Eimreiðin - 01.01.1898, Blaðsíða 58

5§
Hún lýsir einkum lifinu á Vesturlandinu, mönnum frá Björg-
vin og þar úr grendinni, frá fæðingarstað hennar og leikvelli æsku-
stöðvanna. Eru það sannar lýsingar á hversdagsiðju mannanna,
syndum þeirra, sjálfsblekkingu og seigu elju. Enginn er svo auð-
ugur af sjálfsjeðum athugunum. Vjer getum ekki framar sjeð ljós-
mynd af Björgvin eða nærsveitum hennar, án þess að oss svífi um
leið fyrir hugskotssjónir lífsfjörgu eða áhrifamiklu lýsingarnar
hennar.
Og samt sem áður. — I sögu sinni »Hamingjan« (Fortuna)
hefur Alexander Kielland leitt fram á sjónarsviðið konu frá Björg-
vin, sem Wencke heitir. Hann hefur látið hana koma þannig
fram, að hjá henni sameinast það, sem gott er í arfgengum hátt-
um og siðum hins forna verzlunarbæjar, og menntaður framsókn-
arvilji nútímans. Því að einnig á vorum tímum búa í Björgvin,
fremur en í nokkrum öðrum bæ í Noregi, eða jafnvel á Norður-
löndum, farfúsir menn og atorkusamir, sem hafleiðis standa í sam-
bandi við England, Þýzkaland, Frakkland og Spán. Þeir, sem
helztir eru þessara misjöfnu, hugmyndaríku manna, eiga i fornri
menntun fastan grundvöll undir allt nýtt. Frú Wencke er ástúð-
leg ímynd Björgvinjarkvenna, og er hún gædd fjölbreyttum blend-
ingi af lyndiseinkennum þeirra.
Þess vegna er hún, — jeg þori ekki að segja björgvinskari en
myndasafn Amalíu Skrams; það væri í mesta máta órjettlátt. En
svo mikið þori jeg að fullyrða, að þá fyrst, þegar mynd Alexanders
Kiellands af Wencke hefur verið sett upp í sal þeim, sem vjer
verðum að ganga í gegnum, til að komast á myndasafn Amalíu
Skrams, og ganga gegnum aptur, þegar vjer förum út þaðan, að
þá fyrst hefur myndasafn Amaliu Skrams fengið þann fyllingar-
auka, sem það má ekki án vera.
En nú má það mikið vera, ef ekki einmitt Amalia Skram,
hún og engin önnur, eða hún fremur öllum öðrum, hefur vakað
fyrir Alexander Kielland, þegar hann var að lýsa Wencke! Að
minnsta kosti hljótum vjer hinir að hugsa til hennar eins og hún
er, þegar hluttekningin og vígamóðurinn skín út úr henni. Þetta
gefur vonir um, að meira búi í hinum auðugu gáfum hennar, en
hún hefur enn getað látið koma í ljós.
Seinasta bók frú Amalíu Skrams er þrekvirki. Hún ljet taka
sig inn á geðveikrastofnun og leitaði sjer þannig næðis og bóta
á taugasjúkleik. A þann hátt fjekk hún færi á að athuga einn af