Þjóðhvellur - 29.06.1907, Side 1
ÞJÓÐHVELLUR
BLAÐ TIL SKEMTUNAR, FRÓÐLEIKS OG ALVARLEGRA ATHUGANA
Nr. 11 RETKJAVÍK, 29. JÚNÍ 1907. I, 2. ársfj.
C. & L. Lárusson, Laugaveg, 1,
Rej'kjavík. Póstliólf A. 31. Telefón 10.
Benedikt Jónsson
og- bœjarstjóniiu.
Við hann kannast allir Reykjavíkur-
búar, þeir, er komnir eru úr æsku, því
nærfelt 28 ár samfleytt hefur hann hreins-
að innan reykháfana hér í höfuðstaðnum.
En nú fyrir skömmu hefur hann, eftir
skipun læknis, sagt lausu því starfi vegna
heilsubilunar.
Einhverstaðar las eg það á prenti um
daginn, að bæjarstjórnin hefði veitt Bene-
dikt 300 kr. á ári i eftirlaun. Jeg stóð
hugsi og varð öldungis hissa; — mér
flaug í hug: „að eilífu blygðast hún sín
ekki, bæjarstjórnin". — En samt dettur
mér síst í hug að halda, að hún hafi ekki
þótzt ryðja sig rausnarlega, er hún marði
í gegn samþykt á þessum smánareftir-
launum handa Benedikt, og ætla eg hér
að leyfa mér að athuga þetta bæjar-
stjórnarbrek lítið eitt, svo að bæjarmenn
geti athugað því betur þá réttsýni(l), er
■hér að lýtur.
Benedikt hefur unnið 28 ár fyrir bæ-
inn. Starf hans hefur verið afaróþokka-
legt, mjög erfitt oft og einatt og ákaflega
fa'a rekt. 011 verkfæri: allskonar sópa,
stiga o. fl. hefur hann alla tíð orðið að
lófegj til sjálfur. Er það alt annað en
litill u gjaldaliður, sem þannig heíur kom-
ið ni 3ur á sjálfs hans baki.
Maigur skyldi nú halda, af því er nú
-var sagt, að Benedikt heföi borið tölu-
vert úr býtum fyrir starf sitt, því ekkert
er eðlilegra.
En útkoman sú verður því miður alt
ancað en glæsileg — blátt áfram hrein-
asta smán. Öll þau ár, er hann liefur
unnið fyrir bæinn telst svo til, að hann
hafi haft í laun til jafnaðar á ári 500
krónur —- tæpar 42 krónur á mánuði.
Það er rausn að tarna(!!) — dálaglegt
uppgrip fyrir versta skítverk árið um
kring, í 28 ár.
En þótt bæjarstiórnin hafi ætíð skamt-
að Benedikt skít úr hnefa, að því er
Jónatan Porsteinsson, kaupm.,
Húsgagnaverslun. Laugaveg 31. Telefón 64.
launin snertir, þá verður ekki sagt, að
starf hans hafi ekki gefið bænum neitt í
aðra hönd — síður en svo, því að á síð-
ustu árum, að minsta kosti, hefur bgejar-
sjóður haft svo þúsundum skiftir f tekj-
ur af starfi hans.
En það er svo sem ekki verið að taka
tillit til þess, því alt er vitanlega á sömu
bókina lært.
Það er ekki raunalegt, heldur beinlín-
is háðung, að bæjarstjórnin skyldi geta
verið þekt fyrir, að sletta í mannin skitn-
um þrem hundruð krónum, þegar hann
á gamals aldri, þrotinn að heilsu, leggur
niður starf sitt. — Hann fær þannig 25
krónur á mánuði; með þeim á hann að
standa straum af heimili sínu, heilsuleysi
sjálfs síns, og auk þess sem kona hans
kvað líka vera heilsutæp.
Stærstu vanþökk allra réttsýnna manna
hlýtur bæjarstjórnin að hafa fyrir að
skera eftirlaun Benedikts svo hræmulega
við neglur sér.
Og eg er viss um, að ekki einum ein-
asta borgara hér í bænum er smásmygli
þessi þóknanleg — þvert á móti.
Að mínu áliti er það blóðugt rang-
læti, að svona skuli vera breytt við blá-
fátækan alþýðumann, — og ekki hvað
síst þegar tekið er tillit til þess, að upp-
gjafa-embættismenn, sem engu betur hafa
stundað starf sitt, en Benedikt, fá há eft-
irlaun — stundum framt að því eins mikil
og embættislaun þeirra voru, — að eg
ekki tali um blóðlata, unga embættis-
menn, er hlaupa frá starfi sínu á besta
skeiði og setjast fullir gorgeirs á gull-
hrúgur landsjóðs — og lifa þar eins og
blóm í eggi.
Bæjarstjórnin er siðterðislega skyld til
þess að hækka eftirlaun Benedikts að
mun. — Eg er hárviss um, að sá er vilji
hvers einasta borgara í Reykjavík, er
heilbrigða hugsun hefur.
Bæjarmenn og bæjarstjórn má ekki
gleyma því, að starf hans hefur gefið
bænum mikinn arð, og að hann hefur
eytt aldri sínum, kröftum, og því sem
dýrast er, heilsunni, við sótarastarfið, sem
Jóhann Ármann Jónasson, úrsmiöur,
Laugaveg 12.___________________Telefón 112.
hann frá upphafi hefur fengið svo smán-
arlega illa borgað.
Bœjarstjórnin verður að lœra að sjá
sóma sinn—læra að meta starf alþýðu-
mannsins, er innir af hendi skítverkið
fyrir hana, — læra að líta á hann og
starf hans með eins mikilli velþóknun
og þess starfsmanns hennar, er „fínni"
verkin vinnur í bæjarins þarfir, — muna,
að báðir eiga að vera jafnréttháir og
góðra launa verðir.
Hallgr. Ben.
Frá Ameríku.
(Eftir „Vínlandi").
„Siðspillingin í Chicago.
Um annað efni hefur ekki verið meira
ritað í hérlendum tímaritum síðastliðin
ár, en samviskuleysi manna og siðspill-
ing, eins og það kemur nú fram í félags-
lífi stórborganna. Munu flestir hafa lesið
einhverjar ritgerðir þess efnis, eftir Lin-
coln Steffens og aðra, sem mest hafa um
það ritað. Flestar eru þær greinar um
fjárglæfrabrellur og pólitisk hrekkjabrögð
þeirra manna, er þar keppa um auð og
völd. En í aprílhefti McClure’s mánaðar-
ritsins hefur George K. Turner ritað grein
um siðspilling annarar stærstu borgar
landsins; og er sú lýsing efalaust hin
skýrasta, er enn hefur birst af því tagi.
Það er siðferðisspillingin í Chicago,
sem hann þar lýsir, og kveðst hann taka
þá borg fyrir sérstaklega vegna þess, að
hún sé fleirum mönnum kunn en nokkur
önnur borg hér í landi og yfir höfuð
ameríkskari en nokkur önnur hérlend
borg; en ekki sakir þess að hún sé í raun
og veru spiltari en aðrar borgir, þó fleiri
sögur fari af spillingu hennar en annara
borga, af því hún sé þeim stórfenglegri
í því sem öðru.
Hann lýsir siðspillingunni þar einungis
að því leyti, sem hún er orðinn atvinnu-
vegur borgarbúa. Fyrst og fremst telur
hann áfengissöluna. Arið 1906 var í Chi-
Þeir sveitamenn og aðrir, sem hér eru gestkomandi, og kunna að kaupa þetta blað, ættu að
athuga, að þeir geta fengið »Þjóðhv.« frá byrjun, 11 blöð, fyrir 90 a., í Gutenberg, bjá Hallgr. Ben.