Eimreiðin - 01.09.1921, Blaðsíða 12
268
MENTALÍFIÐ í KÍNA
[EIMREIÐIN
stundir verða annaðhvort sígild rit full af ævarandi fegurð
og speki eða eintómt pappírsrusl sem með epgu móti
verður varið frá gleymsku. Niður í hinar fyrgreindu sökkur
sér kynslóð eftir kynslóð með varanlegri nautn, sem ekki
má skipa á bekk með keipum og dutlungum tískunnar.
Með öðrum orðum: þœr verða hluti i arfteifð þjóðarinnar.
Að því er snertir hinar
síðargreindu, þá er tæp-
lega vert um tísku að
tala, þar eð þær hafa
aldrei dregið að sér mikla
athygli. En sannleikurinn
er sá, að jafnvel sígildu
ritin geta ekki sloppið
undan valdi tískunnar,'
að svo miklu leyti sem
sum af meistaraverkun-
um njóta meiri hylli en
önnur á hverju tilteknu
tímabili. T. d. var það
á dögum Drydens talið
, álitamál hvort Ben Jon-
son væri ekki ágætari leik-
ritahöfundur en Shake-
speare. Vér vitum einnig
að dómar nútímans í bókmentaefnum eru svona hér
um bil gagnstæðir dómum seytjándu aldarinnar. Nefna má
líka Byron sem annað ótvírætt dæmi — a. m. k. svo
langt sem ensk gagnrýni nær. Það er nóg að minna á orð
John Nichols, sem segir, að »þegar við höfum hætt að
niðra Byron að sama skapi og feður okkar hófu hann til
skýjanna«, höfum við enn þá ærið af nafni því að læra,
er svo hafi »mikið að geyma til fyrirmyndar og mikið til
viðvörunar«. Þessar skjótu breytingar á bókmentalegum
mælikvarða hafa þó enn þá meir einkent Kína síðustu
tvo til þrjá áratugina en nokkurt hinna vestlægari landa.
Alt þar til á síðustu árum Manchu-stjórnarinnar lóku
hinar »Fjórar bækur« og »Níu gullaldarrit«, með öllum