Þjóðhvellur - 03.11.1906, Síða 1

ÞJÓÐHVELLUR
BLAÐ TIL SKEMTUNAR, FRÓÐLEIKS OG ALVARLEGRA ATHUGANA
Nr. 5 REYKJAYÍK, 3. NÓYEMBER 1906 I
C. & L. Lárusson, Laugaveg, 1,
Reykjavik. Póstliólf A. 31. Telefón 10.
Benedict Gabriel Benedictsson, skrautskrifari,
Austurstræti 3. Beykjavík.
Bækur, ritföng o. fl. á Laugavegi 19.
„Líkamleg og andleg vinnaA
I blaði einu, þó ekki of merku, (frá 9.
okt.), er grein með ofannefndri fyrirsögn.
Er þar komið fram með spánnýjan sam-
anburð á þvf, hversu laun kennara við
skólana hér í bæ séu lítil í samanburði
við laun þau, er verkamenn fá, er 1 als-
konar stritvinnu ganga. — „Ekki til að
hugsa að fá mann til að aka vakni eða
gera annað handtak fyrir minna en 35—
50 a. um klst. og oft hafa menn ekki vilj-
að vinna fyrir það, en fengið 1—2 kr.
um klst.“, segir blaðið.
Þetta er slúður, eins og nú skal sýnt.
A vorin og sumrin, þegar líkaml. vinna
er hér mest, og bezt er borgað fyrir hana,
fá menn hæðst 35 a. um klst.; á haustin
eru 25 a. borgaðir, því vinna gerist þá
stopul og margir um hana, svo bæði Pétri
og Páli er hægðarleikur að fánægan vinnu-
kraft fyrir það verð. — Meðaltal þess kaups
sem goldið erpeim mönnum,er að nefndri
vinnu ganga, verður pví alls ekki hærra
en 30 a. um klst., pann tíma af árinu,
sem peir annars eiga kost á vinnu.
Ennfr. segir blaðið:
„En andleg vinna (kensla í skólum) er
borguð hér við almannastofnanir með
30—90 au“.
Þetta er líka ran g t.
Sú vinna er borguð með 50— 90 a. um
klst. Meðattal pess kaups sem goldið er
fgrir kenslu í mentastofnunum hjer, mun
pví verða minst 65 a. um klst. — meira
en helmingi hærra en verkamenn fá fyrir
verstu stritvinnu.
Ummæli blaðsins um það, að verka-
menn fái hér 1—2 kr. um klst., er, eins
og allir geta skilið, hauga-endileysa, er að
eins stenst próf á skrifstofum sannsöglinn-
ar málgagna.
Sannleikurinn er því sá, að maður, er
að stritvinnu gengur, fær fyrir 12 klst. vinnu
sama kaup og kennarar við skóla hér fá
að meðalt. fyrir 5‘/2 klst. vinnu. Og því
munu menn ekki sjá neina goðgá framda,
þótt kennarar verji 2—3 stundum heima
fyrir til að leiðrjetta skrifl. æfingar nem-
enda; — þeir hafa mikið hærra kaup en
Jóhann Árraann Jónasson, úrsmiður,
Laugaveg 12. Telefón 112.
umræddir verkamenn þrátt fyrir það, —
um það þarf ekki að deila.
Með þessu er því als ekki haldið fram
hér, að kaup kennara geti talist of hátt,
— síður en svo.
En hversu lág eru þó ekki laun verka-
manna, borin saman við hin, — þau eru
naumast lífvænleg eins og stendur!
Og hversu hlægilegt er þá ekki af blaöa-
manni, að hrópa um hærra kaup til þess
opinbera, fyrir hönd kennaranna hér, með
þann samanburð á vörum, að lúsalaun
verkamanna séu hærri en þeirra ?
Hvílík dauðans fásinna!
Verkamenn hljóta að krefjast þess af
hvaða blaðamanni sem er, að hann vitni
í þeirra sakir af sanngirni og viti — og
hagnýti sér ekki hin örlitlu laun þeirra á
þann veg, að hækka þau tyrst í málgagni
sínu framt að helmingi og nota þau slð-
an til þess að fá launum annara þokað
upp — er als ekki eiga frekar heimting
á launahækkun en verkamenn. — Eða
dirfist nokkur að mótmæla því, að starf
þeirra sé ekki jafn-nauðsynlegt og nyt-
samt eins og t. d. kennara, og ýmsra
embættis-gæðinga landsins?
Menn vita það greinilega, að vegur
verkamanna 1 lífsbaráttunni liggur ekki
að sjóðum hins opinbera, er þeir krefj-
ast hærri launa til að geta lifað sóma-
samlegu lífi — sá £r vegur embættlinga og
hinna ýmsu er þaðan taka laun sín. —
Samíökin — þau eru verkmannanna fjár-
sjóður, þeirra afl og máttur, sem ryð-
ur ranglætinu af stóli, en réttlætinu braut,
— og þessi máttur er nú fyrst alvarlega
að færa út kvíar hjá ísl. verkamönnum, —
líður varla á löngu, verði menn samtaka,
að hann ekki sýni sitt sanna gildi.
— En úr því blaðið tók að bera sam-
an kaup kennara og verkamanna, þá segi
eg óhikað, að verkamenn eiga í raun
og sannleik heimtingu á sama kaupi og
jafnvel hærra kaupi en nefndum kenn-
urum er goldið. — Lítum t. d. á vinnu-
örðugleikana og berum þá saman:
Kennarinn nýtur ofnhitans og ýmsra
þæginda meðan á starfi hans stendur,—
en verkamaðurinn slítur kröftum sínum,
með bogið bakið í misjöfnum veðrum úti
á bersvæði: við kolaburð, saltburð, pæl-
ir í mold og grjóti og ýmsum skítverk-
um — og fer síðan heim til sín, slæptur
Jónatan Þorsteinsson, kaupm.,
Húsgagnaverslun. Laugaveg 31. Telefón 64.
og dauðþreyttur og illa til reika, — ham-
ingjan veit um húsakynnin sem hann býr
1 og matinn sem hann leggur sjer til
munns. — Út í það skal ekki farið hér.
Þetta eru tveir óllkir samanburðir, en
— hárréttir.
En — er nú annars nokkur von til þess,
að blaðamaður, sem baðar í rósum á
skrifstofu sinni og lifir hagstæðu lífi ár-
ið um kring, geti sett sig í spor verka-
manna og talað um eða vitnað 1 þeirra
kjör af nokkurri pekkingu?
Nei! við því er ekki að búastl.
Þetta getur h a n n huggað sig við f
svipinn og aðrir athugað. H. B.
Ókeypis auglýsing.
1.
Lag: O, það hlessað inndæli.
Vesalt áfram dregst hjá drótt
Dagblaðið með skottið mjótt,
Hviður fœr af hitasótt,
Harla snautt af merg og þrótt;
Með skoplegt skálda-raus,
Slcgnsemi ber i daus, —
Pess veiki visku-haus
Er veill og púðurlaus.
Reykjavík 111 dag og nótt.
Sundurlausar athuganir
eftir Her<£t>ór.
(Frh.).
Nú er tombólanna tími, eins og
Reykvíkingar vita. — Við komumst
ómögulega hjá, að koma við á einni
tombólunni og skýra dálítið ná-
kvæmlega frá, hvernig þar er háttum
hagað, því þar af getum við nokkuð
ráðið, hvernig gengur á öðrum. —
Ekki verður komist yfir það alt í
þessu blaði og verða lesendur að
hafa þolinmæði. —