Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1886, Side 144

144
þreki og hjartaprýði eður gjörast veikir og volaðir, er
undir engu eins komin og því, hvernig vér hagnýtum
oss vort andstreymi. Hið ytra böl á að aga ástríður
vorar og uppvekja vorar gáfur og atgjörvi til öflugri
framkvæmdar. Stundum virðist það skapa nýjar gáf-
ur í oss. Baráttan er mannsins óðal og mótstaðan
hans sanna verk. Aldrei tekur sjálfsmenntunin betur til
skriðs en þegar einhver vandræði mæta, þegar hindranir
manna eða höfuðskepna, bráðar breytingar aldarinnar,
eða eitthvert mótlæti hrinda oss til að leita fulltingis
hjá vorum sálarkröptum 1 stað þess að kága hugprýði
vora, snúa oss til aðstoðar guðs, skýra fyrir oss til-
gang lífsins, og innblása oss rólega ráðfestu. Engin
mikilmennska né góðmennska hefur mikið mæti, nema
hún hafi reynd verið í þessum eldi. En ekki er vert
að leita uppi þrautirnar fyrir þessa sök. fær koma,
þótt vér köllum ekki, enda er háskinn meiri að hníga
fyrir þeim, en þörfin á þeim. En þegar guð sendir
þær, eru þær háleit sjálfsmenntunarmeðöl, og úr því
þær eru það, þá látum oss þola þær með öruggu geði.
J>annig má beygja hverja grein vorra lífskjara undir
þjónustu vorrar sjálfsmenntunar.
Eg hefi ekki tómstund til að hugleiða nema eitt meðal
enn þá. Vér finnum það í vorri frjálsu landsstjórn, í vor-
um pólitisku félagsböndum og skyldum. J>að er mikil
blessun, sem fylgir frjálsum stjórnarreglum, að þær gjöra
mikið til að vekja anda þjóðarinnar til lífs og til starfs. Oss
er sagt að menntun alþýðu sé nauðsynleg til að halda
UPP' þjóðstjórn, en hitt er jafnrétt, að þjóðstjórn er öflugt
meðal til að mennta þjóðina. Hún er hdskóli pjóðarinn-
ar. í frjálsu ríki eru heilagar skuldbindingar lagðar á
hvern einasta ríkisborgara; stór málefni þarf að íhuga,
stór velferðarmál þarf að úrskurða. Hinn einstaki
er kvaddur til að setja reglur, sem velferð millíóna er
undir komin og kjör komandi kynslóðar. Hann verð-