Eimreiðin - 01.01.1898, Page 72

72
kvæði. Má og vera að marga fleiri mætti telja, þótt oss sje ekki um
það kunnugt.
Höfundur þeirrar bókar, er vjer hjer vildum minnast á, Josef Cala-
sanz Poestion er ekki nema hálíflmmtugur að aldri og má því enn mikils
af honum vænta. Hann er fæddur 7. júni 1853 i Aussee í Steiermark.
Átti hann fyrst að verða prestur, en fannst það ekki eiga vel við sig
og tók þvi að lesa málfræði og bókmenntasögu. Síðan 1886 hefur hann
verið forstöðumaður bókasafns innanríkisráðaneytisins í Vínarborg. Snemma
byrjaði hann að rita og vóru hin fyrstu rit hans aðallega um fornfræði
Suðurlanda (»Grískar skáldkonur« 1876, »Grískir kvennspekingar« 1887,
»Frá Grikklandi, Róm og Islandi« 1887). En brátt hneigðist hugur hans
meir norður á bóginn, til Norðurlanda og einkum Islands. Hann var
meðal hinna fyrstu, er vakti athygli Fjóðverja á gildi nútíðarbókmennta
Norðurlanda, Dana, Norðmanna og Svía, og þýddi mörg rit þeirra (t. d.
eptir Holger Drachmann, Chr. Elster, Rudolf Schmidt, Kielland, Ibsen
o. s. frv.). Hann ritaði og »Leiðarvísi til að læra norrænu« (2 bindi),
og bæði danska, norska og sænska mállýsing, sem hafa áunnið sjer
mikið lof. Fannig segir hinn , alkunni hljóðfræðingur J. A. Lundell,
háskólakennari i Uppsölum, að sænska mállýsingin sje sú bezta, sem til
sje á útlendu máli. Og um norsku mállýsinguna segir hinn norski
hljóðfræðingur Aug. Western, að hún sje sú bezta, sem yfir höfuð sje
til, og þann dóm segist prófessor Joh. Storm (í sinni frægu bók »Eng-
lische Philologie«) að verða að staðfesta. Pað sýnir og hve góðar mál-
lýsingar Poestions hafa þótt, að við háskólann i Uppsölum hefur verið
fyrirskipað, að nota bæði hina dönsku og norsku mállýsing hans við
kennsluna í þessum málum. Pað er og meðal annars vottur um, hvert
álit Poestion hefir áunnið sjer með ritum sínum, að bæði dönsk, grisk
og íslenzk bókmenntafjelög hafa gert hann að brjeflegum eða heiðurs-
fjelaga sinum, og krossaður hefir hann verið bæði af Austurríki, Dan-
mörku, Noregi, Svíþjóð og Grikklandi.
Um Island og íslenzkar nútíðarbókmenntir hefur Poestion samið
fjölda ritgerða og byrjaði hann á því um 1880. 1883 þýddi hann »Pilt
og stúlku«, 1884 »íslenzk æfintýri« og 1885 ritaði hann sína góðkunnu
bók »ísland og íbúar þess«, og svo loks nú síðast (1897) »íslenzk nú-
tíðarskáld«.
Um þessa bók hefir dr. ‘Björn M. Olsen þegar skrifað ritdóm í
»Oesterreichisches Litteraturblatt« (VII, nr. 1) og lokið á hana miklu
lofsorði, enda á hún það fyllilega skilið.
Bókin skiptist i þrjá höfuðkafla. Fyrst er inngangur (bls. 1—-45)
og er í honum fvrst almenn lýsing á landinu' og þjóðinni og stuttlega
drepið á lífsferil hennar, menntalíf og þjóðsiði allt frá landnámstíð, en
þó einkum nú á dögum. Kennir þar margra grasa. Par er um lestrar-
fýsn og kvöldvökuskemmtanir, sögulestur, rimnakveðskap og kveðskapar-
kapp (að kveðast á o. s. frv.). Pá er um hagmælsku-atgjörvi manna og
hve tamt mönnum’ sje að mæla ljóð af munni fram, stundum þannig að
annar byrji, en hinn botni; eru tilfærð dæmi upp á ýmsar lausavísur,
og þær greindar i flokka (háðvísur, niðvísur, klámvísur, beinakerlinga-
vísur o. s. frv.). Pá er og um ljóðabrjef, afmælisvísur, brúðkaupskvæði,
erfiljóð, minni, veðurvísur, hestavisur, bæjavísur, formannavísur o. s. frv.