Eimreiðin - 01.09.1921, Blaðsíða 14

270
MENTALÍFIÐ í KÍNA
[EIMREIÐtrf
Síðan snemma á dögum Matteo Riccis hefir verið þýddur
fjöldi af bókum um stærðfræði og stjarnfræði, og má
einkum nefna þær sem ríkiskanslarinn Hsii Kwan Chi
sneri. Milli 1872 og 1902 voru þýdd á kínversku eigi færri
en áttatíu úrvalsrit um eðlisfræði, efnafræði, málmfræði*
jurtafræði og aðrar greinar náttúruvísindanna. Gerðu það
dr. Timothy Richard, félagi í Christian Literature Society
for China, dr. John Fryer, dr. Y. J. Allen og kínverskir
félagsbræður þeirra.
Fyrsta bókin um alþjóðalög kom út 1864. Pað var
þýðing á Wheatons Elements of lnternational Law, og
hafði dr. W. A. P. Martin gert hana að beiðni Kungs
prins. Fyrstu þýðingu á Montesquieus Esprit des Lois
gerði H. W. Chang, aðallega eftir japanskri þýðingu, en
nú fyrir skömmu hefir Yen Fu gert aðra þýðingu eftir
frumritinu. Sami maður hefir einnig þýtt The Wealth of
Nations eftir Adam Smith. Principles of Sociology eftir
Herbert Spencer og The Origin of Species eftir Darwin.
Geta verður einnig um þýðingar á The State eftir Wood-
row Wilson og The American Commonwealth eftir James
Rryce. Sömuleiðis hafa verið þýdd rit L. T. Hobhouses,
Karls Pearsons, Walters Bagehots og fjölda annara. Pá
hefir einnig sægur japanskra rita verið þýddur, og er það
einkum vegna þess hve náskyld japönsk tunga er vorri
eigin. Pannig hötðu lögfræðisheiti vor, og þangað til ný-
lega einnig læknisfræðisheiti, verið tekin beint úr jap-
önsku, oftast nær án þess að nokkur breyting væri á
þeim gerð.
Vinsælast allra heimspekisrita hefir verið Jen Hsuchr
eða Mannkærleiki, eftir Tan Sze Tung. »Mannkærleiki eða
kærleiki til náunga vors, er frumglæðir allra dygða«, segir
höfundurinn, »og æðsti verknaður kærleikans er sjálfs-
fórnin«. í framkvæmdinni heimtar mannkærleikinn afnám
allra óeðlilegra þröskulda og greinarmunar milli manna og
þjóða, svo að hugsjónir gagnkvæmrar þjónustusemi og
hjálpfýsi geti runnið þeim í blóð og merg. Dr. Paul
Reinsch, fyrrum sendiherra Randaríkjanna í Peking, segir
í dómi sinum um rit Tan Sze Tungs: »Hugsunarháttur