Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1896, Blaðsíða 75
75
•skepnufellir hafi verið töluvert tíður, og það þó að
árin væru eigi mjög hörð. Lítur út fyrir, að menn
hafi á þessum tímum mjög ætlað upp á útigang,
eigi að eins fyrir hross og sauðfjenað, heldur og
Jafnvel fyrir naut. Getur Björn á Skarðsá þess, að
veturinn 1595 hafi verið svo góður, að aldrei hafi þurft
að gefa geldum nautum þann vetur, og þá hafi veiði
verið stunduð í vötnum með netum fram á jól, sem
sýnir veðurblfðu mikla.
Eitt af þvi, sem hefur áhrif á efnahag hvers
lands, er verzlunin. Eptir 1550 varð verzlunin miklu
óhagstæðari, en áður hafði verið. Eptir að landið
gekk undir konung var verzlunin, að svo miklu
leyti sem hún var ekki í höndum landsmanna sjálfra,
bundin við Björgvin i Norvegi. En er fram liðu
stundir, komst hún að mestu í hendur Englendingum
og Hansastöðum, einkum Hamborgarmönnum. Urðu
þeir, se'm verzluðu hjer, að gjalda toll konungi, hið
svo nefnda »sekkjagjald«, en máttu svo verzla við
landsmenn á hverri höfn, er þeir vildu. Mjög voru
Englendingar yfirgangssamir og Islendingum illir i
viðskiptum. Höfðu þeir í frammi rán og manndráp
við landsmenn. Drápu þeir að lokum 1467 hirðstjóra
Lonungs, Björn hinn ríka, eins og kuunugt er. 1514
segir Jón Egilsson, að Síðumenn hafi barizt við
Englendinga í Vestmanneyjum og drepið af þeim
14 menn. Um sama leyti eða litlu fyrri mun það
hafa verið, sem Englendingar — að því sem Björn
á Skarðsá segir trá — drápu hirðstjóra umboðs-
manninn Ssæin Þorleifsson og 11 menn aðra íslenzka.
Þeir höfðu þá og í frammi rán og gripdeildir hinar
mestu. Kærði Kristján II. þetta fyrir Englands
konungi, en sendi hingað hetjuna Sören Norby til
•að halda Englendingum f skefjuin. Eigi gátu þeir