Þjóðhvellur - 23.07.1907, Qupperneq 1

BLAÐ TIL SKEMTUNAR, FRÓÐLEIKS OG ALVARLEGRA ATHUGANA
Nr. 12
C. & L. Lárusson, Laugaveg, 1,
Reykjavík. Póstliólf A. 31. Telefón 10.
I *<■! l :i tölublaö
er Iiið síðasta í 2. ársfj. »Þjóðhv.«. —
Peir sem eiga nafn og heimilisfang efst
í dálkum blaðsins, geri svo vel og geri
ábm. aðvart um, hvort pað á að standa
framvegis. Pað kostar 1 kr. á ársfj.
ísjárverð óvarkárni.
Það er samhuga álit allra lækna og
iýða, að berklaveikin sé einhver skæð-
asti óvinur mannkynsins, óvinur, sem
allir óttast en enginn fær séð; — hann
hleður valkesti í öllum áttum, og þjóð-
irnar stynja undan áhrifum hans.
íslenska þjóðin er engin undantekn-
ing í þessu efni, því árlega myrðir berkla-
veikin álitlegan hóp, á besta skeiði, af
okkar fámenrru þjóð.
í sambandi við þetta, vildi eg minn-
ast á atriði, sem að því er mjer virðist,
hafa mikla þýðingu, en sem menn hjer
gefa lítinn gaum að, einkum mæðurnar.
Sú ískyggilega óvarkárni er afaral-
geng hér um slóðir, að smábörn eru
látin leika sér á óhreinum gólfum, þar
sem menn ganga um með skítuga skó.
— Þau skríða á fjórum fótum og soga
að sér rykið, sem þyrlast upp við
hreyfingu þeirra — þau naga á sér hend-
urnar, strjúka þeim svo blautum eftir
•skítugu gólfinu, og láta þær svo upp í
sig, sleikja þannig af þeim óþverrann og
kingja honum. A þennan hátt getur svo
farið, að þau snerti við hráka úr berkla-
veikum manni, sem í húsinu kann að
vera, eða þá hráka, sem borist hefur inn
utan að, neðan í fótum manna eða hús-
dýra. Þetta er voði — eðlileg orsök til
berklaveiki.
Eg hef tekið eftir því, að stúlkur, sem
sjá um börn, og eins mæður, sitja oft
hjá börnum á grasblettum við húsin eða
f nánd við þau, þar sem hænsni, hund-
ar og kettir hafast við oft og einatt;
þarna velta börnin sér líkt og á gólfinu
REYIíJÁTÍK, 23. JÚLÍ 1907.
Jónatan Porsteinsson, kaupm.,
Ilúsgagnaverslun. Laugaveg 31. Telefón 64.
heima. Þegar svo stendur á, eru þau
látin hafa eitthvað milli handanna til
að bttaí, t. d. tvíböku eða annað munn-
tamt; þau mylja það niður í völlinn og
ókreinindin, tína það svo upp háff-atað,
láta það síðan upp í sig og kingja því.
Þetta er hættuspil — en eftir því taka
hvorki stúlkurnar, sem gæta barnanna,
eða mæðurnar sjálfar.
Svo eru kossarnir — þetta fyrirlitlega
kærleiksmerki, — sem enginn veit, hve
marga hefur drepið.
Eg hef horft á það sjálfur, að kona,
sem lá rúmföst af tæringu, kysti barn-
ið sitt aftur og aftur. — Það er morð,
— en fólkið athugar það ekki.
Stundum leika smábörn sér við hvolpa
og ketti. Það er hætfulegur leikur, því
eins og kunnugt er, eta þessi dýr ýms-
an óþverra, svo sem hráka úr mönnum
o. s. frv. Eg hef séð börn kyssa ketti,
— og jafnvel fullorðna gera það líka.
Slíkt er blátt áfram argasti sóðaskapur
og getur haft alvarlegar afleiðingar.
Margt fleira mætti taka fram, en þetta
ætti að nægja.
Foreldrum og öðrum er skylt, að taka
þessi orð til greina, — þau eru sönn og
styðjast við nákvæma eftirtekt, — enda
engu til kostað.
H. Ben.
„Áður en kongurinn kemur“.
Kunn er hún orðin hér um slóð-
ir, setningin sú arna, enda nú um
langa stund búin að hljóma urn bæ-
inn horna og enda á milli, og á nú
sjálfsagt eftir að kveða við enn þá ör-
ar en áður, því sú stóra stund tekur
nú óðum að nálgast, er konungur steyt-
ir fæti við grund hér í Vík.
Mýmargar framkvæmdir úti við eru
nú unnar með það fyrir augum, að
búnar verði »áður en kongurinn kem-
ur«. —
Og öllu á helst að vera lokið »áður
I, 2. ársfj.
Jóliann Ármann Jónasson, úrsmiður,
Laugaveg 12. Telefón 112.
P. P. Clementz, vélfræðingur.
hefur verkstæði til viðgerða á reiðlijólum o. 11.
frá 14. maí, Veltusundi 3 (i liúsi M. Benjamíns-
sonar úrsmiðs).
ur en kongurinn kemur«, — rjett eins
og fyrir dyrum standi einhver voða-
legur eldhúsdagur — hræðilegur dóm-
stóll, þar sem hans hátign konungur-
inn slupi hinn æðsta sess, og dæmi
reykvískar framkvæmdir af náð sinni og
miskunn — og þeim vikið til hliðar
úr konunglegu mannfélagi — út i myrkr-
ið og kongsleysið, — sem minst eða
ekkert hafa framkvæmt í vikverskum
víngarði, áður en hans hátign kom.
Og þótt mikið gangi nú á hjer úti
við til þess að færa í lag, skreyta og
fága— þá mun þó töluvert kveða að
því, sem unnið er í kyrþey á heimil-
unum víða.
Það er kvenþjóðin, sem þar á eink-
um hlut að máli.
Hún kvað ætla að mæta konginum
og lians mönnum á íslenskum búning-
um — sýna, að hún sé íslenzk í anda
og þjóðleg! Það verða mötlarnir, upp-
hluturinn, skautbúningurinn og peisu-
búningurinn, sem gestirnir útlendu
eiga að fá að dáðstað; það verður til-
breyting fyrir þá, en sómi fyrir Island,
og íslenskar konur. — Stór virðingar-
auki, ef þær einhuga beita sér til þess,
að brjóta á bak aftur útlent tildur og
hégómaskap, — reka á dyr erlendan
apakattarhátt, sem tiðkast hefur alt of
mjðg í ísl. klæðaburði kvenna undan-
farið.
Takist þetta, hefur kvenþjóðin stig-
iö þjóðlegt menningarspor, og um leið
gert sitt til að gera höfuðstaðinn, sem
íslenskastan meðan gestirnir dvelja.
Engin stúlka eða gift kona, af íslenzk-
um ættstofni, ætti að vera svo óþjóð-
leg, að vera á »dönskum búningi«.
Það ætti að vera heitstrenging kven-
þjóðarinnar, áður en kongurinn kem-
ur — er gildi hefði í framtíð.