Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1896, Blaðsíða 36
36
tilgangi, að hann gæti eigi fært sönnur á, að þau
væru login. Stundura stefndu menn málum sínum
fyrir konungsdóm, þó að þau hefðu eigi komið til
rannsóknar og dóms áður, hvorki i hjeraði nje á
alþingi. Hefur þetta orsakazt af þvf, að menn höfðu
eigi traust á hinum innlendu dómstólum. Þetta
bannar konungur með brjefi 1574. Segir hann, að
málin verði að komast fyrir lögmannsdóm, áður en
þeim sje skotið til sin. Stundum urðu höfuðsmenn
að skerast i, að mál manna væru dæmd. En opt
skeltu þeir við því skolleyrum, þó að menn bæðu
þá að hlutast til mála sinna, annaðhvort af hirðu-
leysi eða þá af vild og vináttu við þá menn, er
ætluðu sjer það óþarft, að málin kæmu fyrir dóm.
Var þá eigi annað að gjöra, en að fara á konungs-
fund og kæra slikar aðfarir. Þannig fór Pjetur
Pálsson á konungsfund 1594 og kvartaði undan því,
að hann næði ekki rjettum lögum á íslandi. Bauð
þá konungur höfuðsmanninum Hinriki Krag að sjá
til þess, að mál manna væru dæmd að lögum. —
Bauð hann honum að halda lögmönnum og öðrum
dómendum til þess að vanda dóma sina og láta
málin eigi dragast. Við bar það og, að höfuðsmenn
tóku fje af mönnum án dóms og laga fyrir ýmsar
sakir, er þeim þótti á þeim standa. Þannig kvart-
aði Eirikur Arnason yfir þvi við konung, að Jóhann
Bochholt hefði tekið fje af sjer, 300 rikisdali, að
minnsta kosti 4500 kr. eptir peningagildi nú á tfm-
um, fyrir illa meðferð á presti nokkrum. Bauð kon-
ungur Jóhanni að skila aptur fje þessu, og láta
dæma mál Eirikg að íslenzkum lögum.
Illa var höfuðsmönnum og öðrum íslenzkum
valdamönnum við það, að menn færu á konungs-
fund til þess að bera fram mál sin og kvarta undan