Eimreiðin - 01.01.1898, Page 61

6i
líða fram ljóðbornar, svo sem væri þær innihald dalsins, fjallsins
eða hafsins leyst úr læðingi; sveitafólkið er margraddaður boð-
skapur þeirrar náttúru, sem það lifir í og er að baksast við. I því,
hve vel hann skilur það, skarar hann fram úr öllum bændamáls-
skáldunum samtöldum. Jeg verð að endurtaka þetta hjer, þar sem
það á heima.
Eins víst er og hitt, að náttúrulýsingar Knuts Hamsuns á
hans hljómþýða dansk-norska landsmáli, eru hinar háfleygustu og
mikilfenglegustu í norskum bókmenntum. Jeg bið hina mörgu,
sem lesið hafa byrjunina á »Pan«, í þýðingu, að hugsa sig vel um
áður en þeir segja mjer, hvar yfir höfuð má finna það, sem standi
henni jafnfætis. Hann er jötunn að vexti, bjartur yfirlitum og fríð-
ur sinum; er hann kominn af gamalli bændaætt úr Guðbrandsdaln-
um, sem flutti búferlum til Horðurlandsins og út til hafsins. Sagt
er að listhagir menn hafi verið í ætt hans; föðurafi hans var þjóð-
hagasmiður. Sjálfur hefur hann verið verkamaður og lifað um
hríð erlendis (i Ameriku). I bókmenntunum byrjaði hann á því,
að fremja nálega öll þau heimskupör, sem gáfaður fjörkálfur get-
ur komizt upp með í siðuðu mannfjelagi. Það lítur svo út, sem
telja megi það norskt, að enginn ungur höfundur hyggst framar
muni geta rutt sjer til rúms, án þess að reyna fyrst, hvort hann
fái varpað öllum hinum úr sessi. Það sýnir eitt meðal annars, að
vjer erum á drengjaaldrinum enn þá, að því er menningu snertir.
Jeg mundi því ekki einu sinni hafa minnzt á þetta, lægi það ekki
í augum uppi, að hjá honum voru þessar tilraunir og önnur
brek hans sprottin af því einu, að hann þóttist ekki ugglaus með-
al nýju fjelaganna, en var á hinn bóginn svo hjegómlegur og svo
státinn af mætti sínum, að hann rauk í hina, til að sýna, að hann
væri hvergi smeykur. Loksins hjelt hann svo, að hann væri umbóta-
skörungur. Bak við allt saman hlær góðlátlegt gárungssmetti við
oss; manni verður ósjálfrátt að einblína á það. í seinustu ritum
sínum fer hann ofur grandvarlega og rjettlátlega með efnið og at-
burðina. En óþekktarárum hans eigum vjer stórvaxna, nýja mann-
lýsingu að þakka, sem hann hefur orðið heimsfrægur fyrir. í
strandbæ nokkrum kemur fram einn góðan veðurdag hár mað-
ur og fríður sýnum, sem enginn kann deili á eða botnar í. Hann
er gáfaður vel og hjartagóður og fyllir bæinn af góðverkum og
glópskubrögðum, vekur í fyrstu hvervetna góðan þokka, sem hann
svo eptir á leggur alla stund á, að má af aptur. Hann er heimtu-