ og LIN kol.
Beztu tegundir. Ef þér liafið ekki byrgt yður upp nú þegar,
þá komið og sjáið oss. Vér getum gert yður ánægða.
Talsími Garry 2620
D.D.Wood & Sons Ltd.
Office og Yards: Ross Ave., homi Arlington Str.
• •
S0L0LD
Drenginn þiim langar til að eign-
ast Sólöld eins og hina drengina
sem hann þeklrir.
Öll börn vilja eiga “Sólöld”
Stúlkuna þína langar til að eignast
Sólöld. Hún vill læra “ástkæra,
ylhýra málið.”
Sólöld kostar aðeins $1 um árið
SENDID pENNAN MIDA I DAG
VORÖLD PUBLISHING CO., LTD.
4828V2 Main St.,
Winnipeg, - Man.
Kæru herrar:—
Gerið svo vel og sendið mér blað yðar Sólöld. Hérmeð fylgir
$1.00 fyrir fyrsta ársgjaldið.
Dagsetning
Nafn
Aritan
Dragið ekki að gerast áskrifendnr Sólaldar.