Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1896, Blaðsíða 160
160
Þá er presturinn hræddur um, að það sje nokk-
uð laus ágizkun hjá mjer, að hinar reisulegu bæja-
byggingar hafi átt rót sína að rekja til ritgjörðar
síra Guðlaugs Sveinssonar, en svo mun þó ekki vera.
Prófasturinn segir sjálfur í ritgjörðinni, að hann viti
3 prestagarða byggða með þessu nýja lagi 1791.
Þar af sjest, að menntuðu mennirnir á Vesturlandi
urðu fyrstir til að taka upp þetta byggingarlag, eins
og við mátti búast, þvi að á þeim árum munu mjög
fáir bændur hafa keypt Fjelagsritin. Eins gekk það
hjer í Skagafirði, að það voru menntuðu mennirnir,
sem gengu á undan, Ari læknir á Flugumýri og Jón
sý8lumaður Espólín á Frostastöðum fyrstir, rjett eptir
1820. Svo komu efnabændur strax á eptir, helzt
að austanverðu í sýslunni; nefni jeg þar fyrsta til
Þorkel á Svaðastöðum og Jóhannes í Hofstaðaseli,
en svo fjölgaði þeim bráðlega. Nokkrir prestar hafa
ef til vill byggt upp bæi sína á þessum árum, en
mjög fáir gjörðu það hjer i Skagafirði, það man jeg
vel. Á bls. 207 segist höf. hafa heyrt í ungdæmi
sínu, að Pjetur prófastur á Víðivöllum hafi byggt
þar mjög góðan bæ, og að nokkrir heldri menn hefðu
að hans dæmi bætt bæi sína, en frá þessu hefur
honum ekki verið rjett skýrt, því að Viðivallabær
stendur enn að mestu eða öllu óbreyttur, eins og
Vigfús sýslumaður Scheving byggði hann seint á
næstliðinni öld, enda er sjáanlegt, að hann hefur
verið mjög vandlega byggður og ekki af vanefn-
um.
Höf. heldur það sje misminni hjá mjer, að menn
hafi verið farnir að brúka flibba i Skagafirði um
1840, en jeg man vel eptir þeim fyr. Fyrst man
jeg eptir, að jeg sæi fiibba á Guðbrandi Stephensen
.járnsmið, sem var fyrsti verzlunarstjóri hjá Nissen