Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1896, Blaðsíða 48

48
Eigi voru andlegrar stjettar menn miklir eptir-
’bátar leikmannanna í þessum efnum. Marteinn
biskup átti þrjú launbörn, og Oddur biskup tvö, og
sjálfur Guðbrandur biskup, sem þó var svo einkar
harður og refsingasamur við aðra urn slík brot, átti
laundóttur, Steinunni, móður Þorláks biskups. Gísli
'biskup átti þá konu, er átt hafði barn með bróður
sinum, og kona Olafs biskups Hjaltasonar tók mann
undir bónda sinn, en kærði það, aö Olafur biskup
.yrði sjer ekki að manni. Haf'ði Olafur biskup af
.þessu bæði skapraun og vausa. Eins og geta má
nærri, voru prestarnir einnig breyskir á þennan hátt.
Misstu mjög margir þeirra embætti fyrir barn-
eignir, en fremur var tekið vægt á þvl, þangað til
1590, að Laurentíus Kruse höfuðsmaður ákvað, að
prestar þeir, er berir yrðu að hórdómi, skyldu missa
embætti. Þó máttu þeir fá embætti að þrem árum
liðnum, en aldrei hið sama prestakall.
Þess hefur áður verið getið, að sýslur, klaustur
og aðrar konungsjarðir voru veitt einstökum mönn-
um sem ljen. Gat sami maðurinn haft fleiri en eina
sýslu í senn, og auk þess klaustur og stundum fleiri
en eitt í umboði. Náðu þeir mestu og flestu af
' þessu, sem eptirgangssamastir voru og komu sjer i
*mjúkinn við höfuðsmann, þannig hafði t. d. Jón lög-
- maður Jónsson undir eins Þingeyraklaustur, Stapa-
1 umboð, Miðfjarðarjarðir, Vatnsdalsjarðir, Húnavatns-
aýslu og Snæfellsnessýslu. Jók þessi tilhögun eigi
all-litið ríg og ásælni höfðingja. Reyndi hver ura
sig að ná sem mestum og beztum ljenum, og varð
þá opt að slæða þau frá öðrum, bæði með rjettu og
röngu. Var það siður slíkra manna, þá er þeir þótt-
ust ekki koma svo ár sinni fyrir borð hjer á landi,
sem þeim líkaði, að fara á konungs fund með róg á