Eimreiðin - 01.01.1898, Síða 31

3i
Nútíðarbókmenntir Norðmannna.
Eptir Björnstjerne Björnson.
Hið viðbjóðslega hernaðarfargan, sem Evrópa stynur undir,
leggur rangan mælikvarða á þjóðirnar. Sjálfsálit þeirra og virð-
ing annara þjóða fyrir þeim fer eptir þvi, hve mörgum hermönn-
um og hestum þær geta fylkt framundan hermannaskálum sínum,
og hve mörg herskip þær eiga í skipakvíunum og úti um höfin.
Þetta drepur niður sómatilfinningu smáþjóðanna, en elur upp gor-
geirinn í stórþjóðunum.
Hugsum okkur nútíðarhöfunda Evrópu í líkingu við skip,
stór og smá, eimskip og seglskip, og að þessi skip hjeldu nú um
vetrarskeið i flotum yfir Atlanzhafið til að heimsækja Ameríku.
Var ekki svo: — jafnskjótt og Ameríkumenn fengu fregnir
um þetta, fylltist hugmyndaheimur þeirra af öðrurn myndum og
miklu stærri en herflotar mega vekja. Eptirvænting þeirra og til-
finningalíf höfðu þegar ákveðna stefnu, — svo þegar fregnin kont,
að nú kæmi rússneski bókmenntaflotinn, nú væri hann á upp-
siglingu langt undan landi, þá hugsuðu þeir, um leið og þeir
hvötuðu göngunni niður til strandar, meir um ófarsæld Rússlands
en urn mikilleik þess, rneir um píslarvotta þess en sigurvinningar,
meir um hugsjónir rússneska æskulýðsins en veldi Rússakeisara.
Kveldroðinn var rauður sem blóð, hafið í uppnámi, hin stóru skip
tóku dýfur svo haflöðurstrokan þyrlaðist upp yfir siglutrje og reyk-
háfa; þeir voru drifhvitir af sjávarseltu. Sum virtust skipin illa
útleikin. Mörg voru þau stór, og sum með einkennilegu, nýju
sniði; nálega öll, bæði stór og smá, voru þau fremur þungskreið,
höfðu firna stór segl eða gengu fyrir sterkum eimkrapti. Loptið
varð þrungið af dökkum reykjarmekki. Aðdáun áhorfendanna
blandaðist angurblíðu, er þeir horfðu út í blóðrauðan kveldroð-
ann; því hann vissi á, að veðrið mundi harðna með morgundeg-
inum. Allir vissu, að flotinn ætlaði þegar lengra að halda; hann
var ekki kominn til þess að setjast að sumbli.
Nokkrum dögum síðar standa áhorfendurnir niður við strönd-
ina í enn þjettari þyrpingum. Oveðrið er að hverfa út við sjón-
baugsröndina, en þegar nær dregur, er sólskinsveður og sjest þar
franski flotinn á uppsiglingu, — há og rennileg siglutrje, einlægar
lýstiskútur, og innan um stór eimskip; vindurinn sendi reykjar-