Þjóðhvellur - 20.03.1907, Blaðsíða 1

ÞJÓÐHVELLUR
BLAÐ TIL SKEMTUNAR, FRÓÐLEIKS OG ALVARLEGRA ATHUGANA
Nr. 7 KEYKJAYÍK, 30. MARZ 1907. I, 2. ársfj.
C. & L. Lárusson, Laugaveg, 1,
Reykjavik. Póstliólf A. .‘11. Telefón 10.
Benedict Gabriel Benedictsson, skrautskrifari,
Austurstræti 3. Heykjavik.
Bækur, ritföng o. íl. á Laugavegi 19.
Annar ársfjórðungur
tMÓÐHVELLS byrjar með þessu blaði, og þótt
hann sé ekki knúður til að gera grein fyrir
peim drætti, sem orðið hefur á útkomu hans,
frá pvi hann lauk fyrsta ársfjórðungi sinum,
skömmu fyrir jól, vill hann samt, vina sinna
vegna og velunnara, taka pað fram, að hon-
pótti ekki hyggilegt, að eiga tilveru sína og
viðgang undir mestu illviðrum og útsynning-
um vetrarins, heldur taka pann kostinn, að
bíða byrjar pangað til nú. Mönnum skilst
pað auðvitað, að lausasala biaða er al-
veg að heita má bundin við pað, að veður
sé hagstætt og menn alment á ferli til og
frá um strætin. Börnum ekki ætlandi að
selja blöð í illviðrum.
Af pessu stafar drátturinn.
f’jóðhv. væntir pess, að honum verði fagn-
að með lófaklappi af borgarbúum öllum, og
einkum peim, er mest hafa saknað hans og
oftast spurt um hann. Búningur hans verð-
ur svipaður og áður og allri sanngirni beitt
gagnvart blessaðri veröldinni.
Þeim, sem eitthvað langar til að segja til
gagns eða gamans, er velkomið rúm í Þjóhv.
Sömuleisis peim, er kynnu að vilja taka lítið
eitt i lurginn á náunganum fyrir einhverja
drýgða smásynd.
XívenfóllíiÖ.
Fáar ritsmíðar, er birst hafa í blöð-
um vorum nú um hríð, hafa vakið eins
mikla athygli og „Ahyggjuefni" Guðm.
á Sandi í „ísaf." í febr. þ. á. Og hefir
sá kafli þeirra, er beinist að kvenfólkinu
íslenzka, vakið megna gremju og fyrir-
litningu flestra hugsandi manna, eins og
eðlilegt er.
Merkilegt er það, að varla nokkur
rödd frá hálfu kvenna hefir látið til sín
þeyra í þá átt, að hrinda þeim óhróðri
Jónatan Porsteinsson, kaupm.,
Ilúsgagnaverslun. Laugaveg 31. Telefón 64.
öfugum til baka, er Guðm. ber þar að
heiðri þeirra.
Og þótt hann kunni að vera vær og
viðfeldinn, svefnhöfginn, sem hvfla virðist
yfir hugum ísl. kvenna, sem stendur, þá
getur mér naumast komið til hugar sú
dul, að kvenfólkið ekki sjái brýna skyldu
og nauðsyn, að standa á verði, þegar ó-
hlutvandir menn, fullir hroka og mikil-
mensku, hlaða valkesti óhróðurs og ill-
kvitni að sæmd þeirra og virðingu.
Kvenþjóð Islands er ekki svo köld og
kærulaus, að hún geti tekið því með
jafnaðargeði, þegar ausið er á hana
brigslum og svfvirðingarorðum, og það
fullyrt, að helmingur hennar, ef því er
að skifta, liggi fallinn fyrir útlending’-
um, að hún hjóði sig hverjnm sem hafa
vill, leigi sig út og seiji sæmd sina er-
lcndum durguin og öðrum verri lýð.
Svona er málverkið, sem Guðm. dreg-
ur upp af kvenfólkinu ísienzka — svart
og sóðalegt.
Getur það slegið þögninni við því, að
Guðm. á Sandi verzliQ) með scemd þess
á þennan hátt í víðlesnu blaði, þar sem
það svo stendur eítir berskjaldað og
brennimerkt fyrir saurlifnað og svívirði-
legt háttalag?
Eg þarf auðvitað ekki að efast um
svarið!
Hver maður, karl og kona, sem heil-
brigða lyndiseinkunn hefir, hlýtur að sjá,
að þessar ásakanir Guðm. eru svo vit-
firringslega djarfar og andstyggilegar,
að enginn, nema hann, skáldið(!) hefði
getað verið þektur fyrir að bera slíkt á
borð fyrir alþjóð Islands.
Og þá er það ekki síður eftirtekta-
vert, að blað, sem telur sig í flokki
hinna betri, skyldi geta verið þekt fyrir
að selja slfkan óþverra lesendum sínum,
athugasemdalausan.
Og aldrei verður Guðm. Friðjónsson
öfundsverður af því, að skafa burt þá
skollarún, sem hann hefir meitlað allri
hinni ísl. þjóð með þessum kafla á-
hyggjuefna sinna.
Eg fyrir mitt leyti get ekki álitið það
Jóhann Ármann Jónasson, úrsmiöur,
Laugaveg 12. Telefón 112.
neitt sérlega undarlegt, þótt útlendir
durgar, sem hingað hafa flægst, — og
ef til vill aldrei hafa átt neitt siðprýðis-
lögmál — hafi sýnt sig í því, að vilja
særa heiður kvenna hér á landi, þar
sem þeir í átthögum sfnum erlendis
hafa ef til vill vaðið innan um vændis-
konur, er gera sér það að atvinnu, að
ljá sig fyrir nokkra skildinga.
En það álft eg undursamlegra, að vér
Islendingar skulum eiga svo hræmulega
durga innan þjóðfélags vors, er leyfa sér
að sökkva sæmd þjóðarinnar ofan í
sorpgryQu svívirðunnar, með því að setja
helming kvenþjóðarinnar ísl. á bekk
með versta óskírlífis-illþýði stórborganna,
— iiann er meira en meðal-durgur sá mað-
ur, sem mót betri vitund smánar svo
þjóð sína.
Því miður er ekki hægt að neita því,
að meðal kvenþjóðarinnarísl. erutó'kon-
ur, sem hafa ilt orð á sér fyrir lausung
og ósiðsemi, ef þvf er að skifta. En sem
betur fer, eru þær svo mörgum sinnum
rniklu fleiri liinar, sem gæta sóma síns
og virðingar.
Fullyrðing Guðm. um það, að helm-
ingur ísl. kvenna meti ekki virðingu sína
og skírlffi meir en duggarasokk, er blátt
áfram gífuryrði, sem hann setur fram, án
minstu sönnunar, — skákandi vitanlega 1
þvl skjóli, að hann megi vel mæla slfkt,
því hvorttveggja sé jafn ómögulegt: að
láta hann standa reikingskap á þvf, né
heldur gerlegt fyrir kvenþjóðina að sanna,
að það sé lygi.
Guðm. hefir verið nógu vænn sjálfum
sér, að gera sér grein fyrir þessu, er hann
reit grein sína.
En mér er spurn:
Hver er ástæðan til þess, að Guðm.
veitist að kvenþjóðinni á þennan hátt?
Hvað getur hann átt henni varhent?
Má vera, að hann hafi orðið fyrir ein-
hverjum sárum vonbrigðum í „elskunn-
ar akri“ og þess vegna þurft að svala
sér svona rösklega(l), — það her stund-
um við, að menn taka upp á því, að
bera last á alt og alla, þegar tilfinning-