Eimreiðin - 01.09.1921, Blaðsíða 13

EIMREIÐIN]
MENTALÍFIÐ í IvÍNA
269
þeirra sæg af skýringarritam, upp meginið af stundatöfl-
unum í skólum vorum og voru aðalþátturinn í allri æðri
mentun. Auk þessara úrvalsrita voru ljóðskáld Tang-tíma-
bilsins og leikritaskáld Yuan-tímabilsins umtalslaust við-
urkend sem óskeikular fyrirmyndir öld eftir öld. Pó eru
þau nú öll orðin úrelt, og það svo skyndilega og gersam-
lega, að varla getur nokkur maður annað en fallið í stafi
yfir þvi, hversu athugalítill sem hann kann að vera.
Aðalávinningurinn við að líta yfir hina breytilegu tísku
i bókmentum er einmitt í því fólginn, hve ólík hún er
tísku í klæðaburði. Ný tíska í kvenbúningi sprettur öllu
fremur af samkepni um mannvirðingar en nýjungagirni
sem slíkri. Þannig er það þegar vinnukonan apar búning
húsmóður sinnar, finst þeirri góðu konu það óhjákvæmi-
legt, að sýna stöðu sína með þvi að klæðast einhverju
sem frábrugðið er. Hinsvegar er ekki um neina slíka hé-
góma-samkepni að ræða í andlegri starfsemi, sem öllum
er frjálst að taka þátt í án þess að þar komi til greina
stétt þeirra eða staða. Ef einhverjar bækur komast í tísku
fremur en aðrar, getur það að eins verið vegna þess, að
þær uppfylla betur þarfir og kröfur lífsins á þvi sérstaka
stigi breytiþróunarinnar. Með öðrum orður: bækur eru
ekki háðar dutlungum blindra forlaga; þær eru altaf
óbrjálað bergmál af rödd aldarandans.
Það er gagngerð breyting á fyrirkoinulagi mentamálanna í
Kína, gerð 1901, sem leitt hefir af sér tilsvarandi breytingu
i bókmentasmekknum. Nýjar kenslubækur hafa komið í
staðinn fyrir hin gömlu gullaldarrit í skólum vorum, æðri
sem lægri. Þær eru flestar með myndum, mismunandi
erfiðar, eftir því sem við á svo að samsvari aldri og þroska
nemandans, og í þessu sem öðru jafn mikil nýjung og
Orbis Pictus Comeniusar var á hans dögum og með hans
þjóð. Commercial Piess í Shanghai, sem talin hefir verið
stærsta prentsmiðja á Austurlöndum, gaf út hinar fyrstu
lesbækur handa skólum. í þessu sambandi er vert að
minnast á frumherjastarf fáeinna áhugasamra trúboða er-
lendra. Það voru þessir vinir kínversku þjóðarinnar sem
dreifðu út hinum fyrstu sáðkornum vestrænnar mentunar.