Þjóðhvellur - 23.11.1907, Qupperneq 1

Þjóðhvellur - 23.11.1907, Qupperneq 1
ÞJÓÐHVELLUR BLAÐ TIL SKEMTUNAR, FRÓÐLEIKS OG ALVARLEGRA ATHUGANA Nr. 16 BEYKJAVÍK, 23. NÓY. 1907. I, 3. ársfj. Jóhann Armann Jónasson, úrsmiður, Laugaveg 12. Telefón 112. Jónatan Porsteinsson, kaupm., Húsgagnaverslun. Laugaveg 31. Telefón 64. C. & L. Lárusson, Laugaveg, 1, Reykjavik. Pósthólf A. 31. Telefón 10. Munið eftir T o m b ó 1 n S,júkrasanilags prentara, semhald- in verður í Bárubúð í kvöld og annaðkvöld. Par er úrval góðra muna. I'ar verður glaumur og gleði. Pistlar eftir swinlenskan smáskamtalœknir. ,,Sérviska“. Eg er nú orðinn gamall í hettunni, grár og lotinn, og' margir hafa löngum talið mig afturhaldssaman og fullan sér- visku; hef eg venjulega tekið hið sið- arnefnda mér til inntekta, því sérviska er oft ekki annað en f r a m s ý n i, hrein og bein viska, sérstök skoðun ein- staks manns á mönnum og málefnum, er oft hefur staðist próf á borð við skoðanir og íhuganir hinna »lærðu«,— en afturhaldssemin hefur aldrei verið minn fylgiflskur. A árunum, þá er eg var i broddi lífs- ins og mín var vitjað til sjúkra, kom það stundum fyrir meðal annars, að eg þurfti að gefa mönnum ráð við kvill- um, er stöfuðu af óhóflegri vinnautn, og er eg ráðlagði, að þeir skyldu hætta »að drekka«, sögðu mýmargir, að eg færi með flrrur; töldu það sérvisku eina að ráðlegga slíkt. En hvað er nú orðið uppi áteningnum? Mér heyrist ekki betur, en að sú ráðlegging sé tal- in góð og gild nú, bæði meðal lækna og annara. »Bölvuð sérviska er í manninum«, sögðu sveitakonurnar, eftir að eg hafði snúið við þeim bakinu og brýnt fyrir þeim, hversu sóðalegt það væri, að nota »stækju« til þvotta. Og þegar eg inti að því við þær, að hætta því, sögðust þær ekki ansa slíku sérvisku-þvaðri. Nú er þetta orðið breytt, og húsfreyj- ur yfir höfuð orðnar skynsamari, að þvi er þetta, og fleiri hreinlætis-atriði, snertir; nofa nú vatnið en ekki »stækj- una«, og svona mætti benda á margt, ef rúmið leyfði. Enn í dag er eg talinn sérvitur vegna skoðana minna, og er eg ekki spor upp- næmari fyrir því nú, þótt gamall sé, en forðum. — En það sé eg vel, að nútíminn hefur sina galla, sína lesti.— Og einn liðurinn í þvi gallakerfi eru Dansleikarnir. Eg hef frá því fyrsta liaft þá skoð- un, að þeir væru eitur fyrir heilbrigð- an likama, hvað þá heldur veiklaðan. Á síðari árum hef eg litið á þá, sem einskonar plágu meðal yngra fólksins, og hef nú beinlínis hreinustu andstygð á þeim, einkum síðan berklaveikin fór að verða svona ískvggilega almenn í fólki af ðllum stéttum. Mýmargir eru þeir, er segjasemsvo, að »dansinn sé einhver saklausasta skemtunin, sem »guð hafi skapað(!) eða sblásið mönnunum 1 brjóst«(!); hann sé afl, sem komi blóðinu til að renna örar hjá báðum kynjum, hann fram- leiði tiðari æðaslög(!), auki andardrátt- inn, er geri það gott, að lungun hreins- ist(H), auk þess, að hann leiðifram ör- ari hjartaslög, sem svo aftur skapi nýj- ar og notalegar tilfinningar, sem streymi frá brjósti til brjósts á hringferðinni um gólfið, er leiðist af mildum bg ang- urblíðum hörputónum(!).— O-jæja! lýs- ing'in er ekkert hrak; hún er dillandi skínandi; auðsjáanlega smíðuðafþeim fjölda manna, sem minsta hefur for- sjá, í þeim tilgangi, að töfra og leiða sem flestar ungar sálir inn í þessa para- dís samkvæmislífsins — dansinn — inn á þetta sástarinnar akurlendi« — er sumir kalla. — Lýsingin er als ekki smíðuð fyrir mig; mér geðjast hún ekki og margt misjafnt mætti um hana segja, en fátt til liðs, en þó skal eg ekki fara orðum um þá hlið málsins. En það er önnur hlið á þessu máli, sem er eins varúðarverð og hin er lát- in vera dýrðleg; og gefur mér, sem reyndum og athugulum manni, tilefni til alvarlegra athugana, frá sjónarmiði heilbrigðisfræðinnar. Um þá hlið vil eg fara örfáum orðum. Hér í höfuðstaðnum eru dansleikar mjög algeng skemtun meðal fólks af öllum stéttum. Flest félög, cf ekki öll, liafa dansinn fyrir aðalatriði á »pró- graminu«, þá er skemta skal, — að eg ekki tali um Templarafélög höfuðstað- arins, er undanfarið hafa borið langt af öllum öðrum félögum í þessu efni, enda hefur hið holla og heilnæma ald- rei verið takmarkalaust þar, fremur en annarstaðar. — Á dansleikana eru stúlkurnar leiddar i stór-hópum. Er svo að sjá, að þeim þyki það nauðsyn, að vera þá sem allra minst klæddar; eru þær stund- um með bera handleggi upp fyriroln- boga, eru »flegnar« niður ábrjóst, svo sjá má í geirvörtu; og sá klæðnaður, sem kroppinn hylur að öðru leyti, er svo gisinn og veigalítill, að likt er og á slör sjái. Sokkarnir, t. d., sem venju- lega eru hvítir eða svartir bómullar- sokkar, eru svo gisnir, að glögt sér í fæturnar, og alt er eftir því. — Svona búnar sprikla svo veslings stúlkurnar á gólfinu, sprengmóðar, svitinn bogar af þeim í lækjnm, og þær kunna sér ekki læti fyrir fjöri; — þær fara út til að kæla sig, verða svo innkulsa, og sumar þeirra veikjast að dansleiknum loknum. — Líkt er að segja um pilt- ana, nema livað klæðnaður þeirra er töluvert skárri. — Pað er kunnugt, að eigi allsjaldan hefur dauði orðið arf- ur af dansleik, að eg ekki tali um kvef,, máttleysi, höfuðverk og fjöldamörg önnur meinleg óþægindi. Hverjum meðalgrcindum manni ætti líka að vera það auðskilið, hversu holl- ur slikur snarsnúningur muni vera fyr- ir líffærin yfir höfuð, einkum heilann, og mörg dæmi veit eg til þess, að höf- uðveikir menn þola alls ekki þessa villimannahringferð, og flesta, þótt hraustir séu, snarsvimar svo illa, að Afgreiðsla ))Pjóðhvells<( er á Bergstaðastræti 19.

x

Þjóðhvellur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðhvellur
https://timarit.is/publication/222

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.