Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1896, Blaðsíða 7
7
mál eins og það, að koma skipulagi á allan lestur
manna, alla almenna menntun manna, þá er það
allt of stórfenglegt og örðugt til þess að við getum
komizt að nokkurri niðurstöðu um það í kveld. í
því er fólgið heilt menntunarkerfi, heilt heimspeki-
kerfi; þar kemur til greina, hverjum augum menn
líta á skyidur mannsins og alla afstöðu hans gagn-
vart öflum heimsins.— allt það, sem í einu orði er
kallað lífsskoðun. Frá jafn-örðugu efni ætla jeg að
snúa mjer sem skyndilegast og að öðru, sem auð-
veldara er, og jafnframt hugsanlegt að einhver á-
rangur verði af að um sje talað — ef ekki at okk-
ur í kveld, þá af einhverjum einhvern tíma.
Jeg ætla að snúa mjer að þeitn bókum, sem
menn vilja almennt helzt lesa, bókunum, sem fram-
ar öðrum fást við að vekja ímyndttnaraflið, verka
.á tilfinningarnar, snerta strengi hjartans — skemmti-
bækurnar, sem svo eru kallaðar. Flestir menn eru
þyrstir í að lesa slíkar bækur, að minnsta kosti á
yngri árttm. Og hamingjunni sje lof fyrir þann
þorsta! Það liggur við, að mjer hafi orðið illt, þeg-
ar jeg hef heyrt ungt fólkt segja, að það forðaðist
að lesa slíkar bækar; mjer hefur svo óþyrmilega
kornið til hugar biðukollan, sem var aldrei fffill. Því
að þorstinn eptir þessum bókum er í raun og veru
«kki annað en þorstinn eptir fegurð, eptir skilningi
á sjálfum oss og umheiminum, eptir góðvild, eptir
kærleika, eptir sterkum og háleitum hugsunum, ept-
ir lifsins vatni, sem frjóvgað geti sálir vorar. En
hvernig er þeim þorsta svalað? Gerum vjer oss far
um að drekka að eins af tærustu lindunum? r
Jeg held ekki, að neinn af oss geti hælt sjer af
þvi, að því sje eða hafi verið svo varið með sig.
Mjer blæðir.i augum, þegar jeg. hugsa um allt ,það