Þjóðhvellur - 01.03.1909, Blaðsíða 3
P.TÓÐHVELLUR
103
málið í þinginu kemur óefað ekki úr nefnd-
inni fyr en þeir eru komnir heim aftur.
í. maður: Auðvitað ekki; Bjössi sér
um það. Hann er duglegur og veit hvað
hann syngur.
2. maður: Eins og þú manst í gær-
kvöldi, vorum við sammála í því, að frum-
varpið, hvenær sem það yrði samþykt, þá
ætti það að koma sem bezt fram, alstaðar,
að ísland væri ríki; og eg endurtek það
nú, að það á að vera fast greipt á tungu
allra íslendinga, koma skýrt frarn í öllu
daglegu máli, að Island heiti, sé og verði
ríki.
1. maður: Já, eg svo hjartanlega sam-
mála þér um það. Og eg vil, að hvert
það orð í málinu, sem hefir land að
fyrsta atkvæði, og hljóðar upp á okkar
eigið l'and, ísland, breytist í riki.
2. maður: Já, rétt; alveg laukrétt. Og
það jafnvel, þótt það virðist afkáralegt í
fyrstu. Þjóðin venst því, og hún verður
að finna það á sínu eigin máli, að Island
sé riki, — ríki og ekkert annað. Eg
vil þá er frumvarpið er orðið að lögum,
að t. d. landbúnaðarfél. verði kallað rík-
z'sbúnaðarfélag, og að allir segi rikissvæði,
er þeir tala um landsvæði. Þá eiga
andsmenn að kallast rikismenn, og lands-
skuldir /■z'/rzsskuldir, landssjóður ríkissjóð-
ur og landsíminn ríkissími o. s. frv.
1. maður: Þetta á einmitt að vera
svona, og eg segi þér satt, að kamburinn
á landanum hækkar fljótlega, þegar þessi
og önnur lík orðatiltæki eru orðin að vana,
orðin rótföst I málinu. Eg vil t. d., að
orðið Landnáma verði Ríkisnáma, og eg
vil fara lengra : Landmannahrepp vil eg
kalla /íz'/rzsmannahrepp, landflæmi ríkis-
flæmi; landhelgina vil eg kalla ríkishelg-
ina og svona hvað af hverju áfram.
2. maður: Þessi og önnur eins nýyrði
verða alveg aðdáanleg. Með þessu móti
gleymir þjóðin aldrei, að eyjan hennar er
ríki og þjóð hennar rz7«sþjóð. Það er
einmitt á þennan hátt, sem hún á að
verða þess arna vör, og þegar svo er
komið, tala menn ekki um fósturland, móð-
urland og föðurland, heldur um fóstur-
ríki, móðurríki og íöðurríki; þá breytist
Qrðið landafjandi í /•z’/r/sfjanda og land-
póstar í ríkispósta; þá verður landsbank-
inn kallaður z’z'/rzsbanki og landaurar rík-
ríkisauvar, landamerki ríkismerki, land-
skjálfti /•z'/czsskjálfti og 1 a n d r á ð ríkisráð.
o. s. frv., o. s. frv.
Þegar eg hafði hlustað um stund á
þessi málfræðisvísindi, fann eg svo grát-
lega til þess, hversu magur eg var í þeirri
grein. Eg leit því svo á, að mér væri of-
aukið þarna inni, tók hatt minn og hélt
á burt. Eg hafði grætt á dvöl minni, eins
og lesendur mínir munu sjá, er línur þess-
ar lesa, og treysti eg þeim til að bæta
við ofanskráðan orðmyndabálk manna
þeirra, er eg hélt að væru þingmenn.
N a h ú m.
m * *
Aths. Háttv. Nahúm erhér með þakk-
að fyrir línurnar, og vil eg benda bæði
honum og öðrum á, að í þinginu hefur
komið fram frumvarp, er fer með eitthvað
svipað og að ofan er minst á. Við um-
ræður þess höfðu þingmenn minst á „Is-
ríki“ (Island), talað um að nefna Land-
brot »Ríkisbrot«, Landakot »Þjóðkot«,
undirlendi »undirríki«, Austurland „Aust-
urríki", og fleira gott, var þar sagt.
Ri t s t j.
Ofurlítið broslegt.
Þetta atvik úr þinghúsinu gengur. staf-
laust um stræti borgarinnarsvohijóðandi:
„Annan eða þriðja daginn, sem alþingi
var háð, var dyravörðurinn, er sér um
innganginn að neðri deildar þingsalnum, í
óða önn, eins og lög gera ráð fyrir, að
aðgæta aðgöngumiða þeirra, er á hann
ruddust og ætluðu að hlusta á þingræður
í áheyrendaherbergjunum til hliðar við
neðri deild. En þá bar svo við, eins og
eðlilegt var, að einn þeirra þingmanna, er
aldrei hafa setið á þingi fyr, kemur til
dyravarðar þessa, og ætlar auðvitað rak-
leiðis inn. Dyravörður, sem ekki þá i
bili var nógu mannglöggur til að þekkja
alla þingmenn, snýr sér snögt við og
segir:
„Hér fá nú ekki aðrir aðgöngu en þeir,
sem hafa aðgöngumiða. Þér skuluð fara
upp á áheyrendapall og setjast þar“.
Þingmaðurinn fór að bragði upp, segir
sagan, eins og hver annar vegviltur og
óbreyttur náungi. En hvernig sem því
befur verið varið, þá kom hann ofan aftur
von bráðar og segir við dyravörð ofurstilt
og kurteislega:
„ — Get eg ekki fengið að sitja þar sem
eg sat í gær?“
Dyravörður hleypti þá þingmanninum
orðalaust inn í þingsalinn, enda höfðu
mannglöggir náungar sagt dyraverði, með-
an þingm. var að skoða sig um bekki uppi
á palli, að hann hefði vísað þangað upp
einum af þingmönnum neðri deildar". —
Þið rennið svo grun í, hvernig dyraverði
muni hafa liðið næstu mínúturnar eftir að
þetta skeði, — og hvort þetta muni ekki
hafa orðið þægilegt hlátursefni fyrir gár-
ungana, sem alt af hlæja út að eyrum að
hvaða óveru sem er.
Þetta hefur heyrst —
og menn farið alt annað en dult með það
hér og þar á strætunum, að stjórnarskift-
in væntanlegu muni fæða af sér ýms ný
og óvænt stjórnarskifti við ýmsar opinber-
ar stofnanir hér í bæ og ef til vill víðar.
Og segja menn þannig til dæmis, að Lands-
bankinn („ríkisbanki Isríkis") muni vera
nr. I í röðinni og eigi þar að steypa af
stjórnarstóli Tr. G., en B. Kr. að koma í
staðinn ; þá er og gjaldkeri þess banka
sagður valtur í sessi, en E. Gunn. sagð-
ur staðgengill. Þá er og rætt um stjórn-
arbylting við Landsbókasafnið, bókavörð-
ur talinn valtur, og svo loks, að E. Br.
við prestaskólann muni ekki verða lang-
fastur í hinni nýveittu stöðu þar, o. s.
frv. Eftir þessum skeytum, fer það að
borga sig, að vera „sjálfstæðismaður", ef
allir spádómarnir rætast — þótt þetta sé
að vísu ekki selt dýrar en það er keypt.
„Biessunarorðin“.
»Vonirnar bregðast og visna eins cg strá«.
Sunnudaginn 28. febr. var haldinn
bóksalafundur hér í borginni. Yar
þar staddur maður sá, er »áhyggjur
hefur miklar og urnsvif fyrir mörgu«,
sein sé rúðlierravísirinn nýi, hvers brjóst
var bólgið af broshýrustu vonum vænt-
anlegrar tignar hans, frá því á ösku-
dag, fjórum dögum áður. — Meðan á
fundi þessum stóð, kom piltungi nokk-
ur, gerði boð fyrir »væntaniegt ágæti«
og innirfrá, að heim til þess sé komið
áríðandi bréf, sem það sjálft verði að
kvitta fyrir, ella verði ekki afhending
leyfð. — Vonin brann sem skærast —
»útnefningin« hlaut að vera komin —
og brosið, sem velti sér nú yíir andlit
öldungsins, gleymist þeim aldrei, sem
sáu — nú stóð hann upp, gekk að dyr-
unum, hneigði sig þar og mælti þessi
minnilegu orð:
„Veriðpið nú allir blessaðir og sælirr
vinir mínir‘\
Og svo fórhann—brosandi, skínandi
— fögnuður fylti hjartað ognýrun.
En »vinir« hans sumirþarna á fund-
inum, sem þessi „blessunarorð“ fengu,
voru hvorki betri né verri en t. d.