Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1896, Blaðsíða 21
21
n. (1559—1588). Hvað ísland snerti, miðaði stjórn
hans einkum að því, að koma skipulagi á hinn nýja
sið, en uppræta sem mest katólska trú og katólskar
siðvenjur. Hann var maður harður og refsinga-
samur, einkum við þá menn, er berir urðu að brot-
um gegn skirlífi. Á dögum Friðriks var Stóridómur
í lög tekinn á alþingi 1564. Var hann um frænd-
semis- og sifjaspell, hórdóms- og legorðssakir, og
lögð lífs hegning við mörg slíkra brota; var hann
því miklu harðari en lög þau, er i þessu efni giltu
í katólskum sið. Var það Páll Stígsson höfuðsmaður,
er þröngdi landsmönnum til að lögtaka Stóradóm,
en konungur samþykkti hann árið eptir 1565, og
gekk hann sem lög i landi fram á þessa ö!d. Þó
voru menn eigi af lífi teknir eptir Stóradómi um
daga Friðriks konungs, því að bæði veraldlegir
höfðingjar landsmanna og jafnvel höfuðsmennirnir
sjálfir vildu skjóta skjóli yfir sakamenn þá, er
dræpir voru eptir honum.
Á stjórnarárum Friðriks II. voru vopn tekin af
íslendingum. Virðist svo sem um það mál hafi
dómur gengið á alþingi 1576, að niður skyldi leggj-
ast vopnaburður; er sagt, að sýslumenn sumir hafi
siðan gjört gangskör að því, að eyða vopnaburði.
Skömmu seinna varð það árið 1579, að einn af auð-
ugustu og ættstærstu mönnum landsins, Eggert
Hannesson á Bæ á Rauðasandi, var ræntur og hand-
tekinn af nokkrum enskum víkingum, og þó hann
með aðstoð konungs fengi rjettingu mála sinna, varð
þetta þó til þess, að opna augu ýmsra landsmanna
fyrir því, hvílikur háski þeim væri verjuleysið, er
fáeinir útlendir illþýðismenn gætu haft ráð þeirra 1
hendi sjer. Fyrir því Ijet tengdasonur Eggerts,
Magnús Jónsson sýslumaður í Þorskafjarðarþingi,