Alþýðublaðið - 28.04.1921, Blaðsíða 1

Veggföður
’ # ’ © -
nýkomið í miklu úrvali, einnig húsapappi og strigí.
Björn Björnsson
Veggfóðrari. Laufásveg 41.
Bankamálin.
---- (Frh.)
III.
Peningamálanefadirnár í alþingi
komust fljóté að raun um að öil
þessi bankamál hefðu verið lítt
undirbuin af stjórninni og eins að
hinu að bankarnir voru ekki sam-
þykkir stjórnarfrumvarpinu. En
fað sem mestu mili skiftir, væri
að skifting seðlaútgáfunnar milli
iankanna, sem var það eina sem
stjbrnarfrumvarpið fór fram á,
leysti á engan hátt fjárkreppuna.
Hin taumlausa seðiaútgáfa ís-
Iandsbanka hefir vafalaust aukið
fjárkreppuna, og samdráttur
þeirrar seðlaútgáfu getur þegar
* til iengdar lætur, dregið úr henui.
En orsaksr kreppunnar eru fleiri
og meiri og gjaldeyrisskorturinn
erlendis verðtlr ekki leysíur nú,
nema með því að taka lán er-
íendis. Nefndirnar komust einnig
að því, að Islandsbanki mundi
þurfa erlendi's 8—9 milj. kr. til
þess að greiða þar skuldir sínar
og þar að aukr mun ársþörf við-
skifta haas heimta 6—8 miSj. kr.
lán erlendis. En þá kemur upp
úr kafiau að bankinn getur hvergi
erlendis fengið slík lán, og ef
hann eigi að geta reist sig uið,
furfi pví ríkissjóður að taka lán-
ið til handa bankamm Með öðr-
um orðum, banldnn þarf til þess
að haida áfram venjulegum banka-
viðskifíum, algerlega að leita á
náðir ríkissjóðs, bœði vegna seðla•
útgáfumiar og lántöku erlendis.
Meirihluti peningamáíanefndanna
dregur hér þá fljóífærnislegu á-
Iyktun sð fslandsbanki og íslenzha
þjóðin sé eitt og hið sama. Til
þess að bjarga þjóðinni þurfi að
bjarga baakasurn úr fjárkröggun-
um. Því eigi ríkissjóður að taka
íán erlendis til handa bankanum
og jafníramt s£ þá hægt að gera
hann að þjóðareign raeð því að
Seggja lánið inn sem hlutafé í ís-
Jandsbanka og ná þannig yfir-
ráðum hans, Þá verði aftur áiita-
má! kvort seðlaútgáfan eigi að
vera hjá íslandsbanka, Lands-
bg.ckf.uum eða nýjum „seðiabanka"
og þurfi það vandlega íhugun,
svo sð ekki- sé aðkallandi að
skipa seðiaútgáfu bankanna til
frambúðar. E» til þess &ð gera
íslandsbanka tiiieiðanlegan tii þess
að íailast á þetta hlutafjárinnlag
rfkisins sé nauðsynlegt fyrst að
„smyija hjólin,“ með þvf að veita
bankanum ýmis hlunnindr. Þess
vegaa komi þingmannafrumvörp-
in fram, svo að bankinn láti
blfðkast áf gjöfunum.
Þetta nefndarálit meiri hlutans
er hreinasta djásn. Þar ægir sam-
an öllum skoðunutn og andstæð-
um f einum botnlausurn hugsana-
graut. Hinn útlendi hluthafabanki
er sama sem þjóðin, og því þarf
að kappkosta að stýðja hann end-
urgjaldslaustl Landsbánkinn sem
nú ber allar byrðarnar af atvinnu-
vegunum er gleymdur og grafinn,
þó að hann sé einmitt eign þjóð
arinnar! íslandsbanki geti ekki
feagið íán erleadis, heldur þurfi
rfkishjáipár, en þó sé bætta á því
að bankirtn vilji ekki þiggja þá
hjáip, og þá þutfi að blíðka hann
með nújum hlunninduml Með því
að leggja ríkislánið inn sem hiuta-
fé í íslandsbanka vinnist það tak-
rnark að hsnn verði þjóðareign,
en þó segir neíndstrálitið að ef
hluthafarnir kysu heldur að sjá
bankanum fyrir nægilegu reksturs-
fé á ancan hátt(I), þá ætti sú leið
vitanlega ekki að vera Íokuð ! v,:!-
Mergurinn málsins í nefndaráliti
meiri hlutans sézt á milli línanrta,
I
I
og hann er þessi: tslandsbanki
eigi að vera framvegis aðalpen-
ingdstofnun landsins með auknum
réttindum Öllum skuldaklyfjtem,
sem nú hvíla á kenum, verði skek
á herðar ríkissjóðs. Hagsmunir
landsmanna eiga því að Iúta fyrir
hagsmunum hiuthafanna og skó-
sveina þeirra, Ltmdsbankinn á ai
vera olnbpgabarnið.. (Frh.),
. Héðinn Valdimarsson.
€hb an mjélktirmálld.
—— (Niðurl.).
Upprunatillöguná (sem „Guðm."
aðhyllist), að rajólkra sé flutt Iand-
veg ofan úr Kjós, vil eg Ieyfa
mér að kalla hreina og beina fjar-
stæðu. Vegalengdin, ef afla skai
svo mikillar mjólkur að bæiira
vérulega muni um, mundi verða
meiri en austur í Ölfus, og segir
þó „Guðtn." sjálfur, að tiiraun til
þess að fá mjóík þaðan hafi (eins
og vænta mátti) mishepnast. Þang-
að var þó þegar tií akvegur, en
upp í Kjós viil Guðm. fyrst láta
ieggra slíkan veg. Til þcss að
leggja þenna vegarspotta skilst
mér sem þurfa muaái bæði fé og
tíma, en úr mjólkurskortmum virð-
ist mér ærin þörf að bæta sera
fyrst. Vel gætí eg unt Kjósar-
mönnum að fá akbraut til Reykja-
víkur ef við værum þess umkoran-
ir að ausa ut fé eins og sjó er
auslð i ágjöf, ea því er nú mið-
ur að svo er ekki, og að fara að
eyða hundruðum þúsunda i veg
%