Þjóðhvellur - 01.09.1908, Blaðsíða 1
ÞJÓÐHVELLUR
BLAÐ TIL SKEMTUNAR, FRÓÐLEIKS OG ALVARLEGRA ATHUGANA
Nr. 23 REYKJAYÍK, SEPT. 1908. I, 4. ársfl.
Jóhann Ármann Jónasson, úrsmiður,
Laugaveg 12. Telefón 112.
„Pjóðliy.“ getur ekki gert neina
fasta áætlun um, hvernig hann
hagar útkomu sinni i vetur; það
gerir annríki ritstjóra og aðrar
ástæður.
Mikið hefur gengið á
síðan „Þjóðhv." kom út síðast, bæði hér
í borginni og víðs vegar nm land.
Það er frú Pólitík, sem því hefur valdið.
Henni er ekki markaður bás með ham-
skiptin, fremur en Grími Ægi.
Síðan 1 vor, að nefndarmennirnir komu
heim, hefur vor pólitiski himinn verið
vindaskýjum hulinn, og úr þeim staðið
stöðug stórviðri, þrumur og eldingar.
Það er engu líkara, en pólitiskar
óheillanornir hafi legið yfir landi í þétt-
um hnapp og hafið allsherjar sarntök til
að spúa sem mestum rógi og ryki i augu
og eyru almennings, til þess að koma í
veg fyrir, að hún mætti sjálf, með ró-
legri íhugun frá eigin brjósti, taka sjálf-
stæðar og heilbrigðar ályktanir í helg-
asta velferðarmáli sínu.
Nei, það leynir sér ekki, að nú eru
aldamót í íslenskri pólitík.
Nú eru æsingar meiri og öflugri en
dæmi eru til síðan um aldamótin 1800;
fjandskapur og hatur á hærra stigi en
sögur fara af síðan á Sturlungaöld, og
valdafýkn fult svo mikil sem á dögum
Gissurar jarls.
Hefðu menn borið vopn til þingmála-
funda sextíu slðustu dagana fyrir kosn-
ingar, mundi gleggst hafa sést, hversu
sátt og bróðurlegt samlyndi situr hátt, á
þeim svokallaða siðmenningartfma, sem
nú á að ríkja með okkar þjóð.
I stað þess, sem áður voru hér á landi
borin bitur sverð og þau látin jafna hvers
konar sár og sakir, þá er nú mannorð
þeirra manna, er leiðbeina vilja alþýðu,
Jónatan Porsteinsson, kaupm.,
Húsgagnaverslun. Laugaveg 31. Telefón 64.
með ró og stillingu, lamað, svert og sví-
virt í álnarlöngum blaðadáikum, er al-
þýðan sýpur 1 sig eins og spenvolga mjólk,
af þvf það kemur í greipar henni undir
sannleikans og mentunarinnar yfirskyni.
En almenningur er stundum of auð-
trúa, — og leggur þess vegna sannleik-
ann oft að velli — óafvitandi þó —, og
það spegiar sig líka hvergi betur, en ein-
mitt í vorum pólitisku bardögum núna
undanfarið-—
Svo sjáum við síðar hvað setur.
H. B. «
Pað stóð heima.
Þegar Þjóðræðis- og Landvarnarmenn
voru búnir að leggja undir sig og vinna
landið með kosningunum — þá fara io
til 20 Islendingar, er frá Ameríku komu
fyrir nokkrum vikum, vestur aftur
— til þess að sækja dótið sitt.
Þetta ætlar alt að ganga alveg eins og
í sögu — að hverju sem það stefnir.
Merkílegur ferðapistill.
Jeg kom nýlega hingað til höfuðborg-
arinnar, með »Skálholt« alla leið norð-
an úr Hornvík.
Þegar ég steig hér á land, var veður
fagurt. Ég var satt að segja steinhissa,
er ég fór að litast um hér á Reykja-
víkur götum. Hvílík dýrð ! Mér vökn-
aði f augum, er ég hugsaði til feðra
minna á Hornströndum, sem allir hafa,
aftur f tólfta lið, dáið Drotni sfnum, án
þess að bera gæfu tii að líta Reykjavfk.
— En ég, sem ætið hef þó verið kall-
aður ættleri, var hingað kominn og mátti
glápa eftir vild á háttgnæfandi skraut-
hýsi og íturvaxnar yngismeyjar. — Ég
C. & L. Lárusson, Laugaveg, 1,
Reykjavík. Pósthólf A. 31. Telefón 10.
vildi nú samt ljúka. aðalerindi mínu, áð-
ur en ég slepti mér fyrir fult og alt í
hinn ginnandi strætaglaum — Ég var
sem sé með kvæðisstúf í vasanum, er
hafði orðið til í huga mfnum, er ég í
vor seig í Hornbjarg 1 fyrsta skifti á æf-
inni. Kvæði þetta var, ogerenn, mjög
háfleygt að efni; þori ég að fullyrða,
að enginn maður, innan tvítugs aldurs,
hefur svo þroskaða sál, að hann skilji
það til fulls. Ég leit svo á, að ljóð
þetta væri eitt af þeim fegurstu, sem til
þessa hafa ort verið á íslenska tungu,
og sömu skoðun á því höfðu Horn-
strendingar allir, undantekningarlaust,
látið f Ijósi. Ég ætlaði því að veita ein-
hverju höfuðborgarblaðintt þann sóma,
að láta það birta þjóðinni þetta gull-
fagra ljóð. En af því að ég hef aldrei
fengið minsta snert af pólitiskum fiokka-
ríg, stóð mér hjartanlega á sama, hvott
blaðið væri, að undanteknum »Templ-
ar«, sem okkur Hornstrendingum er
meinilla við.
Ég var staddur á einni af aðalgötum
bæjarins, er ég fyrst leitíkringum mig
f því skyni, að koma þessu afkvæmi
mfntt í vist, — og sá þá, að ég stóð
beint fram undan dyrum á skrifstofu
meiri háttar blaðs. Ég gekk inn og
skildi eftir stafprykið mitt við útidyrn-
ar; er það siður á Hornströndum, og
verður engum að efnatjóni.
Ég komst klakklaust inn í skrifstof-
una. Þar sat öldungur í hægindastóli ;
veitti hann mér ekki eftirtekt, er ég kom
inn úr dyrunum, sökum þess, að hann
var sokkinn niður í lestur blárrar bók-
ar; ég gekk nær og sá letrað gyltum
stöfum framan á bókinni: Bréf frá Júlfu.
Jú, ég kannaðist við bókina þá. Hún