Eimreiðin - 01.01.1918, Page 121

Eimreiðin]
RITSJÁ
121
meÖ aukinni leikni í frásögn og æfingu í því, að fara meÖ mikið efni.
Og væri óskandi, að hann færi nú ekki að moka út of ört bókum,
svo að hann héldi áfram að taka á af öllu afli. Ein góð bók er miklu
meira virði en tuttugu ómerkilegar. En með þessu er engan veginn
verið að amast við því, að fá bráðum aðra bók eftir hann, geti hann
það sér að skaðlausu, því að eg hafði ósvikna ánægju af Jóni áVatnsenda.
En hví valdi höf. „Hræðu“-nafnið á þessa bók? M. J.
AXEL THORSTEINSON: NÝIR TÍMAR. Bókaverslun Ársæls
Árnasonar. Rvík 1917. 88 bls.
Þetta er saga af hóp af góðu fólki í spiltu mannfélagi. Aðal maður
sögunnar hefir ratað út í auðnuleysi vegna ofdrykkju, en tekur sig á,
og gerist nýtur maður. Og að lokum gerir hópurinn samtök til þess
að berjast fyrir „siðbót".
Eg hefi ekki fyr lesið neitt veruíegt eftir þennan höfund, en mér
féll hann strax vel i geð. Stílsmáti hans er látlaus og dúnmjúkur.
Hann vaggar manni áfram svo notalega, að maður veit ekki fyrri til
en ferðin er á enda. Og þá fer maður að hugsa, hvort hann hafi nú
annars í raun og veru nokkurn tíma komið með mann við jörðina, og
allar þær torfærur, sem þar eru vanar að vera.
Þegar litið er svo yfir leiðina á nýjan leik, þá kemur það fram, að
þessi grunur hefir rætst. Hann er alt af spölkorn fyrir ofan jörð-
ina, í þessari bók, að því er mér finst. Það er að vísu ekki gand-
reið æfintýranna. Staurar og steinar hafa ekki mál og spjalla saman
eða slikt. En æfintýra-loftið leikur um mann, en hversdags lífið horfir
maður á eins og þegar horft er af hárri fjallsbrún yfir iðandi lífið í
kaupstaðnum.
Lítum t. d. á samtalið milli þeirra Önnu og Árna snemma í sögunni
(bls. 12 og áfram). Það er í rauninni óhugsandi samtal undir þeim
kringumstæðum. Það er miklu fremur fágað málverk af tveim manns-
sálum, annari veiklaðri og istöðulítilli en hinni sterkri og óspiltri.
Eða þá draumur Árna (bls. 19 o. á.). Slíka drauma dreymir engan
í svefni, en í vöku gæti hann hafa dreymt þannig, og það hefir skáldið
gert fyrir hans hönd.
Sami blærinn er og yfir fundinum (bls. 70 og áfram). Það er svo
einkennilegt við þennan fund, að við sjáum alls ekki inn í fundar-
salinn. Við fylgjum höfuðpersónunum af hlýðni og hlustum á þá af
skyldurækni, en við sjáum ekki múginn í stofunni, finnum ekki „manna-
þefinn", sem fylgir slikum samkomum.
Eða þá auglýsingin um samkomuna!
Eg segi þetta alls ekki í því skyni, að lasta höfundinn. Eg ímynda
mér, að hann hafi gert þetta svona með vilja. Hann hefir ekki kært
sig um að fara með lesandann niður í sorprennur þessa spilta kaup-