Eimreiðin - 01.01.1898, Blaðsíða 76

76
Islenzk hringsjá.
BÆKUR SENDAR EIMREIDINNI1:
EINAR HJÖRLEIFSSON: LJÓÐMÆLI. Rvík 1893. Það er ekki stórt
ljóðasafn að tarna, einar 64 bls. í litlu broti. En það er gott, það sem það er.
Þar er hvert kvæðið öðru fallegra, og ekkert, sem maður hefði kosið undan fellt.
Þetta sýnir gagnrýni höfundarins og smekkvísi; þyí lítill vafi getur verðið á því,
að hann hafi átt fleiri kvæði i fórum sínum. En hann hefur auðsjáanlega hugs-
að sem svo: heldur lítið og gott, en mikið og misjafnt. Þetta er og gullvæg regla,
og væri betur að sem flestir fylgdu henrii. — Það verður ekki sagt um þessi
kvæði, að mikið lífsfjör komi ífam í þeim; að þau hressi og stæli og auki þor
vort og þrek í baráttu lífsins. Ekki heldur að þau með sárbeittri hæðni refsi
löstum aldarinnar og grípi beint á kýlinu. Þau eru miklu ffernur angurblíðar
andvarpsstunur hálfþjakaðs anda, sem orðið hefur fyrir miklum vonbrigðum í
lífinu og efast um hvað taki við, er það þrýtur (»en er nokkuð hinum megin?«).
Þó ekki sem ömurlegt víl nje eyðileg örvænting; enganveginn; heldur sem ama-
þytur ffá greinum bjarkarinnar í hrauninu, sem snjóþyngsiin og vetrarnepjan
hafa getað beygt — en ekki brotið. Reyndar segir höf. á einum stað, að allar
vonir sínar hafi dáið, og þegar svo var komið, hafi móðir þeirra, þráin, fölnað
og hnigið niður. En þetta verður víst að skiljast svo, að hún hafi snöggvast
fallið í ómegin, en raknað skjótt við aptur og fætt honum nýjar vonir; því von-
laus er hann ekki, enda væri engum við það líft. Sterkum, nístandi sársauka
lýsa kvæðin eiginlega ekki, heldur þreytustunum viðkvæms góðmennis, sem styn-
ur undir einhvers konar fargi, sem hann af einhverjum ástæðum — líkamlegum
eða andlegum — hefur ekki nægilegan krapt eða djörfung til að hrista af sjer
og bjóða heiminum byrginn. Einna sárast virðist hann taka það, að kringum-
stæðurnar skuli hafa gert honum ómögulegt, að rækta og vökva þau óútsprungnu
»blóm«, sem hann eigi í sálu sinni, svo »þau týnist í andleysis úthaf, í einskis-
vert þref og gjálfur«. Hann finnur, að hann á andlegan jurtagarð, sem hefði
getað framleítt margt skrautblómið, ef hann hefði getað varið kröptum sínum
til að rækta hann. En í þess stað hefur hann jafnaðarlegast orðið að standa
með hrossabrest í höndunum til að verja tún og engjar fyrir ágangi — og til
þess að framfleyta lífinu.
Enn þó ekki verði sagt, að kvæði þessi hafi hvetjandi áhrif á afl vort og
þrótt nje yfirleitt sjerlegt gildi fyrir fjelagslíf vort, þá hafa þau samt mikið gildi
— fyrir fegurðartilfinninguna og svölun hennar. Þau eru litfríð skrautblóm, er
af leggur nautnþýða angan. í þeim lýsir sjer snillileg búningsíþrótt, ekki svo
mjög í ríminu, — það gæti stundum verið liprara en það er —, heldur i sjálfri
framsetningunni. Það er sönn nautn í því að lesa kvæði eins og »Eptir bam«,
»Hún fölnaði«, »Endurminningar« og — ja, vjer verðum að vísa mönnum í
kvæðin sjálf, því þetta má segja um flest þeirra. Höf. er þó ekki neitt stórskáld,
en ljóð hans eru yndislega snotur, og mannúðin skín alstaðar út úr þeim, og að
því leyti hafa þau einnig töluvert gildi fyrir fjelagslífið. Hins vegar er hann
') Sumar af bókum þeim, er hjer er getið, eru nokkurra ára gamlar, en hafa
ekki verið sendar EIMR. fyr en nú. Framvegis vildum vjer biðja útgefendur
að senda oss bækur sínar jafnskjótt og þær koma út, svo þeirra verði getið
áður en allt nýjabrumið er af þeim. Ritstj.