Þjóðhvellur - 21.09.1907, Blaðsíða 3

Þjóðhvellur
55
Pétur Brynjólfsson, ljósmyndari,
Hverfisgötu. Reykjavík. Telefón 76.
Benedict Gabríel Benedictsson, skrautskrifari,
Austurstræti 3. Reykjavik.
halda saman og standa sem einn maður.
— En þegar eg nú lít á allan þennan
hóp, sem í þessum félögum er til sam-
ans, getur mér ekki annað en fundist
það bera vott um undarlegan áhuga-
skort, að þessi félög skuli ekki eiga
t>l»ð í sameiningu, þar sem þau rœða
mál sín, segja frá gerðum sínum á
ýmsan hátt og gefa landsmönnum í
öðrum kauptúnum og sveitum góðar
bendingar um hvað félagsskapur getur
komið miklu góðu til leiðar, ef skyn-
samlega er á haldið, — Eins og við
vitum, þá er félagsskapur í bernsku
víða á landinu, og sumstaðar alls ekki
til, þar sem hann ef til vill væri bráð-
nauðsynlegur. f’etta getur meðal ann-
ars komið til af því, að bendingar vant-
um það, hvernig hefja á félagsskap
og hvernig honum á að stjórna, svo
frambúðar njóti. Og mér flnst það
liggja næst, að þessir leiðandi straum-
ar gangi út frá höfuðstaðnum og hvísl-
ist svo út um landið og nemi staðar
þar, semlíf og framtök eru fyrirhendi.
En þessu er ekki hægt að koma í verk
nema með málgagni. — Og það verða
iðnaðar- og verkamenn sjálfir að eiga,
— og ráða yflr að fullu og öllu. —
Hin blöðin, eins og við vitum, geta
aldrei tekið að sér þetta hlutverk; þau
eru bundin á öllum endum, og virðast
hugsa mest um það, að geta verið
stjórnmálasorpkollur með lífi og sál—.
Eg veit það að vísu, að slikt blað
mundi hafa mikinn kostnað í för með
sér og borin von að það borgaði sig
fyrsta sprettinn, en þegar maður lítur
á hvað félögin eru mörg, og hvað þau
eru sldpuð mörgum dugandi mönnum,
þá finst mér að blaðstofnun væri smá-
vægi fyrir þau öll, ef þau legðust á eitt
með útgáfu þess, af alúð og atorku.
Eg get ekki skilið að ritstjórn t. d,
þyrfti að kosta stórfé, því kunnugt er
mér um það, að ritfæra menn eiga fé-
lögin svo tugum skiftir, og ef þeir legðu
huga sinn fram, þá þyrfti ekki að ótt-
ast, að nóg efni í blaðið ekki fengist.
— Eins og nú stendur, starfa félögin
út af fyrir sig og hafa lítið samneyti
hvort við annað. Þetta er óheppilegt,
en mundi lagast smám saman, er sam-
eiginlegt verk skyldivinna, á þann hátt
er eg gat um. — Eg vona að öll þau
félög, er verkamanna- og iðnfélög eru,
hraði sér að athuga þetta, því eg get
Carl Ólafsson, ljósmyndari,
Austurstræti 4, Reykjavík,
ekki skilið, að þau ekki fái séð flesta
þá kosti, er af þessu mundi leiða, bæði
fyrir þau sjálf og allan almenning.
Verkamaður í Rvík.
John D. Rockefeller,
heimsins eini olíukongur, er Reykvík-
ingar þekkja nú dálítið, og gert hefir
okkur þann grikk, að við stöndum
okkur tæplega við að kveikja týru, er
68 ára gamall. — Þjóðhv. langar til að
lofa mönnum að heyra hvað hann á
af aurum, svo að þeir geti gengið úr
skugga um, að það er ekki að ástæðu-
lausu, að kaupmenn hafa orðið skotn-
ir í karlinum og lofað honum að bregða
hönkinni.
í júnímánuði i fyrra var giskað á,
að auður hans væri 600 miljónir doll-
ara (1 dollar = 3 kr. 75 aur.). Árið
áður voru eignir hans metnar á 552
miljónir doll. Græddi hann því árið
1905 48 milj. doll. — Árið 1900 voru
eignir hans 400 milj. d., en árið þar á
undan átti hann ekki nema 250 milj.
d. Árið 1895 átti hann 100 miljj og
árið 1875 átti hann að eins 5 milj. d.,
en árið þar á undan var hann öreigi.
Haldi auður Rockefellers áfram að
vaxa hér eftir, eins og verið hefir sið-
ustu ár, verður manni því nær ómögu-
legt, að gera sér skiljanlega grein fyrir
þeim býsnum. Eins og áður var getið,
græddist honum 48 milj. doll. árið
1905, það er sama sem 4 milj. doll. á
hverjum mánuði, 194,380 doll á hverj-
um degi, 4,688 doll. á klukkustundinni,
114,16 á mínútunni og 1,92 á hverri
sekúndu. Verði Rockefeller 100 ára—
læknar segja, að hann geti vel lifaö
32 ár enn — og haldi gróði hans áfram
að sama skapi og nú er, verður auður
hans aðeins 25 biljónir dollara Það
er nærri þrisvar sinnum meira fé, en
nú er til í gulli og silfri í öllum bönk-
um og féhirslum heimsins.
Til athugunar fyrir Rvíkurbúa,
Hinn 12. þ. m. samþykti neðri deild
alþingis til fullnaðar frumv. til laga
um breyting á tilskipun 20. apr. 1872
um bæjarstjórn í Rvílc. Frumv. er í
10 greinum og flytur Lögr. það alt í
41. tbl., er út kom 14. þ. m.; er nauð-
P. Clementz, vélfræðingur.
hefur verkstæði til viðgerða á reiðhjólum o. fl.
frá 14. mai, Yeltusundi 3 (í liúsi M. Benjamins-
sonar úrsmiðs).
synlegt fyrir menn að kynnast því. —
Þjóðhv. vill taka hér upp 3. gr. frv.:
»Kosningarrétt hafa allir bæjarbúar,
karlar og konur, sem eru 25 ára að
aldri þegar kosning fer fram; hafa átt
lögheimili í bænum 1 ár, hafa óflekk-
að mannorð, eru fjár síns ráðandi, eru
ekki öðrum háðir sem hjú og standa
eigi í skuld fyrir sveitarstyrk — efþeir
greiða skattgjald til bæjarsjóðs. Konur
kjósenda hafa kosningarrétt, þó þær
séu eigi fjár síns ráðandi vegna hjóna-
bandsins, og þótt þær eigi greiði sér-
staldega gjald í bæjarsjóð, ef þær að
öðru leyti fylla áðurgreind skilyrði
fyrir kosningarrétti. — Kjörgengur er
hver sá, er kosningarrétt hefir. Þó
mega hjón aldrei sitja samtímis í bæj-
arstjórn, heldur eigi foreldrar og börn,
né móðurforeldrar eða föðurforeldrar
og barnabörn þeirra. Heimilt er og
konum jafnan að skorast undan kosn-
ingu«.
%3íijasta nýti.
Síðan konungur fór
hefir mátt heita ofurtíðindafátt hérna
í höfuðstaðarkytrunni; raunasvipur á
flestu, bæði mönnum og skepnum. —
Rlöðin hafa heldur ekki bætt úr skák,
því þau hafa verið engu skárri en áð-
ur, bæði þur og þreytuleg, — nema
hvað »Reykjavikin« var að gáskastyfir
þvi hérna á dögunum, hvað konginn
hefði vantað þarna'austur á völlunum,
sællar minningar. Reyndar hafði grein-
arkornið sína meinbugi, því þótt marg-
ir hefðu gaman af því, voru ekki all-
fáir, er til hrygðar og' gremjufundu,—
enda var ekki laust við, að ólykt væri
af greinar-skrattanum, og hafði eitt-
hvað smáskrítið við sig, að blaðið pað
skyldi gera kopp, hatt og hempu að
umtalsefni í sambandi við konginn, og
ef nokkuð má ráða af þeim verkunum
er hún hafði á stjórn og þing, hefir
hún þótt ein af stærri syndum íslenskr-
ar blaðamensku. — Og refsingin var
líka óguðleg — því þrátt fyrir feitletr-
að iðrunarkvak, er blaðið sendi upp í
hæðirnar frá sundurkrömdu hjarta
sinu, 2 dögum síðar, tók stjórnin þenn-
an grindhoraða kjaftbita af blaðinu,
opinberu auglýsingarnar, og pingið lét
sína réttlátu(ll) reiði í ljósi á þann hátt,