Þjóðhvellur - 06.10.1906, Page 1

I
ÞJÓÐHVELLUR
BLAÐ TIL SKEMTUNAR, FRÓÐLEIKS OG ALVARLEGRA ATHUGANA
Nr. 3 REYKJAYÍK, 6. OKTÓBER 1906 I
C. & L. Lárusson, Laugaveg, 1,
Reykjavík. Pósthólf A. 31. Telefón 10.
Benedict Gabríel Benedictsson, skrautskrifari,
Austurstræti 3. Reykjavík.
Reykjavík um feg og ndtt.
Sundurlausar atliuganir
eftir JE5er«»:þór.
(Frh.). ----
Lifandi myndunum þeirra John-
sens & Co. o. fl. má heldur ekki
gleyma, þótt þær séu ekki »gamlar
í hettunni«. En þær eru ekki verri
fyi'ir það. Og skemtilegar eru þær;
— en þó ber alt sín sérstöku ein-
kenni. Bláejrgar blómarósir tengja
nærveru sína þar töluvert við það,
hvort forgöngumenn sýning-
anna eru laglegir eða ekki. Þetta
kann að þykja einkennilegt, og varla
von, að karlmenn skilji það, enda
er það óefað ein tegund kvenlegrar
sérsýni nú á dögum, sem undir öll-
um kringumstæðum verður að telj-
ast stúlkunum til ágætis. — Stöku
maður kannast líka við þessi orð,
er endrum og eins hrjóta af rós-
rauðum vörum:
»Ó, drottinn minn! hvað það er
inndælt að horfa á lifandi myndir.
Eg gæti unað þar æfilangt«.
Og þótt einhver með rósrauðar
kinnar ákalli »heilaga þrenningu«
til þess að mótmæla þessum orðum
vinkonu sinnar, þá er það auðvitað
ekki tiltökumál á þessum guðræki-
legu framfaratímum. —- Og maður
dirfist ekki að sýna stúlkunum van-
þóknun, þótt allir uppheimsguðir
séu nefndir hver með sínu heiti í
sambandi við eitthvað undur-létt-
vægt. — Það liefði verið kallað dj.-
legt í fyrri tíð, — en nú er það auð-
vitað gott og blessað úr því mess-
urnar eru orðnar svona margar, —
Jóhann Ármann Jónasson, úrsmiöur,
Laugaveg 12. Telefón 112.
eitthvað um tuttugu eða þrjátíu á
hverjum sunnudegi víðsvegar í borg-
inni.
Á þriðja og fjórða hverju strái
er trúboði einhverrar tegundar, og
allir gala þeir með guðlegri mærð
um hið háleita, dásemdir þess og
dýrð.
Uti á strætunum, í þreifandi mold-
roki, heyrir maður þá lii'ópa með
krafti hinnar stóru bókar, — standa
þeir þá uppi á tunnum og tómum
kössum og bölva og blessa á víxl;
á það alt að vera gert til vegsemdar
því liáleita, og hví skyldi það svo
sem ekki vera gott, og sóma sér vel
í sjálfum höfuðstaðnum? — þessari
miðstöð menningar og allra góðra
strauma.
Konur, sem eru að vafsa í trú-
málum, kljúfa þrítugan hamarinn
til þess að hafa hærra en vindur-
inn þegar þær prédika. Trúarbragða-
öldugangurinn virðist valda svo mik-
illi andlegri uppþembd hjá þessum
mönnum, að þeir sjá alls konar of-
sjónir, t. d. opin himnahlið, fylk-
ingar himneskra útsendara, sem eru
að klifra hér og hvar um himin-
hvolfið, — dómsdag þykjast þeir
sjá álengdar með geisilegum voða,
braki og brestum, og undur þykja
það alls ekki, þótt þeir sjái
d..........í glímu við einhverja
andlega rolu hjer eg hvar i sam-
komusölunum. Jörðin á að opnast
og gleypa þá vantrúuðu, ef þeir
ekki þegar í stað vilja skríða á
fjói'um fótum að náðarborðinu.
Krakkarnir eru látnir prédika um
alvisku; miðaldra, trúarvanafáfræð-
ingar um andlega speki og gamlar
kerlingar um fyrirkomulag eilífrar
sælu. Öll á þekking þessa fólks að
Jónatan Porsteinsson, kaupm.,
Húsgagnaverslun. Laugaveg 31. Telefón 64.
vera innblásin því á fáum augna-
blikum; eldlegar tungur þekkingar
frá himnasölum eiga að hvíla yfir
höfðum þess meðan það talar. Og
áheyrandinn þarf auðvitað ekki að
sjá þessar tungur; hann heyrir það
sennilega á prédikuninni, hvort þær
hanga yfir höfðum þess eða ekki.
»Það virðist ekki vera vandasamt
að gerast trúboði«, segir maður við
mann nú á tímum. Og er það
sannleikur.
Hafi maður haft augun á réttum
stað, svona við og við, er auðvelt
að sjá mann og mann, sem hefir
dálitið meira en meðal-gripsvit, og
sem áður var að dunda eítthvað
hér og þar á »plássinu«, standa
uppi á palli í húsum inni og kassa
eða lunnu á strætum úti; er hann
alt í einu farinn að prédika fyrir
lýðnum út af einhverjum texta hinn-
ar stóru bókar; — talar hann þá
afarmikið um vantrú og segist vera
kominn sem »útvalinn« til þess að
miðla nokkru af hinum helga neista
sinnar æðri þekkingar út til lýðs-
ins; hafi sér hlotnast þessi neisti
»ofan frá« og tendrist nú svo óð-
íluga, »að sjá megi loga upp úr sér«.
Hann hafi enga ró fyr en hann hafi
komið þessari miðlun á.
»Hver, sem trúir«, segir liann,
»skal öðlast það sama ljós, sem eg
hefi nú öðlast; hann skal fá »mynd-
ugleik« til að »útverka« þetta ljóss-
ins orð, alveg eins og andinn hefir
gefið mér vald til að »útverka« það.
Og undir þessu merki skal eg lifa,
og af þessum stað hvergi hrærast
fyr en eg verð kallaður »í dýrðina«,
þar sem eg fæ 1 a u n mín«.
En — svo hleypur hann ofan af
prédikunarstólnum(!) og inn í flokk-