Eimreiðin - 01.09.1921, Blaðsíða 76

332 ATHUGASEMDIR UM KRISTNITÖKUNA [Eímreiðin
kelill í eld í fyrstu, og þessi vandræða hnútur virðist
leystur með einu höggi. En við nánari ihugun virðist mér
draga talsvert úr þessu. Fyrst og fremst er nú það, að
grundvöllur sá, sem alt er bygt á, bylting hinna nýju höfð-
ingja er ekki óyggjandi. Um ýms nýju goðorðin er ekki
getið fyr en seinna, eftir að kristnitakan var um garð
gengin, og það er að eins út frá þessari skoðun á kristni-
tökunni að Ólsen álítur, að þau hljóti að hafa verið tekin
upp fyrir 1000. En þá er augljóst, að farið er að byggja
á því, sem á að sanna (Um krt. bls. 46). Þá er það ekki
heldur sannað, að þessi óvani hafi lagst af með kristni-
tökunni, heldur sýnist einmitt fimtardómssetningin, sem
varð nokkrum árum síðar, með þeirri hlutdeild í stjórn-
inni, sem nýju goðunum var þar gefin, bera vitni um það
gagnstæða ef nokkuð má af því ráða. Ný goðorð sýnast
hafa verið tekin upp bæði fyrir og eftir kristnitökuna, og
er erfitt að sýna fram á, að hún hafi svo sem nokkru
breytt í þeim efnum.
Ólsen sýnist gera alt of mikið úr sambandinu milli þess-
arar þjóðfélagsbyitingar og kristninnar í landinu. Pað er
engin sönnun til fyrir því, að hinir nýju goðar hafi sér-
staklega dregið kristna menn i þing með sér, þó að svo
kunni að hafa verið í einstökum tilfellum. Nýju goðarnir
gátu alveg eins verið, og hafa vafalaust sumir verið, jafn
heiðnir og hinir gömlu goðar. Yfirleitt virðist Ólsen gera
of mikið úr stjórnmálunum og of lítið úr trúnni í þessu
öllu, alveg eins og mönnum stæði hjartanlega á sama hvort
þeir hefðu þessa trúna eða hina, að eins að þeir héldu
sem mestum völdum. Þó væri ekki fyrir þetta að synja,
ef hinn pólitíski sigur hefði verið verulega stór og ein-
dreginn. En sé nákvæmlega hugað að, verður hann í
raun og veru harðla rýr og óverulegur. Hefðu þeir getað
kveðið uppreisnina gegn gömlu goðorðaskipuninni niður með
þessu, að kasta frá sér gömlu trúnni, þá var eftir einhverju
að slægjast. En því fór mjög fjarri, eins og sýnt hefir verið
því ný goðorð sýnast hafa verið tekin upp fullum fetum
síðar. Nei, það eina, sem þeir áunnu, var það, að nú
þurftu menn ekki að segja sig í þing með nýjum goða